Nguy cơ tổn thương mắt vĩnh viễn do hút thuốc

Khói thuốc có thể gây hại vĩnh viễn cho mắt

Tổn thương mắt từ bên trong

Khi hút thuốc, hàng nghìn hợp chất độc hại đi vào máu, gây viêm và làm hẹp các mạch máu nhỏ trong mắt. Nicotine còn làm tăng huyết áp và nhịp tim, khiến lưu lượng máu đến võng mạc giảm sút. Tình trạng này có thể dẫn đến tích tụ dịch trong võng mạc, gây tổn thương dây thần kinh thị giác và mở đường cho bệnh tăng nhãn áp cũng như thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD).

TS. Gregg Feinerman, bác sĩ phẫu thuật mắt tại Mỹ, cho biết ngay cả khi đã bỏ thuốc, võng mạc vẫn có thể chịu những tổn thương kéo dài. Mạch máu nhỏ co thắt khiến chất thải tích tụ dưới võng mạc, đẩy nhanh quá trình AMD khô chuyển thành AMD ướt, nặng hơn và dễ gây mù lòa. Người đang hút thuốc cũng ít đáp ứng với điều trị AMD hơn so với người không hút thuốc.

Yếu tố di truyền vốn chiếm đến 70% trường hợp AMD, nhưng hút thuốc làm nguy cơ tăng mạnh ở những người có gene nhạy cảm. Theo thống kê, có đến khoảng 1/3 ca bệnh là sự kết hợp giữa di truyền và hút thuốc.

TS. Taariq Mohammed thuộc Đại học Maryland (Mỹ), nhấn mạnh: “Chúng ta không thể kiểm soát gene, nhưng có thể kiểm soát thói quen hút thuốc. Bỏ thuốc càng sớm càng tốt luôn là lựa chọn hàng đầu.”

Hút thuốc còn gây hại ngay trên bề mặt mắt

Không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc sâu bên trong, việc cầm thuốc lá cũng có thể làm bẩn kính áp tròng, khiến nhựa thuốc và nicotine bám vào mắt. Hậu quả gây cảm giác khô rát, kích ứng kéo dài. Tình trạng này liên quan đến nguy cơ tăng đục thủy tinh thể, khô mắt mạn tính và viêm màng bồ đào gây đỏ và viêm mống mắt.

Bên cạnh đó, theo một nghiên cứu tại Hồng Kông phát hiện trẻ nhỏ thường xuyên hít khói thuốc thụ động có dấu hiệu tổn thương mạch máu nuôi võng mạc, ngay cả khi chỉ tiếp xúc với lượng nhỏ mỗi ngày. Phụ nữ mang thai hút thuốc cũng có thể truyền độc tố sang thai nhi, làm tăng nguy cơ lác mắt hoặc teo dây thần kinh thị giác ở trẻ sơ sinh, gây mù bẩm sinh. Ngoài ra, hút thuốc khi mang thai còn liên quan đến sinh non, làm gia tăng các vấn đề thị lực ở trẻ nhỏ.

Vậy còn thuốc lá điện tử và cần sa?

Nhiều người tin rằng thuốc lá điện tử hoặc cần sa “an toàn hơn” so với thuốc lá truyền thống, nhưng các nghiên cứu lại cảnh báo điều ngược lại.

Thuốc lá điện tử hoạt động bằng cách đốt nóng dung dịch chứa nicotine và hương liệu. Nicotine trong đó vẫn làm tăng huyết áp, nhịp tim và gây hại cho mạch máu ở mắt. Một số nghiên cứu còn cho thấy các hóa chất sinh ra trong quá trình đốt nóng có thể thúc đẩy viêm và stress oxy hóa hủy hoại tế bào võng mạc. Người dùng thuốc lá điện tử cũng thường bị khô mắt nặng hơn và chất lượng màng nước mắt kém hơn.

Trong khi đó, các dữ liệu về cần sa còn hạn chế và còn mâu thuẫn. Một số kết quả cho thấy cần sa có thể tạm thời làm giảm nhãn áp. Nhưng cũng có bằng chứng khác cho thấy khói cần sa giải phóng hợp chất gây viêm tương tự thuốc lá, về lâu dài có thể làm hại mắt.

Làm gì để bảo vệ đôi mắt?

Quan trọng nhất vẫn là bỏ thuốc lá. Các chuyên gia khẳng định dừng hút thuốc ở bất kỳ độ tuổi nào cũng mang lại lợi ích, giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc AMD, tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể.

Người từng hút thuốc hoặc đang hút thuốc nên khám mắt định kỳ hằng năm, bởi nhiều bệnh về mắt tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng cho đến giai đoạn muộn. Kiểm tra thị lực và chụp đáy mắt giúp phát hiện sớm tổn thương, từ đó can thiệp kịp thời.

Ngoài bỏ thuốc, TS. Mohammed cũng khuyến nghị nên áp dụng chế độ ăn giàu rau lá xanh, trái cây chứa chất chống oxy hóa và cá để chống lại tình trạng viêm. Kết hợp với tập thể dục đều đặn, kiểm soát huyết áp và cholesterol, những thói quen này giúp duy trì sức khỏe võng mạc và giảm nguy cơ mắc AMD khi về già.

Đôi mắt không có khả năng tự phục hồi sau khi bị tổn thương, vì vậy bất kỳ giai đoạn hút thuốc nào trong đời cũng có thể để lại dấu vết. Ngưng hút thuốc sớm, kết hợp với khám mắt định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh, chính là cách hiệu quả nhất để giữ gìn thị lực suốt đời.

 

Cách cải thiện thị lực ở mọi độ tuổi

Thực phẩm giúp bổ mắt, tăng thị lực

Quả kỷ tử: Lợi ích cho miễn dịch, thị lực và trao đổi chất

Bảo vệ thị lực cho trẻ: 5 thói quen cần rèn luyện từ sớm