Học cách người Bắc Âu “đánh bại” trầm cảm theo mùa

Người Bắc Âu có nhiều cách khoa học giúp vượt qua mùa Đông u ám và trầm cảm theo mùa

Ở các nước Bắc Âu và gần Vòng Cực Bắc, mùa Đông lạnh giá, u ám và thiếu ánh sáng mặt trời có thể kéo dài từ tháng 10 cho đến tận tháng 4 năm sau. Ngày Đông chí 21/12 còn đánh dấu thời điểm ngày ngắn nhất, đêm dài nhất ở Bắc bán cầu.

Cùng tìm hiểu cách người dân Na Uy, Thụy Điển và Phần Lan vượt qua rối loạn cảm xúc theo mùa, hay còn gọi là trầm cảm theo mùa trong những tháng trời lạnh.

Duy trì giấc ngủ và các mối quan hệ xã hội

GS.TS Timo Partonen, Viện Y tế và Phúc lợi Phần Lan cho biết mùa Đông tối tăm ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp sinh học của con người. Do ít tiếp xúc với ánh nắng, đồng hồ sinh học bên trong cơ thể không thể đồng bộ đúng cách, dẫn đến rối loạn giấc ngủ. Con người có thể ngủ nhiều hơn vào mùa đông, nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy và uể oải suốt cả ngày.

Tiến sĩ Partonen khuyến nghị sử dụng đồng hồ báo thức ánh sáng mặt trời, để chiếu sáng phòng ngủ dần dần và giúp cơ thể tỉnh táo một cách tự nhiên.

Ngoài tình trạng mệt mỏi, con người cũng có xu hướng thu mình khỏi các mối quan hệ xã hội khi trời lạnh. Theo ông, mọi người dễ cáu kỉnh hơn và dễ xảy ra xung đột với bạn bè. Khi đó, duy trì kết nối xã hội rất quan trọng với sức khỏe tinh thần. Đồng thời, giữ thói quen tập thể dục cũng là yếu tố then chốt để chống lại nỗi u ám mùa Đông.

Sử dụng liệu pháp ánh sáng  

Trong mắt có những tế bào đặc biệt, có nhiệm vụ chuyển đổi ánh sáng xanh thành tín hiệu thần kinh ảnh hưởng đến tâm trạng và mức độ tỉnh táo. Ánh sáng mặt trời chứa nhiều ánh sáng xanh, giúp kích hoạt các trung tâm tỉnh táo trong não, khiến con người cảm thấy tỉnh táo và thậm chí vui vẻ hơn.

Người mắc rối loạn cảm xúc theo mùa thường có các đợt trầm cảm khởi phát vào mùa Thu và cải thiện dần vào Xuân Hè. Nhà nghiên cứu Kathryn Roecklein tại Đại học Pittsburgh (Mỹ) cho biết, những người mắc rối loạn cảm xúc theo mùa có đôi mắt kém nhạy cảm với ánh sáng xanh hơn, đặc biệt vào mùa Đông.

Trong những trường hợp nặng, người bệnh cần được hỗ trợ y tế và dùng thuốc chống trầm cảm. Với trường hợp nhẹ, sử dụng liệu pháp ánh sáng với các thiết bị phát ánh sáng mạnh gấp khoảng 20 lần ánh sáng trong nhà thông thường, giúp khởi động lại nhịp sinh học và làm tăng serotonin trong não.

Ưu tiên tư duy tích cực như một chiến lược sinh tồn

Theo PGS Ida Solhaug, chuyên gia về tâm lý học tại Đại học Tromsø (Na Uy), việc đón nhận mùa Đông thay vì lo sợ nó là yếu tố then chốt để vượt qua mùa Đông u ám. Người Na Uy có một góc nhìn tích cực và trân trọng sự thay đổi của các mùa để thích nghi khi phải sống nhiều tháng trong bóng tối.

Bên cạnh đó, mọi người nên tận dụng cả các hoạt động trong nhà lẫn ngoài trời. Ở trong nhà, hãy tận hưởng hygge - triết lý sống ấm cúng của người Đan Mạch như quấn chăn xem phim, đọc sách.  

Tuy nhiên ta cũng không nên ngủ đông. Sau khi xem phim xong, hãy ra ngoài thưởng thức fika - giờ giải lao uống cà phê truyền thống của Thụy Điển. Ngay cả trong những ngày nhiều mây, đi bộ ngoài trời trong không khí trong lành cũng mang lại lợi ích.  

“Hãy thử thách bản thân bằng cách tìm kiếm ánh sáng trong bóng tối”, PGS Solhaug chia sẻ.

 

Vitamin D có thể giúp ngừa trầm cảm theo mùa

Rối loạn cảm xúc theo mùa - Làm gì để phòng tránh?

Thiên nhiên dạy con người vượt qua trầm cảm theo mùa

Lợi ích từ việc ăn uống theo mùa