Làm thế nào để phát hiện sớm bệnh Alzheimer

Cần chú ý những dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer

Trong một cuộc thảo luận diễn ra tại sự kiện Women’s Health Lab (tạm dịch: Phòng thí nghiệm sức khỏe phụ nữ) tổ chức tại thành phố New York (Mỹ), các diễn giả đã chia sẻ trải nghiệm thực tế khi chăm sóc người thân mắc bệnh Alzheimer. 

Những chia sẻ tại đây, cùng với cảnh báo từ giới chuyên môn, đã mang lại góc nhìn rõ ràng và thực tế về cách phát hiện Alzheimer ngay từ những biểu hiện đầu tiên, cũng như tầm quan trọng của việc hành động sớm để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Theo Hiệp hội Alzheimer Mỹ, hiện có hơn 7 triệu người Mỹ đang sống chung với căn bệnh này. Cứ 9 người trên 65 tuổi thì có một người mắc. Alzheimer là dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất và thường phát triển âm thầm trong nhiều năm trước khi có triệu chứng rõ ràng.

Dưới đây là 5 việc nên làm để sớm phát hiện bệnh, được chuyên gia và người có kinh nghiệm chia sẻ.

Chú ý những dấu hiệu đầu tiên

Một điểm chung được nhắc đến là cảm giác “có gì đó không ổn” mà người bệnh tự cảm nhận được từ rất sớm.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), những biểu hiện ban đầu có thể bao gồm: quên thông tin vừa mới tiếp nhận, khó khăn trong việc lên kế hoạch hay giải quyết vấn đề, lúng túng khi thực hiện những công việc quen thuộc, nhầm lẫn thời gian hoặc địa điểm, mất khả năng định hướng không gian, gặp vấn đề trong lời nói hoặc viết lách, thường xuyên làm mất đồ và không thể nhớ lại, giảm khả năng phán đoán và có xu hướng thu mình khỏi các hoạt động xã hội.

Nhiều người dễ xem nhẹ các biểu hiện này và quy cho “già rồi thì quên là chuyện bình thường”... trong khi, đó có thể là dấu hiệu sớm của bệnh.

Xét nghiệm và chẩn đoán kịp thời

Hiện nay, các xét nghiệm máu hiện đại có thể phát hiện dấu hiệu bệnh Alzheimer từ rất sớm. Thế nhưng, theo bà Anne White, Phó Chủ tịch Điều hành kiêm Chủ tịch bộ phận Thần kinh học tại công ty dược phẩm Eli Lilly and Company (Mỹ), rào cản lớn nhất vẫn là sự kỳ thị.

“Có những người cảm thấy lo lắng nhưng lại ngại chia sẻ vì sợ bị kỳ thị. Nhưng nếu được chẩn đoán đúng, người bệnh có cơ hội điều trị tốt hơn…,” bà White nói.

Việc chủ động xét nghiệm không chỉ giúp làm rõ tình trạng sức khỏe, mà còn giúp gia đình có định hướng phù hợp trong việc chăm sóc và hỗ trợ tinh thần.

Cởi mở chia sẻ

Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cao gấp đôi nam giới, nhưng lại thường ít khi chia sẻ về những triệu chứng mà họ đang trải qua. Điều này xuất phát từ thực tế: phụ nữ thường đảm nhận vai trò chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình, nên dễ có xu hướng xem nhẹ hoặc trì hoãn việc theo dõi sức khỏe của bản thân.

Việc chủ động mở ra một cuộc trò chuyện cởi mở về sức khỏe não bộ không chỉ giúp mỗi người nhận thức rõ hơn về tình trạng của mình, mà còn tạo cơ hội để người thân xung quanh phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường – những điều mà bản thân người bệnh đôi khi chưa nhận ra.

Trang bị kiến thức cần thiết

Nhà báo Paula Zahn, thành viên của Quỹ nghiên cứu phát triển thuốc Alzheimer (Alzheimer’s Drug Discovery Foundation – ADDF, Mỹ) cho rằng, nỗi sợ lớn nhất đến từ sự thiếu hiểu biết.

“Tôi tiếp cận bệnh Alzheimer như một phóng viên: tìm hiểu mọi thứ có thể. Tôi không muốn sống trong nỗi sợ mơ hồ. Tôi muốn hiểu rõ để có thể hành động khi cần thiết,” bà nói.

Kiến thức đầy đủ giúp mỗi người chủ động hơn trong việc phòng ngừa, phát hiện và ứng phó khi có dấu hiệu bệnh, đặc biệt  với những người có người thân trong gia đình mắc bệnh Alzheimer.

Thực hiện lối sống lành mạnh

Dinh dưỡng, giấc ngủ và vận động thể chất đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe não bộ. Bà White nhấn mạnh: “Đó là những điều ai cũng có thể làm được ngay từ hôm nay.”

Một nghiên cứu công bố vào tháng 3 năm 2023 chỉ ra rằng chế độ ăn MIND (kết hợp giữa chế độ ăn Địa Trung Hải và chế độ DASH), có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Chế độ này khuyến khích ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, các loại hạt, dầu olive, cá và quả mọng, đồng thời hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn.

Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường về trí nhớ, ngôn ngữ hoặc hành vi, người bệnh nên đi thăm khám kịp thời. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng, chỉ định các xét nghiệm cần thiết. Việc chẩn đoán sớm giúp can thiệp đúng lúc, làm chậm tiến trình phát triển bệnh.