Bệnh lý hiếm gặp có thể gây hoại tử ruột

Không chủ quan với tình trạng đau bụng đột ngột - Ảnh minh họa

Theo BSCKII. Nguyễn Quang Minh - Trưởng khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, phình tách động mạch mạc treo tràng trên (SMA dissection) là tình trạng xảy ra khi lớp nội mạc của động mạch mạc treo tràng trên - mạch máu nuôi ruột non và một phần ruột già - bị rách, tạo “lòng giả” cản trở dòng máu. Bệnh có thể kèm phình động mạch (mạch giãn to bất thường). Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến hoại tử ruột, thậm chí đe dọa tính mạng.

Đây là bệnh lý hiếm gặp, tỷ lệ mắc chưa tới 0,1% trong các bệnh lý động mạch. Đa số các trường hợp xuất hiện tự phát (60-70% trường hợp). Một số liên quan đến chấn thương, phẫu thuật, can thiệp nội mạch hoặc rối loạn mô liên kết. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, hút thuốc lá. Bệnh thường gặp ở nam giới trung niên (40-60 tuổi) nhưng vẫn có thể xảy ra ở mọi giới và độ tuổi, đặc biệt ở người cao tuổi.

Trường hợp mới đây được phát hiện tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một bệnh nhân nam 70 tuổi, có tiền sử tăng huyết áp. Ông đến khám định kỳ và gần như không có triệu chứng lâm sàng. Tuy nhiên, hình ảnh chụp CT vùng ngực cho thấy động mạch chủ lên giãn, có đường kính 50mm, động mạch chủ xuống đường kính 38mm, có vôi hóa ở cung động mạch chủ.

Các bác sĩ tiếp tục chỉ định chụp MSCT 128 dãy hệ động mạch chủ. Dựa vào các kết quả thăm khám và cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán mắc phình tách động mạch mạc treo tràng trên, kèm phình động mạch chủ ngực, hở van động mạch chủ nặng, tăng huyết áp và rối loạn lipid máu. Người bệnh được điều chỉnh thuốc, tư vấn chế độ ăn uống và theo dõi sát với bác sĩ chuyên khoa tim mạch.

Phình tách động mạch mạc treo tràng trên là bệnh lý có triệu chứng lâm sàng không điển hình. Trong nhiều trường hợp, người bệnh chỉ cảm thấy đau bụng đột ngột, dữ dội quanh rốn hoặc vùng thượng vị. Một số có thể kèm theo buồn nôn, nôn, chướng bụng. Những biểu hiện này dễ bị nhầm với rối loạn tiêu hóa, dẫn đến chẩn đoán muộn và nguy cơ biến chứng tăng cao.

Nếu không can thiệp đúng lúc, bệnh có thể tiến triển nhanh và gây ra các hậu quả nặng nề như thiếu máu ruột cấp, hoại tử ruột, vỡ động mạch gây xuất huyết trong ổ bụng. Trường hợp tiến triển mạn tính, "lòng giả" và túi phình có thể tiếp tục lớn dần, làm tăng nguy cơ tắc mạch hoặc vỡ mạch.

Hiện nay, chụp CT angiography (CTA) vùng bụng là phương pháp chẩn đoán tiêu chuẩn để phát hiện tách lớp, "lòng giả", huyết khối và mức độ hẹp của lòng thật. Khoảng một nửa số ca bệnh có thể được kiểm soát bằng điều trị nội khoa. Tuy nhiên, từ 20 đến 30% trường hợp cần can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật.

Khi xuất hiện cơn đau bụng dữ dội không rõ nguyên nhân, đặc biệt kèm buồn nôn, nôn, chướng bụng hoặc dấu hiệu choáng váng, người bệnh cần đi khám sớm để loại trừ các bệnh mạch máu nguy hiểm như phình tách động mạch mạc treo tràng trên. Bên cạnh đó, việc phòng ngừa cũng rất quan trọng: người dân nên đo huyết áp định kỳ, ghi nhớ trị số nền, tuân thủ điều trị, kiểm soát các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch và thực hiện tầm soát biến chứng theo khuyến cáo của bác sĩ.

 

Mối liên hệ giữa stress và bệnh lý tăng huyết áp

6 ảnh hưởng nghiêm trọng của tăng huyết áp đối với người bệnh

Bị tăng huyết áp kèm mỡ máu cao, đái tháo đường nên ăn uống thế nào?

Phải làm sao để kiểm soát tăng huyết áp vô căn nguyên phát?