4 thói quen nhỏ, hiệu quả lớn để chống vi khuẩn kháng thuốc

Vi khuẩn kháng thuốc gây khó khăn trong điều trị các bệnh nhiễm trùng hiện nay

Kháng kháng sinh là gì?

“Thông thường kháng sinh có nhiệm vụ tiêu diệt vi khuẩn, nhưng vi khuẩn kháng thuốc có thể thích nghi để thuốc không còn tác dụng”, Dược sĩ Zahra Kassamali Escobar, Trung tâm Giám sát Sử dụng Kháng sinh của Đại học Washington (Mỹ) cho hay.

Vi khuẩn lâu nay luôn phải tìm cách sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt, trước khi loài người phát minh ra kháng sinh. Tuy nhiên, chính việc lạm dụng và sử dụng kháng sinh sai cách khiến vấn đề trở nên trầm trọng hơn.

Một khi vi khuẩn sống sót sau khi điều trị bằng kháng sinh, chúng có thể lan truyền giữa người với người, trong cộng đồng và thậm chí trên toàn thế giới. Theo các chuyên gia y tế công cộng, tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh là mối đe dọa toàn cầu, liên quan đến gần 5 triệu ca tử vong năm 2019. Ngay cả khi hiếm khi bị ốm, bạn vẫn nên quan tâm đến sự gia tăng của vi khuẩn kháng thuốc.

Hậu quả khi nhiễm vi khuẩn kháng kháng sinh?

Để xác định vi khuẩn có kháng thuốc hay không, các bác sĩ sẽ làm kháng sinh đồ (AST): Nuôi cấy vi khuẩn trên môi trường có chứa nhiều loại kháng sinh. Nếu vi khuẩn bị ức chế bởi thuốc, đó là chủng nhạy cảm; trường hợp ngược lại sẽ là chủng kháng thuốc.

Giả sử bạn bị viêm đường tiết niệu hoặc viêm họng do liên cầu, triệu chứng không thuyên giảm dù đã dùng kháng sinh, rất có thể bạn đang nhiễm vi khuẩn kháng thuốc. Khi đó, quá trình điều trị sẽ phức tạp hơn nhiều.

Vi khuẩn kháng thuốc khiến các cuộc phẫu thuật thường quy và điều trị ung thư trở nên phức tạp hơn, thường phải dùng những liệu trình kéo dài, tốn kém và độc tính cao.

Ngoài ra, thuốc kháng sinh có thể làm tổn hại hệ vi sinh đường ruột vốn có những lợi khuẩn giúp bảo vệ sức khỏe. Khi sự cân bằng bị phá vỡ, các vi khuẩn có hại dễ dàng bùng phát.

4 thói quen giúp phòng ngừa kháng kháng sinh

Không lạm dụng kháng sinh

Biện pháp đầu tiên để hạn chế gánh nặng do vi khuẩn kháng thuốc là sử dụng thuốc một cách thông thái. Khi bị cảm lạnh hoặc nhiễm virus đường hô hấp, bạn không cần thuốc kháng sinh.

Kháng sinh không có tác dụng với virus, thậm chí còn tạo áp lực khiến vi khuẩn tự nhiên trong cơ thể biến đổi, tăng nguy cơ xuất hiện chủng kháng thuốc. Vì vậy, kháng sinh chỉ nên được kê đơn khi thực sự cần thiết.

Dùng kháng sinh trong thời gian ngắn nhất có thể

Một yếu tố khác góp phần gây kháng thuốc là dùng kháng sinh lâu hơn mức cần thiết. Một số nghiên cứu cho thấy nhiều trường hợp viêm đường tiết niệu, nhiễm trùng da, viêm phổi… chỉ cần dùng kháng sinh 5 ngày hoặc ít hơn là đủ hiệu quả. Bạn có thể hỏi bác sĩ: “Liệu trình này có phải là thời gian ngắn nhất tôi có thể dùng không?”.

Tiêm vaccine đầy đủ

Virus làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi vi khuẩn. Do đó người mắc bệnh do virus đường hô hấp như cúm, COVID-19 hay RSV dễ nhiễm khuẩn hơn, đặc biệt ở người có bệnh nền.

Tiêm vaccine phòng các bệnh này giúp giảm nguy cơ phải dùng kháng sinh không đúng chỉ định.

Giữ vệ sinh cá nhân

Bên cạnh việc rửa tay thường xuyên, bạn còn cần tạo thói quen phòng bệnh bằng cách:

• Che miệng khi ho, hắt hơi;
• Vứt khăn giấy đã dùng đúng nơi quy định;
• Làm sạch các bề mặt hay chạm vào như tay nắm cửa, mặt bàn, điện thoại;
• Mang theo gel rửa tay khi đi lại;
• Đeo khẩu trang khi ho, sổ mũi và giữ khoảng cách với người khác.

Kháng kháng sinh là vấn đề nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể giảm rủi ro bằng cách phòng tránh nhiễm trùng và sử dụng kháng sinh hợp lý. Làm đúng những điều này không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ cả cộng đồng.

 

Đau đầu tình trạng kháng thuốc kháng sinh tại Việt Nam

Phòng, chống kháng thuốc: Bài toán cần phối hợp liên ngành

Hợp tác tăng cường năng lực Hệ thống giám sát quốc gia về kháng thuốc

Châu Âu đối mặt với siêu vi khuẩn kháng thuốc mới