Thói quen nhiều người mắc phải làm tăng nguy cơ loãng xương

Hút thuốc làm giảm mật độ xương, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến loãng xương.

Theo các chuyên gia chỉnh hình, có nhiều thói quen gây ảnh hưởng đến hệ xương khớp, trong đó phải nhắc đến thói quen hút thuốc lá. Hầu hết mọi người đều biết thuốc lá gây hại cho tim và phổi, nhưng ít ai nhận ra tác động nghiêm trọng của nó đối với hệ xương. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc hút thuốc làm giảm mật độ xương, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến loãng xương.

TS. Pamela Mehta, bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình tại Mỹ, cho biết từng thấy nhiều người trẻ, khỏe mạnh nhưng xương lại bị yếu và giòn từ rất sớm do thói quen hút thuốc lâu năm.

Thuốc lá hủy hoại xương theo ba cách

Người hút thuốc có nguy cơ gãy xương cao hơn đáng kể so với người không hút và thời gian hút càng lâu, nguy cơ càng tăng. Các hóa chất độc hại trong thuốc lá tác động tiêu cực đến xương theo nhiều cơ chế, bao gồm:

1. Phá hủy tế bào tạo xương

Xương luôn trải qua quá trình tái tạo: xương cũ bị phá hủy (bởi tế bào hủy xương - osteoclasts) và xương mới được hình thành (bởi tế bào tạo xương - osteoblasts). Tuy nhiên, hút thuốc làm mất cân bằng quá trình này. Nicotine và các hóa chất trong thuốc lá cản trở khả năng hình thành và duy trì xương của cơ thể, khiến tốc độ mất xương tăng nhanh. Nói cách khác, hút thuốc làm tăng hoạt động của tế bào phá xương và ức chế tế bào tạo xương, dẫn đến xương yếu, giòn và dễ gãy.

2. Giảm lưu thông máu và dinh dưỡng đến xương

Để khỏe mạnh, xương cần được cung cấp đầy đủ oxy và dưỡng chất thông qua máu. Tuy nhiên, nicotine khiến các mạch máu co hẹp, làm giảm lưu lượng máu đến xương. Điều này dẫn đến thiếu hụt oxy, calci, phospho và các chất thiết yếu khác. Khi quá trình nuôi dưỡng bị gián đoạn, xương không được tái tạo đầy đủ, trở nên xốp và yếu hơn theo thời gian.

3. Cản trở quá trình hồi phục khi bị gãy

Tác hại của thuốc lá không chỉ tích tụ theo năm tháng, mà còn thể hiện ngay khi xảy ra chấn thương. Theo TS. Lori Fitton, chuyên gia trong lĩnh vực sức khỏe xương và loãng xương tại Mỹ: "Thuốc lá ức chế quá trình hình thành và tái tạo xương, khiến việc liền xương sau chấn thương diễn ra chậm hơn."

Đây là lý do nhiều bác sĩ chỉnh hình yêu cầu bệnh nhân ngừng hút thuốc trước khi phẫu thuật, bởi thuốc lá không chỉ làm chậm lành xương mà còn tăng nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật.

Những thói quen giúp xương chắc khỏe

Ngoài việc bỏ thuốc lá, các chuyên gia cũng khuyến nghị những thói quen sau để giảm nguy cơ loãng xương và giúp hệ xương chắc khỏe hơn:

• Bổ sung calci và vitamin D: Calci là một trong những khoáng chất chính tạo nên xương, là yếu tố thiết yếu trong cấu tạo mô xương để hệ xương khỏe mạnh. Còn vitamin D là vi chất không thể thiếu cho sự phát triển xương, giúp cơ thể hấp thu calci, phospho và lắng đọng calci và phospho vào xương. Vì vậy hãy tăng cường sữa, rau xanh, cá béo, nấm; hoặc bổ sung bằng viên uống nếu cần.
• Ăn đủ protein: Protein đóng vai trò then chốt trong việc hình thành hệ xương và tích lũy khối lượng xương. Hãy đảm bảo có nguồn đạm chất lượng trong mỗi bữa ăn.
• Tập thể dục chịu trọng lực: Các hoạt động có lực tác động như đi bộ nhanh, chạy, nhảy dây, hoặc tập tạ giúp kích thích xương phát triển và dày lên. Hãy tập ít nhất 2–3 lần/tuần.
• Hạn chế rượu bia: Uống quá nhiều rượu làm giảm hấp thu calci và vitamin D, đồng thời rối loạn hormone bảo vệ xương. Tốt nhất nên tránh hoặc chỉ uống ở mức độ vừa phải (Nữ giới ≤1 ly/ngày, Nam giới ≤2 ly/ngày).

Để có một cuộc sống năng động, độc lập khi về già, việc chăm sóc sức khỏe xương ngay từ hôm nay là điều không thể trì hoãn.

 

Podcast: Loãng xương ở người trẻ

Podcast: Loãng xương tuổi mãn kinh, ngừa ngay kẻo muộn!

Nguy cơ tổn thương mắt vĩnh viễn do hút thuốc

Hút thuốc lá, thuốc lào và nguy cơ viêm phế quản mạn