Thay đổi ngoại sinh để phòng ngừa ung thư

Con người khó có thể thay đổi “nội sinh” nhưng lại dễ dàng thay đổi “ngoại sinh”

Nhận biết sớm ung thư đường tiêu hóa

Những mẫu phụ nữ dễ bị ung thư vú

Viên thuốc chẩn đoán ung thư

Tìm ra cách làm chậm tiến trình phát triển bệnh ung thư

Bệnh ung thư: 8 dấu hiệu cảnh báo cái chết đang đến gần

Nguyên nhân nội sinh và ngoại sinh

Trước hết phải hiểu cơ chế gây bệnh ung thư, các tế bào cơ thể phát triển, phân chia để tạo ra tế bào mới, và chết một cách trật tự. Tuy nhiên, với các tế bào ung thư, thay vì sắp chết, các tế bào ung thư tiếp tục phát triển tạo thành các tế bào bất thường mới mà không có chức năng gì. Chúng sinh sôi nảy nở rất nhanh và xâm nhập các mô lân cận, các bộ phận khác của cơ thể.

Thông qua đường máu hoặc bạch huyết các tế bào ung thư sẽ di chuyển, làm “ổ” và hình thành nên các khối u. Người bị bệnh ung thư chết vì khối u phát triển mạnh làm tê liệt cơ quan và ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận, cơ thể suy kiệt, đau đớn, bất lực trước các bệnh tật khác.

Qua nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học trên thế giới đã phát hiện ra chỉ có 5 - 10% ung thư do di truyền – hay còn gọi là nguyên nhân nội sinh. Bệnh ung thư phát sinh do các rối loạn từ bên trong cơ thể gồm các rối loạn nội tiết, tổn thương gene có tính di truyền...

Trong khi đó, nguyên nhân ngoại sinh là nguyên nhân xuất phát từ môi trường sống bao gồm: Lối sống thiếu khoa học, các thói quen, tập tục xấu như hút thuốc, uống rượu, chế độ dinh dưỡng không hợp lý… lại là nguyên nhân chủ yếu gây ra các căn bệnh ung thư (90 – 95%).

Bên cạnh đó, cũng có những trường hợp (rất nhỏ) do bệnh nghề nghiệp, đặc biệt là ô nhiễm môi trường. Sự tương quan giữa tỷ lệ người mắc bệnh ung thư ngày càng tăng cùng với vấn đề ô nhiễm môi trường đang càng trở nên trầm trọng hơn tại các đô thị cũng như các vùng nông thôn ở Việt nam làm gia tăng sự lo ngại của 2 vấn đề này với nhau.

Hút thuốc là nguyên nhân ngoại sinh chủ yếu gây ra bệnh ung thư

Thay đổi ngoại sinh để phòng ngừa ung thư

Với nội sinh, con người khó có thể đề phòng nhưng lại dễ dàng thay đổi môi trường sống của mình – thay đổi ngoại sinh - để phòng ngừa các căn bệnh ung thư. Các nghiên cứu khoa học đã cho thấy rằng những lựa chọn về cách sống, một chế độ ăn uống lành mạnh, dinh dưỡng tốt và hoạt động thể chất có thể làm giảm rủi ro bị ung thư.

Chọn phần lớn thực phẩm bạn ăn có nguồn gốc thực vật, ăn 5 loại rau quả hoặc nhiều hơn mỗi ngày. Nên giới hạn sử dụng thực phẩm giàu chất béo, đặc biệt đối với loại thực phẩm có nguồn gốc động vật và hạn chế sử dụng các loại thịt màu đỏ bởi thực phẩm này có hàm lượng chất béo cao. Đặc biệt, có thể tìm hiểu tham khảo một số loại thực phẩm chức năng tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.

Luôn năng động, có mục tiêu phấn đấu cho một cơ thể khỏe mạnh. Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày và giữ trọng lượng của bạn trong giới hạn khuyến cáo.

Giới hạn hoặc không tiêu thụ thức uống có cồn. Đặc biệt là không hút thuốc lá. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người thường dùng thức uống có cồn bởi rủi ro về ung thư do thuốc lá và rượu kết hợp với nhau cao hơn hẳn so với các thói quen xấu khác.

Tránh hoặc giảm phơi nhiễm ra ngoài ánh nắng mặt trời, đặc biệt khi còn trẻ. Giảm tiếp xúc với ánh nắng bằng cách tránh đi ra nắng vào giữa trưa, đội nón và mặc áo khoác che nắng, ở trong bóng mát khi ra ngoài trời và dùng kem chống nắng cho phần da không che chắn.

Các hoá chất sử dụng trong công nghiệp cũng gây ra các loại ung thư cho con người. Các loại ung thư gây ra do nghề nghiệp thường xảy ra ở cơ quan tiếp xúc trực tiếp như da, hệ thống hô hấp và hệ tiết niệu. Ví dụ ung thư bàng quang ở những người thợ nhuộm có tiếp xúc với chất anilin trong phẩm nhuộm, ung thư phổi ở những công nhân khai thác mỏ amiang, làm việc tiếp xúc với chất thạch tín, ung thư máu ở những người tiếp xúc với chất ben-zen, ung thư thanh quản ở những người tiếp xúc với khí mù tạc…

Do đó, cần tuân theo chỉ dẫn và các quy định an toàn ở nơi làm việc. Nếu có thể, thay thế các chất có thể gây ung thư bằng chất khác an toàn hơn. Cần trang bị áo bảo hộ lao động và mặt nạ thở. Công nhân cần đặt các chất nguy hại ở khu vực có thông gió và được huấn luyện để tự bảo vệ mình.
M.Hiếu H+ (Tổng hợp)
Mời quý vị độc giả đọc tin hàng ngày về chủ đề sức khỏe tại suckhoecong.vn trong chuyên mục Ung thư