Về “Làng du lịch tốt nhất thế giới”: Lô Lô Chải

Homestay tại Lô Lô Chải với kiểu kiến trúc truyền thống - Ảnh: Đào Dung/Sức khỏe+

Danh hiệu do Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc (UN Tourism) trao tặng, nhằm khẳng định vai trò của du lịch trong việc bảo tồn và phát triển các làng quê nông thôn. Giải thưởng đề cao việc giữ gìn cảnh quan thiên nhiên, tri thức bản địa, đa dạng sinh học và văn hóa, cũng như các hoạt động kinh tế địa phương như nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi, thủy sản và ẩm thực.

Theo UN Tourism, có hơn 270 hồ sơ từ 65 quốc gia gửi về tham dự. Trong đó, 52 làng được chọn vinh danh dựa trên các tiêu chí khắt khe như: bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, phát triển kinh tế địa phương bền vững, hạ tầng, quản trị hiệu quả và đóng góp cho các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc (SDGs).

Việt Nam có 2 đại diện góp mặt: thôn Lô Lô Chải (xã Lũng Cú, tỉnh Tuyên Quang) và Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn (xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn). Danh hiệu là niềm tự hào không chỉ với người dân địa phương mà còn là sự ghi nhận của quốc tế với những nỗ lực của Việt Nam trong gìn giữ bản sắc văn hóa, phát triển mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn bền vững.

Lô Lô Chải - mô hình du lịch thông minh

Con đường bê tông ngoằn ngoèo xuyên qua núi đá tai mèo, chạy men theo ruộng ngô, rừng thông dẫn lối tới Lô Lô Chải - ngôi làng nằm nép mình dưới chân núi Rồng, cách cột cờ Lũng Cú khoảng 1km.

Đây là nơi cư trú lâu đời của cộng đồng người Lô Lô và Mông. Cách đây khoảng hơn một thập kỷ, Lô Lô Chải vẫn là thôn nghèo, cách trở. Người dân sống chủ yếu nhờ canh tác trên triền đá, chăn nuôi nhỏ lẻ. Đường vào Lô Lô Chải từng là lối mòn gập ghềnh, mưa lũ là sạt lở, chia cắt. Nhưng mọi thứ bắt đầu đổi thay từ năm 2009, khi anh Sình Dỉ Gai - một người con của thôn, sau chuyến học tập mô hình homestay tại Sa Pa, nhận ra chính văn hóa và nếp nhà truyền thống của đồng bào là tài sản quý báu.

Trở về, anh Gai bắt đầu vận động bà con cùng làm du lịch. 3 hộ tiên phong mở homestay, rồi lan tỏa dần. Đến nay, Lô Lô Chải đã có hơn 50 hộ kinh doanh homestay, 120 hộ tham gia các dịch vụ phục vụ khách như mở quán cà phê, nhà hàng, tắm lá thuốc, cung cấp thực phẩm sạch…

Chính quyền và người dân Lô Lô Chải đặc biệt quan tâm đến việc phát triển hạ tầng du lịch theo hướng xanh, sạch và an toàn. Nhiều ngôi nhà trình tường cổ được trùng tu kỹ lưỡng để phục vụ du khách. Hệ thống nước sạch, nhà vệ sinh đạt chuẩn, cùng với quy hoạch thu gom và xử lý rác thải được đầu tư bài bản. Người dân cũng tích cực hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần, đồng thời trồng nhiều cây bản địa để phủ xanh các lối đi trong thôn.

Từ những tấm biển chỉ đường cho đến đồ dùng sinh hoạt, tất cả đều giữ nguyên nét mộc mạc truyền thống, không bê tông hóa, nhưng vẫn đảm bảo tiện nghi cho du khách.

Song song với việc cải thiện cơ sở vật chất, cộng đồng địa phương cũng được đào tạo kỹ năng du lịch một cách bài bản. Họ được hướng dẫn cách đón tiếp khách, quản lý dịch vụ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, kỹ năng phòng cháy chữa cháy, ứng xử văn minh.

Phụ nữ Lô Lô Chải tự tay nấu nướng những món ăn truyền thống đậm đà bản sắc. Thanh niên địa phương trở thành hướng dẫn viên, đồng hành cùng du khách trong các trải nghiệm nông nghiệp và thủ công truyền thống. Nhờ hướng đi bền vững này, đời sống người dân không bị đứt gãy mà ngày càng khởi sắc. Phụ nữ và thanh niên có thu nhập ổn định hơn, nhiều nghề truyền thống như dệt lanh, làm thổ cẩm, chế tác khèn, nhuộm chàm được hồi sinh và truyền dạy cho thế hệ trẻ.

Lô Lô Chải còn chủ động ứng dụng công nghệ và truyền thông để nâng cao hiệu quả mô hình du lịch thông minh. Hầu hết các homestay trong làng đều có trang fanpage riêng và được đăng tải trên các nền tảng đặt phòng trực tuyến, giúp du khách dễ dàng tìm kiếm và đặt chỗ. Nhiều chủ homestay sử dụng thành thạo tiếng Anh, giao tiếp linh hoạt với du khách quốc tế, tạo nên sự chuyên nghiệp trong trải nghiệm lưu trú. Hình ảnh văn hóa đặc sắc của người Lô Lô: từ trang phục rực rỡ, phong cảnh núi rừng đến những video múa xòe, khèn lá hay nụ cười thân thiện của người dân, được lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội, góp phần quảng bá bản sắc độc đáo của Lô Lô Chải đến bạn bè quốc tế.

Những trải nghiệm nên có khi ghé Lô Lô Chải

Khi đến với Lô Lô Chải, du khách nên lựa chọn nghỉ tại các homestay truyền thống do chính người dân bản địa vận hành. Mỗi homestay đều được bài trí theo phong cách cổ truyền của người Lô Lô. Không gian lưu trú còn được điểm xuyết bởi những vật dụng mang đậm bản sắc dân tộc như chăn thổ cẩm, đồ đồng, nông cụ cổ, được chủ nhà kỳ công sưu tầm và trưng bày để du khách tìm hiểu.

Không chỉ nghỉ ngơi, du khách đến Lô Lô Chải còn có cơ hội hòa mình vào nhịp sống bản địa thông qua những trải nghiệm văn hóa - nông nghiệp phong phú. Du khách có thể tham gia dệt thổ cẩm từ sợi lanh, cùng người dân trồng và thu hoạch ngô, học cách ủ rượu ngô truyền thống hay chế biến các món đặc sản như thắng cố, cơm lam, thịt trâu gác bếp, xôi ngũ sắc. 

Lô Lô Chải còn ghi dấu ấn với một điểm đến đặc biệt - quán cà phê “Cực Bắc”. Quán được hỗ trợ từ người bạn Nhật Bản yêu du lịch Tuyên Quang. Quán được thiết kế theo phong cách truyền thống của người Lô Lô, với bàn ghế bằng gỗ, tường đất mộc mạc và nổi bật là hàng ngàn bức ảnh cờ Tổ quốc, tạo nên không gian đậm đà bản sắc nhưng vẫn gần gũi, thân thiện với du khách quốc tế.

Một trải nghiệm khác không thể bỏ lỡ là phiên chợ phiên Lũng Cú. Chợ chỉ họp vào sáng Thứ 6 mỗi tuần, ngay dưới chân cột cờ, cách trung tâm Lô Lô Chải chưa đầy 1km. Chợ phiên là nơi hội tụ sắc màu văn hóa của các dân tộc thiểu số vùng cao, từ những gian hàng bán trang phục thổ cẩm, khèn lá, đồ gia dụng mộc mạc do người Mông và Lô Lô làm ra, đến những gánh hàng đặc sản hấp dẫn như bún thắng cố, thịt trâu nướng, hoa quả rừng tươi ngon. Tại đây, du khách có thể thoải mái khám phá, thưởng thức món ngon, mua sắm quà lưu niệm thủ công hay đơn giản chỉ là đắm mình trong không khí rộn ràng, tấp nập của chợ vùng cao.

Một số địa điểm lân cận

Khi đặt chân đến Lô Lô Chải, du khách không chỉ khám phá vẻ đẹp của một làng du lịch đặc biệt, mà còn dễ dàng kết nối tới nhiều điểm đến hấp dẫn khác trong khu vực. Từ Lô Lô Chải, đi khoảng 5-10 phút, du khách đã có tới cột cờ Lũng Cú - biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc, nằm trên đỉnh núi Rồng.

Bao quanh Lô Lô Chải là cao nguyên đá Đồng Văn kỳ vĩ - vùng núi đá trải dài hùng tráng, đã được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu. Mới đây, khu vực này còn được Giải thưởng Du lịch Thế giới (WTA) vinh danh là “Điểm đến Văn hóa hàng đầu châu Á 2025”, khẳng định vẻ đẹp cảnh quan và giá trị di sản văn hóa đặc sắc.

Từ Lô Lô Chải, hành trình có thể mở rộng đến nhiều điểm thú vị khác của Tuyên Quang. Du khách có thể ghé thăm Làng văn hóa Sủng Là, với những ngôi nhà cổ ẩn mình giữa ruộng hoa tam giác mạch. 

Phường Hà Giang cũng là điểm dừng chân đáng chú ý với những ngôi nhà cổ, cùng các chợ truyền thống mang đậm dấu ấn người Tày, người Mông. Ngoài ra, nếu kết hợp khám phá thêm tuyến men theo vách núi, du khách sẽ được chiêm ngưỡng núi đôi Quản Bạ, rừng thông Yên Minh và những góc nhìn toàn cảnh tuyệt đẹp về núi non vùng Đông Bắc Việt Nam.

 

Hà Giang du ký

48h chữa lành tại Tà Xùa

Du lịch văn hóa và những điểm đến tiêu biểu tại Việt Nam

Mô hình “du lịch xanh” và những điểm đến lý tưởng tại Việt Nam