Bột talc thường dùng trong mỹ phẩm, phấn rôm có gây ung thư?

Bột talc thường xuất hiện trong mỹ phẩm, phấn rôm, thực phẩm, thuốc,...

Talc và vấn đề amiăng

Talc là khoáng chất tự nhiên, giàu magne và silic, được nghiền thành bột mịn để hấp thụ độ ẩm và làm dịu da. Trong quá trình khai thác, talc thường nằm gần amiăng - một chất đã được xác định là gây ung thư. Điều này dẫn đến nguy cơ bột talc bị nhiễm amiăng.

Khi hít phải hoặc khi các hạt mịn xâm nhập vào cơ thể qua da, talc nhiễm amiăng có thể gây viêm và tiềm ẩn nguy cơ thúc đẩy sự hình thành ung thư. Một số nghiên cứu trên động vật cũng chỉ ra khả năng gây khối u từ talc không chứa amiăng nhưng dữ liệu về tác động với con người, đặc biệt liên quan đến ung thư buồng trứng vẫn còn hạn chế.

Mặc dù các nhà sản xuất đã tự nguyện kiểm nghiệm talc từ những năm 1970 nhưng phương pháp kiểm tra cũ không đủ nhạy để phát hiện amiăng với nồng độ thấp. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng một lượng lớn sản phẩm chứa talc nhiễm amiăng có thể đã lưu hành trong nhiều thập kỷ mà không bị phát hiện.

Các nghiên cứu độc lập gần đây cho thấy tình trạng nhiễm amiăng không phải hiếm gặp. Nhóm Công tác Môi trường (Enviromental Working Group-EWG) phát hiện 15% mẫu mỹ phẩm có chứa bột talc bị nhiễm amiăng. Dù Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã kiểm tra và không phát hiện amiăng trong 50 mẫu mỹ phẩm năm 2023 nhưng giới chuyên gia cho rằng con số này chưa đủ để đánh giá toàn bộ thị trường. FDA hiện đang hoàn thiện quy định mới nhằm nâng cao độ chính xác của phương pháp thử nghiệm.

Tranh cãi về nguy cơ ung thư buồng trứng

Một số nghiên cứu quan sát cho thấy việc sử dụng phấn rôm trẻ em chứa talc ở vùng kín có thể liên quan đến nguy cơ ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, kết quả còn gây tranh cãi và bằng chứng chưa đủ mạnh để khẳng định mối quan hệ nhân quả.

Được biết, trong một nghiên cứu tổng hợp năm 2020 với dữ liệu từ hơn 50.000 phụ nữ không phát hiện mối liên hệ đáng kể, song phân tích điều chỉnh lỗi tự báo cáo gần đây cho thấy nguy cơ có thể cao hơn ở nhóm sử dụng thường xuyên. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng quan sát được hiện tượng viêm và tăng trưởng tế bào ung thư buồng trứng khi tiếp xúc với talc.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia đặt câu hỏi về cơ chế lan truyền của talc trong cơ thể: nếu talc có thể di chuyển từ vùng sử dụng đến buồng trứng, tại sao ung thư không xuất hiện ở các cơ quan khác trên đường đi? Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mới đây kết luận rằng bằng chứng hiện tại chưa đủ để khẳng định talc gây ung thư, nhưng không loại trừ khả năng "có thể gây ung thư". Còn Liên minh châu Âu (EU) đã tiến thêm một bước khi liệt kê talc là chất gây ung thư và dự kiến cấm dùng trong mỹ phẩm từ năm 2027.

Ngoài ung thư buồng trứng, việc hít phải bột talc kể cả loại không chứa amiăng có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi, đặc biệt ở những người làm việc trong ngành khai thác và chế biến talc. Một số trường hợp mắc u trung biểu mô, một loại ung thư hiếm gặp liên quan chặt chẽ đến amiăng, cũng đã được ghi nhận sau nhiều năm tiếp xúc với mỹ phẩm chứa talc.

Talc trong thực phẩm và thuốc

Bột talc đôi khi được dùng trong thực phẩm như kẹo cao su hoặc làm lớp phủ chống dính cho kẹo, nhưng lượng sử dụng tương đối ít. Một số loại thuốc cũng chứa talc trong vỏ bọc để hỗ trợ sản xuất và nuốt dễ dàng hơn. Hiện chưa có bằng chứng rõ ràng về nguy cơ ung thư từ việc tiêu thụ talc qua đường ăn uống hoặc thuốc men.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng mối nguy lớn nhất đến từ việc sử dụng mỹ phẩm và phấn rôm chứa talc, đặc biệt khi chúng có nguy cơ nhiễm amiăng. Vì vậy, người tiêu dùng có thể chủ động bảo vệ bản thân bằng cách chọn sản phẩm không chứa talc hoặc đã được chứng nhận an toàn.

 

Hoá chất trong nhựa làm tăng nguy cơ hen suyễn ở trẻ nhỏ?

Mối nguy sức khỏe từ “hóa chất vĩnh cửu”

Giá đỗ ngâm hóa chất tràn lan, người tiêu dùng cần làm gì?

Podcast: Xử trí thế nào khi trẻ bị ngộ độc hóa chất?