Xông hơi – Nét văn hóa đặc trưng của người Phần Lan

Xông hơi đã trở thành nét văn hóa đặc trưng tại Phần Lan

Ở Phần Lan, phòng xông hơi (sauna) không chỉ đơn thuần là một phương pháp thư giãn mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp phòng xông hơi ở khắp nơi ở đất nước này: từ các căn hộ trong thành phố, những ngôi nhà gỗ ven rừng, bến cảng sầm uất đến các phòng xông hơi nổi trên mặt hồ hay thậm chí treo lơ lửng trên vòng đu quay.

Sự phổ biến của phòng xông hơi tại Phần Lan thể hiện rõ qua con số hơn 3 triệu phòng xông hơi trên toàn quốc, thậm chí nhiều hơn cả số lượng ô tô. Ngay cả hãng hàng không quốc gia Finnair cũng thể hiện niềm đam mê này khi thiết kế khoang hạng thương gia theo nguyên tắc ấm áp, yên tĩnh như phòng xông hơi. Đặc biệt, khu vực phòng chờ cao cấp tại sân bay Helsinki còn được trang bị một phòng xông hơi chuyên biệt dành cho hành khách.

Trải nghiệm xông hơi truyền thống tại Phần Lan

Tại một hòn đảo nhỏ ở Helsinki, vào một buổi chiều lạnh giá, chuyên gia tư vấn xông hơi Anna Velten từ công ty Terhen (Phần Lan) hướng dẫn du khách một buổi xông hơi truyền thống. Trong căn phòng gỗ tuyết tùng ngập tràn hương thơm tự nhiên, hơi nóng bốc lên từ những viên đá trắng được nung nóng, buổi xông hơi chính thức bắt đầu sau những gáo nước nhỏ tưới nhẹ lên đá. Để tạo ra hơi nóng dễ chịu, nước phải được tưới từ từ lên đá, giúp hơi nóng lan tỏa nhẹ nhàng thay vì quá gay gắt gây cảm giác khó chịu.

Lúc này, Anna cất giọng hát một bài thánh ca truyền thống Phần Lan như một cách để triệu hồi löyly (hơi nóng) hoàn hảo. Theo quan niệm của người Phần Lan, löyly không chỉ đơn thuần là hơi nước bốc lên từ đá nóng mà còn được xem là linh hồn của phòng xông hơi. 

Bên cạnh đó, một nghi thức quan trọng khác là vihtominen, tức là dùng bó bạch dương (vihta) quất nhẹ lên cơ thể để kích thích tuần hoàn máu và giúp cơ thể thư giãn. Sau từ 10-20 phút xông hơi, mọi người sẽ bước ra ngoài để làm mát bằng cách ngâm mình trong nước lạnh hoặc lăn trên tuyết, mang lại cảm giác sảng khoái đặc biệt.

Đối với người Phần Lan, xông hơi không chỉ giúp cơ thể thư giãn mà còn là cách kết nối với chính mình và thiên nhiên, đồng thời thể hiện sự tôn trọng và bảo tồn văn hóa truyền thống ở đất nước của họ.

Lợi ích sức khỏe của xông hơi

Không chỉ là phương pháp thư giãn, xông hơi còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Mayo Clinic Proceedings (Mỹ), xông hơi thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp cao và đột quỵ. Nhiệt độ cao giúp giãn nở mạch máu, cải thiện lưu thông máu và giảm áp lực lên tim.

Ngoài ra, xông hơi còn hỗ trợ quá trình đào thải độc tố, làm sạch da và tăng cường hệ miễn dịch. Một nghiên cứu khác từ Đại học Eastern Finland (Phần Lan) cho thấy những người duy trì thói quen xông hơi đều đặn có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và suy giảm trí nhớ thấp hơn nhờ tác dụng cải thiện lưu lượng máu lên não.

Trong văn hóa Phần Lan, xông hơi cũng gắn liền với nhiều nghi thức quan trọng. Phụ nữ sau sinh thường sử dụng phòng xông hơi để hỗ trợ quá trình hồi phục, nhờ tác dụng kháng khuẩn tự nhiên của nhiệt độ cao. Ngoài ra, phòng xông hơi còn được sử dụng để thanh tẩy trước các nghi lễ quan trọng như đám cưới hay thậm chí là nơi tắm rửa cho người đã khuất trước khi an táng, thể hiện sự tôn kính đối với người ra đi.

Bí quyết xông hơi đúng chuẩn người Phần Lan

Theo chuyên gia Anna Velten, để tận hưởng trọn vẹn trải nghiệm xông hơi theo phong cách Phần Lan, cần lưu ý những nguyên tắc sau:

- Chuẩn bị kỹ lưỡng

Trước khi vào phòng xông hơi, cần tắm sạch để loại bỏ bụi bẩn và giúp lỗ chân lông thông thoáng hơn. Ngoài ra, uống đủ nước hoặc trà thảo mộc cũng rất quan trọng để tránh mất nước trong quá trình xông hơi. Người Phần Lan còn có thói quen đội mũ xông hơi hoặc quấn khăn quanh đầu để bảo vệ khỏi nhiệt độ cao.

- Kết hợp làm mát đúng cách

Xông hơi không chỉ đơn thuần là làm nóng cơ thể mà còn phải kết hợp với quá trình làm mát. Sau mỗi lượt xông hơi, bước ra ngoài hít thở không khí trong lành, ngâm mình trong nước lạnh hoặc thậm chí lăn trên tuyết sẽ giúp cân bằng nhiệt độ cơ thể và kích thích tuần hoàn máu.

- Tôn trọng nghi thức xông hơi

Khi vào phòng xông hơi công cộng, mọi người nên giữ im lặng hoặc trò chuyện với âm lượng nhỏ để duy trì bầu không khí thư thái. Quan trọng nhất, hãy tận hưởng trải nghiệm này như một phần của văn hóa Phần Lan, không chỉ coi đây là một phương pháp thư giãn thông thường.

 

MỘT SỐ LƯU Ý KHI XÔNG HƠI

Khi xông hơi, không nên thực hiện lúc quá no hoặc quá đói để tránh ảnh hưởng đến tuần hoàn máu. Tránh sử dụng rượu bia trước khi xông hơi vì có thể gây tụt huyết áp, chóng mặt. Thời gian xông hơi chỉ nên kéo dài từ 10 - 20 phút. Sau khi xông, nên nghỉ ngơi, thư giãn thay vì vận động mạnh ngay lập tức.

Xông hơi không phù hợp với người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, sốt cao, viêm nhiễm cấp tính. Phụ nữ mang thai hoặc trong kỳ kinh nguyệt cũng nên hạn chế. Đặc biệt, những người vừa uống rượu bia tuyệt đối không nên xông hơi để tránh nguy cơ ngất xỉu hoặc biến chứng nguy hiểm.

Việc lao ngay vào tuyết hoặc nước lạnh sau khi xông hơi giống người Phần Lan không được khuyến khích bởi có thể gây sốc nhiệt, làm huyết áp thay đổi đột ngột, thậm chí dẫn đến co thắt tim hoặc đột quỵ. Để đảm bảo an toàn, nên để cơ thể thích nghi với nhiệt độ lạnh từ từ. Những người có tiền sử bệnh tim mạch, huyết áp không nên thử nghiệm phương pháp này để tránh rủi ro sức khỏe.

 

Tập thể dục thể thao xong nên xông hơi hay ngâm nước lạnh?

“Tuyệt chiêu” xông hơi mặt trị mụn tại nhà giúp da thêm sáng mịn

6 lợi ích không ngờ khi xông hơi da mặt

Ngồi trong phòng xông hơi hồng ngoại có giúp giảm cân?