Dấu hiệu và cách phòng ngừa bệnh viêm màng não ở trẻ

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng – Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ về chẩn đoán và phòng ngừa bệnh viêm màng não ở trẻ

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng – Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Nếu đã chẩn đoán bị viêm màng não trước 3 ngày từ khi sốt thì khả năng chữa khỏi rất cao, từ 3 - 7 ngày thì vẫn chữa khỏi nhưng khả năng kèm di chứng còn quá 7 ngày thì chắc chắn sẽ có di chứng”.

Nguyên nhân của bệnh viêm màng não

Đa số là do vi trùng hay siêu vi trùng từ nơi khác trong cơ thể qua máu lan vào dịch não tủy, nhưng một số rất ít cũng có thể do loại nấm hay ký sinh trùng. Một số khác do phản ứng với hóa chất hay bệnh tự miễn. Viêm màng não khác với viêm não ở chỗ chưa thực sự viêm vào tới não bộ. Viêm màng não do siêu vi trùng thường khỏi trong vòng vài ngày, nhưng nếu do vi trùng bệnh có thể rất trầm trọng và gây tử vong nếu không được chữa trị kịp thời.

Bệnh viêm màng não có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi và thời điểm nào. Tuy nhiên bệnh thường xảy ra ở trẻ nhỏ vào mùa nắng nóng hay lúc chuyển mùa vì có nhiều trẻ mắc bệnh đường hô hấp và là thời điểm thuận lợi để một số vi trùng và siêu vi trùng xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương gây viêm màng não.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị viêm màng não

Sốt cao đột ngột, nôn ói, chán ăn, rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc nôn, ho, chảy nước mũi… rất dễ nhầm lẫn với viêm nhiễm đường hô hấp, sốt virus thông thường. Sau 1 - 2 ngày trẻ sẽ ngủ nhiều, sợ ánh sáng, cổ cứng. Trẻ nhỏ còn thóp, có thể thấy thóp phồng căng. Trẻ lớn hơn thì than đau đầu, đau sau gáy và nằm lừ đừ. Nếu trẻ sốt cao trên 38,5 độ C cần lau mát và cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo đúng chỉ dẫn liều lượng và cân nặng.

Sốt, ho, ỉa chảy... là những triệu chứng của các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp trên, sốt virus nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh viêm màng não ở trẻ

Riêng trẻ dưới 3 tháng hoặc trẻ sơ sinh đôi khi ít sốt nhưng sẽ bỏ bú mẹ, quấy khóc, khóc thét hay ngủ li bì và muộn hơn sẽ có co giật hoặc hôn mê.

Quan trọng hơn cả là bệnh viêm màng não do meningococcus có thể cấp tốc gây chứng nhiễm trùng huyết cực kỳ trầm trọng, làm suy tuyến tiền thận, tạo vết bầm ửng đỏ đặc biệt trên da (do vi trùng phát triển cực nhanh, theo mạch máu lan đến cuối tiểu động mạch và làm hủy các mô trong người, kể cả da, đầu ngón tay, ngón chân, mũi, mắt, và cơ quan nội tạng) và gây tử vong trong vòng vài tiếng đồng hồ nếu không kịp chữa trị. 

Do vậy, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng khuyến cáo, viêm màng não phải được điều trị kịp thời và theo dõi sát tại bệnh viện, không tự ý điều trị cho trẻ tại nhà bằng kháng sinh. Viêm màng não là loại bệnh nặng cần được điều trị cấp cứu, nếu không điều trị bệnh kịp thời có thể gây tử vong hay để lại những di chứng như điếc, mù, động kinh, yếu liệt tay chân hoặc chậm phát triển tâm thần vận động,…

Cách phòng ngừa bệnh viêm màng não

Trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi cần được tiêm chủng vaccine ngừa Hib để phòng chống viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib cũng như các nhiễm trùng nặng do Hib khác

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng cho biết, để phòng ngừa bệnh viêm màng não nên giữ ấm, chăm sóc tốt trẻ những lúc thời tiết thay đổi, khi trẻ bị viêm hô hấp trên hay bị viêm amidan, viêm họng mủ cần phải điều trị tích cực và đầy đủ dưới sự theo dõi của bác sỹ. Tuyệt đối không tự ý uống thuốc kháng sinh hoặc tự ý bỏ thuốc sẽ làm mất đi những triệu chứng nếu là viêm màng não, điều này làm các bác sỹ khó chẩn đoán chính xác bệnh. Tuy rằng viêm màng não không có những biểu hiện rõ, khó chẩn đoán và dễ bị bỏ sót nhưng nếu đưa vào viện kịp thời, được chọc dò tủy sống sẽ có thể phát hiện ra sớm bệnh.

Biện pháp ngừa bệnh tốt nhất cho trẻ là tiêm chủng vaccine ngừa Hib (Haemophilus influenzae type b) cho trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi nhằm chống lại viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib cũng như các nhiễm trùng nặng do Hib khác. Vaccine phòng bệnh do Hib có thể được tiêm cùng lúc với các vaccine khác như bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt.

Những tác hại khi uống thuốc giảm đau

5 điều nên làm trước khi ngủ để giữ da tươi trẻ

"Món quà" từ cuộc sống bù đắp cho trẻ tự kỷ

Chế ra não nhân tạo có khả năng "tự học"

Nên đọc