Bệnh phụ khoa: Chủ quan có thể gây hại!

Theo GS.TS Nguyễn Đức Vy - Nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Chủ tịch Hội Sản Phụ khoa Việt Nam

Cần xác định đúng bệnh

Thưa GS.TS Nguyễn Đức Vy, có thể hiểu về bệnh phụ khoa như thế nào?

Bệnh phụ khoa là cách nói chung về hiện tượng bất thường ở cơ quan sinh dục nữ, trong đó bao gồm cả cơ quan sinh dục dưới (âm đạo, âm hộ, cổ tử cung) và cơ quan sinh dục trên (tử cung, vòi trứng, buồng trứng). Có 5 dạng bệnh phụ khoa thường gặp là: Viêm âm hộ - âm đạo, lộ tuyến cổ tử cung, lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, u nang buồng trứng. Trong đó, viêm âm hộ – âm đạo là dễ gặp nhất, chiếm 60% số trường hợp đến khám. Tuy nhiên, cần chú ý nhất là 2 căn bệnh u xơ tử cung và u nang buồng trứng.

Bác sỹ có thể giải thích rõ hơn?

U xơ tử cung là sự xuất hiện nhân xơ ở mặt trong của tử cung, khi có sự tăng đột biến của hormone estrogen, đặc biệt trong thai kỳ. Trong nhiều trường hợp, u xơ tử cung là lành tính, nhưng nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời, khối u sẽ to lên dẫn đến cảm giác khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày, tác động không tốt đến sức khỏe và tâm lý của chị em, đồng thời, có thể dẫn đến biến chứng là gây khó khăn trong việc sinh sản.

U nang buồng trứng là loại khối u thường gặp, dễ tiến triển thành ung thư buồng trứng, chiếm 3,6% các trường hợp bệnh phụ khoa. Bệnh phát triển âm thầm trong thời gian dài, nhưng khi chuyển sang ác tính thì tiến triển rất nhanh... Giai đoạn dễ bị mắc bệnh nhất là ở trong độ tuổi sinh đẻ. U nang buồng trứng có thể phát triển từ các mô của buồng trứng hay từ mô của các cơ quan khác trong cơ thể, tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau với nhiều biến chứng khác nhau, có thể đe dọa tính mạng người bệnh.

Bệnh ung thư buồng trứng có di truyền?

U xơ tử cung trong thai kỳ - Rủi ro khó lường

Phân biệt khí hư bình thường và khí hư do bệnh phụ khoa gây ra

Chẩn bệnh... nhìn khí hư

Nên đọc

Hiện nay, hai căn bệnh này được đánh giá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng vô sinh thứ phát ở nữ giới. Việc điều trị hiện nay gặp rất nhiều khó khăn bởi thường phát hiện muộn, điều trị không đúng cách. Do đó, điều cần thiết là phòng ngừa sự xuất hiện của những căn bệnh này.

Phát hiện, điều trị và phòng bệnh đúng cách

Vậy, làm thế nào để phát hiện sớm những căn bệnh nguy hiểm này, thưa ông?

Đó là phát hiện dấu hiệu sớm của bệnh. Khi có những dấu hiệu bất thường như tăng tiết khí hư, tiết dịch bất thường, khó chịu, căng tức vùng sinh dục dưới..., cần đi khám phụ khoa để phát hiện chính xác bệnh và có phương hướng điều trị kịp thời, đặc biệt với các khối u.

Giáo sư có thể giải thích rõ hơn…?

Thông thường, các khối u nhú ở nữ giới có thể gặp ở bất cứ lứa tuổi nào, nhưng thường gặp nhất là ở những phụ nữ trong độ tuổi sinh nở. Tùy theo kích thước, vị trí, triệu chứng lâm sàng... các bác sỹ sản phụ khoa sẽ có cách tư vấn chỉ định hướng dẫn, theo dõi và điều trị thích hợp.

U xơ tử cung thường bắt nguồn chỉ từ một tế bào cơ trơn và phát triển thành một khối u hoàn chỉnh. Vị trí của u xơ có thể xuất hiện bên trong hoặc bên ngoài nội mạc tử cung, cũng như bên trong hoặc bên ngoài lớp cơ của thành tử cung. U xơ tử cung thường có rất ít dấu hiệu lâm sàng, đôi khi có thể đau âm ỉ, thưa thớt, có thể ra máu kiểu rong kinh, có thể ra dịch tiết (hay gọi là khí hư) bất thường, có thể chảy máu... ở giai đoạn sớm. Còn khi đã sờ thấy u thì khối u xơ phát triển lớn rồi. Với căn bệnh này, có nhiều cách điều trị và tùy từng trường hợp cụ thể bác sỹ sản khoa sẽ tư vấn phương hướng điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị hiện nay tại Việt Nam bao gồm điều trị nội khoa, phẫu thuật bóc u xơ tử cung, phẫu thuật cắt bỏ tử cung, nút mạch kết hợp với mổ bóc u xơ và điều trị bằng nút mạch đơn thuần.

U nang buồng trứng có thể dẫn tới biến chứng xoắn u với các triệu chứng như đau quặn bụng cấp tính, đau thành từng cơn, diễn tiến ngày càng dồn dập và gia tăng về cường độ, thường kèm nôn ói, nhiều khi trầm trọng dẫn đến mất nước và các chất điện giải hoặc dẫn tới suy thận. U nang buồng trứng dễ dàng phát triển thành ung thư nên cần được phát hiện và can thiệp sớm. Các dấu hiệu sớm của căn bệnh này là thay đổi kinh nguyệt, đau bụng, sờ thấy hoặc không sờ thấy u (đau và sờ thấy ở hai bên hố chậu). Khám phụ khoa định kỳ có thể giúp phát hiện được khối u buồng trứng, kết hợp với siêu âm ổ bụng sẽ cho biết thêm tính chất khối u. Ngoài ra, có thể làm thêm một số xét nghiệm máu để giúp định hướng tính chất lành hay ác của khối u như xét nghiệm máu đo lượng chất Alpha Feto Protein (CA 125).

Với bé gái 13 - 15 tuổi mà chưa có kinh nguyệt hoặc trẻ vị thành niên 18 – 20 tuổi mà kinh nguyệt không ổn định thì cần phải đi khám phụ khoa. Độ tuổi này, dù chưa có quan hệ tình dục vẫn có một tỷ lệ nhất định về u nang buồng trứng, u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung...

Vậy còn phòng bệnh thế nào, thưa bác sỹ?

Trước hết là thực hiện vệ sinh phụ nữ đúng cách theo các lứa tuổi, trong đó chú ý, chăm sóc và tự theo dõi các dấu hiệu bất thường từ da, lông, tóc, việc tiết dịch bất thường ở vú, âm đạo, đau, ngứa, khó chịu cho sinh hoạt… Trong thời gian kinh nguyệt, việc vệ sinh đúng cách, sử dụng băng vệ sinh đảm bảo an toàn là điều cần quan tâm. Với quan hệ tình dục, đặc biệt tránh việc giao hợp trong thời kỳ kinh nguyệt vì đây là lúc dễ bị nhiễm khuẩn âm đạo, cổ tử cung (do cổ tử cung cũng hé mở cho máu kinh thoát ra)…

Cần lưu ý là tình trạng stress kéo dài khiến hệ miễn dịch suy yếu, dẫn đến việc các căn bệnh tiềm ẩn trong cơ thể được dịp tái phát, nhất là với những người làm việc trong môi trường công sở. Giảm stress là điều nên làm hàng ngày. Phương pháp hữu hiệu là thư giãn + tập luyện + chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Và khi đã phát hiện có dấu hiệu bất thường thì phải đi khám phát hiện sớm để được chữa bệnh sớm và hiệu quả. Nhưng cách phòng ngừa hữu hiệu nhất là khám bệnh định kỳ, 3 – 6 tháng/lần.

Cảm ơn những chia sẻ của giáo sư!