Cảnh báo ngộ độc từ thói quen ăn thịt cóc

Viện Dinh dưỡng khuyến cáo không nên sử dụng thịt cóc

Cóc là loài lưỡng cư thuộc họ Bufonidae, phân bố rộng khắp thế giới. Theo Tiến sĩ Lâm Quốc Hùng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo Dinh dưỡng và Thực phẩm (Viện Dinh dưỡng Quốc gia), thịt cóc chứa nhiều đạm, acid amin thiết yếu cùng các vi chất như kẽm, mangan... Vì vậy, tại một số địa phương, thói quen sử dụng thịt cóc để làm ruốc, nấu cháo, làm chả... vẫn còn tồn tại với quan niệm "ăn cóc cho khỏe".

Tuy nhiên, Tiến sĩ Hùng cảnh báo, giá trị dinh dưỡng không đồng nghĩa với mức độ an toàn. Trên thực tế, nhiều ca ngộ độc nặng xảy ra do ăn thịt cóc nhiễm độc tố hoặc sử dụng trực tiếp các bộ phận như gan, mật, trứng cóc - vốn là nơi tập trung độc tố nguy hiểm.

Độc tố cóc nằm ở đâu?

Độc tố của cóc không phân bố đều trong cơ thể mà chủ yếu tập trung ở tuyến sau tai, tuyến trên mắt, da, gan - mật, buồng trứng. Chất độc chủ yếu là nhóm bufotoxin - một hỗn hợp các hợp chất tác động mạnh tới hệ thần kinh và tim mạch, hệ tiêu hóa như bufagin, serotonin, 5-MeO-DMT...

Điều đáng lo ngại là các chất này không bị phân hủy khi đun nấu thông thường. Do đó, chỉ cần trong quá trình sơ chế chất độc dính vào thịt, dù món ăn đã được nấu chín kỹ, người dùng vẫn có nguy cơ ngộ độc.

Ai dễ bị ngộ độc?

Bất kỳ ai ăn thịt cóc không được chế biến an toàn đều có thể bị ngộ độc. Mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào lượng ăn và thể trạng người sử dụng. Đặc biệt, trẻ em, người cao tuổi hoặc người mắc các bệnh mạn tính về tim, gan, thận, hô hấp có nguy cơ cao hơn.

Ngộ độc thường xảy ra cấp tính sau 1-2 giờ sử dụng, thậm chí sớm hơn nếu có uống rượu, bia kèm theo. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng rối loạn tiêu hóa (đau bụng, nôn, tiêu chảy), tiếp đó là rối loạn nhịp tim, huyết áp, chóng mặt, ảo giác, vã mồ hôi, tê môi, khó thở. Trường hợp nặng có thể dẫn đến suy thận cấp, trụy tim mạch và tử vong sau vài giờ.

Ngoài ra, nếu nhựa cóc tiếp xúc trực tiếp với mắt hoặc niêm mạc có thể gây bỏng rát, viêm kết mạc cấp tính.

Xử trí và phòng ngừa

Ngộ độc độc tố cóc là tình trạng nguy hiểm cần được xử lý khẩn cấp. Khi nghi ngờ ngộ độc, nếu bệnh nhân còn tỉnh, cần nhanh chóng gây nôn, sau đó đưa đến cơ sở y tế có khả năng hồi sức tích cực. 

Tiến sĩ Hùng nhấn mạnh: Cách phòng ngừa tốt nhất là không sử dụng thịt cóc làm thực phẩm. Hiện nay, có nhiều nguồn dinh dưỡng an toàn hơn, dễ tìm và hiệu quả tương đương.

Với những nơi vẫn giữ thói quen ăn cóc, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu rõ nguy cơ, đặc biệt với loài cóc tía - loài có mắt đỏ chứa độc tố rất mạnh. 

 

Podcast: Vì sao ăn thịt cóc dễ bị ngộ độc?

Hơn 100 người ngộ độc sau ăn bánh mì ở Phú Mỹ, Bộ Y tế yêu cầu điều tra

Podcast: Từ ổ bánh mì đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm

WHO: Cảnh báo ngộ độc botulinum từ loại sữa cho trẻ sơ sinh có bán ở Việt Nam