Yêu trẻ

Mùa tựu trường: Cải thiện khả năng tập trung như thế nào?

SUCKHOE+ | "Trượt dốc mùa hè" là hiện tượng học sinh sau kỳ nghỉ dài khó bắt nhịp lại với việc học. Các em dễ mất tập trung, giảm sút kiến thức. Vậy phụ huynh nên làm gì để hỗ trợ?

27/08/2025 09:44

Cải thiện khả năng tập trung trước thềm năm học mới

Người bị sỏi mật có cần kiêng ăn hoa quả không?

Dự phòng bệnh hô hấp do RSV ở trẻ sơ sinh: Vai trò của miễn dịch từ mẹ

Bão số 5 gây mưa lớn xối xả, có nơi vượt 500mm

Cây hương thảo có an toàn với mèo cưng không?

Ngày 5/9 tới, lễ khai giảng chính thức sẽ diễn ra trên toàn quốc, mở đầu năm học 2025-2026. Đây là thời điểm học sinh vừa háo hức đón năm học mới, vừa phải đối mặt với áp lực học hành. Nhiều em gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung sau kỳ nghỉ dài.

Theo Tiến sĩ Sandra K. Loo, Giám đốc chương trình Tâm lý thần kinh nhi khoa tại Trung tâm Y tế UCLA Health (Mỹ), hiện tượng này được gọi là “trượt dốc mùa Hè” (summer slide).

Vì sao học sinh dễ mất tập trung?

Theo Tiến sĩ Loo, mất tập trung không phải là vấn đề đơn lẻ. Nó giống như triệu chứng sốt - cho thấy cơ thể đang gặp trục trặc, nhưng không rõ nguyên nhân. Với học sinh, sự xao nhãng có thể do nhiều yếu tố như: thiếu ngủ, sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều, căng thẳng trong gia đình... Ngoài ra, các vấn đề về sức khỏe thể chất, rối loạn phát triển, khó khăn trong học tập hoặc cảm xúc cũng có thể là nguyên nhân.

Ở lứa tuổi tiểu học, đây còn là thời điểm dễ phát hiện các rối loạn như tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc những khó khăn trong học tập chưa được nhận biết sớm. “Việc quan trọng nhất là xác định rõ nguyên nhân khiến trẻ mất tập trung, từ đó tìm ra cách cải thiện phù hợp,” bà nói.

Một số giải pháp cải thiện khả năng tập trung

Xây dựng nề nếp từ sớm

Để giúp trẻ tăng cường khả năng tập trung, Tiến sĩ Loo khuyên phụ huynh nên bắt đầu bằng việc xây dựng nề nếp sinh hoạt rõ ràng. “Hãy thiết lập thời gian biểu ngay từ đầu năm học rồi quan sát phản ứng của trẻ. Nếu thấy lịch trình quá cứng nhắc, có thể điều chỉnh dần dần,” bà gợi ý.

Với trẻ nhỏ, phụ huynh nên chia nhỏ nhiệm vụ học tập, bố trí góc học tập yên tĩnh, tổ chức các buổi học ngắn kèm thời gian nghỉ. Ngoài ra, cần lên kế hoạch rõ ràng cho từng bước làm bài. Khi trẻ bước vào cấp 2, các em nên được rèn luyện để biết tự sắp xếp thời gian, từ đó có thể tự lập hơn ở cấp 3.

Hỗ trợ từ nhà trường, giáo viên

Những điều chỉnh nhỏ trong lớp học cũng giúp cải thiện sự tập trung. Ví dụ: sắp xếp chỗ ngồi gần giáo viên; cho học sinh nghỉ ngơi, vận động ngắn giữa các tiết học; rút gọn bài tập; cung cấp dàn ý khi ghi chép; hoặc tổ chức thi cử, kiểm tra trong không gian yên tĩnh.

Tiến sĩ Loo cho rằng việc hỗ trợ cần đến từ cả giáo viên và phụ huynh. Ở Việt Nam, nhiều trường đã có phòng tham vấn tâm lý học đường để hỗ trợ học sinh khi gặp khó khăn. Cha mẹ nên chủ động liên lạc với giáo viên nếu thấy con mình mất tập trung. Với học sinh lớn hơn, việc các em trực tiếp trao đổi với giáo viên cũng rất quan trọng.

Kiểm soát việc dùng thiết bị điện tử

Điện thoại thông minh và mạng xã hội là những yếu tố gây mất tập trung phổ biến. Theo Tiến sĩ Loo, phụ huynh nên đặt ra giới hạn rõ ràng về thời gian sử dụng, chỉ cho phép trẻ dùng thiết bị sau khi hoàn thành bài tập hoặc việc nhà.

Bà khuyến khích cha mẹ áp dụng “Nguyên tắc Premack” - biến các hoạt động yêu thích (như dùng điện thoại) thành phần thưởng khi trẻ hoàn thành nhiệm vụ (như làm bài tập). “Nếu để trẻ dùng điện thoại quá sớm và không kiểm soát, sau này rất khó điều chỉnh. Nhưng nếu cả gia đình cùng thống nhất và duy trì kỷ luật, kết quả sẽ khả quan hơn,” bà chia sẻ.

Tăng hứng thú và cá nhân hóa việc học

Trẻ có thể học từ vựng thông qua âm nhạc

Biến việc học thành hoạt động vui vẻ giúp trẻ dễ tập trung hơn. Phụ huynh có thể kết hợp trò chơi, âm nhạc hoặc sở thích của trẻ vào nội dung học. Ví dụ, biến thẻ bài thành bài toán, hoặc dùng âm nhạc để học từ vựng.

Ngoài ra, trẻ nên được khuyến khích thử nhiều cách học khác nhau để tìm ra phương pháp phù hợp. Có em học tốt hơn khi viết lại bài giảng, có em lại thích nghe ghi âm. “Mỗi trẻ có một cách học riêng. Quá trình tìm ra cách phù hợp sẽ giúp các em học hiệu quả và hứng thú hơn,” Tiến sĩ Loo nhận định.

Giao tiếp cởi mở giữa cha mẹ và con cái

Phụ huynh chính là người đồng hành gần gũi nhất với con. Việc trò chuyện thường xuyên giúp trẻ giải tỏa áp lực, chia sẻ cảm xúc và dễ dàng tiếp nhận lời khuyên. “Có nhiều tình huống xã hội khiến trẻ bối rối, nhưng cha mẹ hoàn toàn có thể giúp con vượt qua. Quan trọng là duy trì sự trao đổi đều đặn,” bà nói.

Khi trẻ cảm thấy được thấu hiểu, các em sẽ cởi mở hơn và học cách điều chỉnh cảm xúc, hành vi. Đây chính là nền tảng giúp tăng khả năng tập trung trong học tập.

Khi nào cần đến chuyên gia?

Nếu tình trạng mất tập trung kéo dài và ảnh hưởng đến kết quả học tập hoặc sinh hoạt, phụ huynh nên cân nhắc tìm sự hỗ trợ từ bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia tâm lý.

“Điều quan trọng là theo dõi xem vấn đề kéo dài bao lâu và ảnh hưởng đến mức nào. Nếu trẻ sa sút nghiêm trọng trong học tập, đó là lúc cần đánh giá, điều trị chuyên sâu,” Tiến sĩ Loo khuyên.

Chia sẻ từ trải nghiệm cá nhân, Tiến sĩ Loo nói: “Hành trình làm mẹ giúp tôi hiểu rõ hơn những khó khăn mà các phụ huynh đang đối mặt. Có những lời khuyên nghe đơn giản nhưng lại rất khó thực hiện. Sẽ có lúc mọi thứ không diễn ra như kế hoạch, và điều đó là bình thường. Quan trọng là cha mẹ luôn kiên trì và cố gắng giúp con phát triển.”