Cần hành động ngay để chống lại tình trạng kháng kháng sinh

Kháng kháng sinh tiến triển chậm rãi, nhưng tác động lại vô cùng to lớn.

Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có tỷ lệ kháng kháng sinh cao trên thế giới

Kháng thuốc kháng sinh đang khiến thời gian điều trị kéo dài, chi phí tăng cao, tỷ lệ tử vong gia tăng, đồng thời đảo lộn nhiều thành tựu khoa học kỹ thuật trong y học hiện đại. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia có tỷ lệ kháng kháng sinh cao trên thế giới, với nhiều chủng vi khuẩn đã kháng cùng lúc nhiều loại thuốc, kể cả kháng sinh thế hệ mới.

Nguyên nhân gia tăng chủ yếu do nhận thức của người dân và cán bộ y tế chưa thực sự đầy đủ về kháng sinh và kháng kháng sinh; thiếu sự tuân thủ quy định về sử dụng kháng sinh trong y tế, nông nghiệp, trồng trọt và chăn nuôi. Ví dụ trong y tế, việc chỉ định, sử dụng kháng sinh không phù hợp còn ở mức cao, còn lạm dụng kháng sinh; mua và bán kháng sinh không có đơn của bác sĩ còn khá phổ biến…

Trước tình hình trên, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1121/QĐ-TTg ngày 25/9/2023, phê duyệt Chiến lược Quốc gia về phòng, chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bộ Y tế cũng vừa phê duyệt Kế hoạch phòng chống kháng thuốc trong y tế giai đoạn 2026-2030 (Quyết định 3534/QĐ-BYT).

Chiến lược về phòng chống kháng thuốc được ban hành ở cấp độ Chính phủ là rất kịp thời và cần thiết để tăng cường sự điều hành, chỉ huy, phối hợp đồng thời phát huy sự chủ động tích cực của các ngành từ trung ương đến địa phương trong các lĩnh vực sức khoẻ con người, thú y, môi trường và công thương cùng chung tay phòng chống kháng thuốc. 

Hưởng ứng Tuần lễ truyền thông Phòng, chống kháng thuốc Thế giới năm nay với chủ đề "Hành động ngay: Bảo vệ hiện tại, gìn giữ tương lai", Hội Dược sĩ Bệnh viện Việt Nam - hiện quy tụ hàng nghìn hội viên trong cả nước, với mục tiêu nâng cao chất lượng chuyên môn, bảo vệ quyền lợi hội viên, chia sẻ kinh nghiệm và đóng góp vào công tác khám chữa bệnh, cho biết sẽ phối hợp cùng các đơn vị của Bộ Y tế tuyên truyền chính sách, cổ vũ hội viên đi đầu trong tuân thủ quy định chuyên môn, triển khai Chiến lược và Kế hoạch chống kháng thuốc.

Hội cũng đề xuất tăng cường đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm giữa các cơ quan chức năng; đẩy mạnh truyền thông đến cán bộ y tế và người dân; mở rộng hợp tác quốc tế nhằm phát huy vai trò của dược sĩ lâm sàng trong công tác bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Hơn một thập kỷ đẩy mạnh chống kháng thuốc

Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân luôn được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Thời gian qua, nhiều chủ trương, đường lối, chính sách y tế được ban hành, tập trung chỉ đạo thực hiện và đạt những thành tựu quan trọng. Việt Nam được quốc tế đánh giá cao trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc về sức khoẻ, nhiều chỉ số về sức khoẻ người dân vượt trội so với nhiều quốc gia có cùng mức phát triển.

Một trong những chủ trương, chính sách y tế nổi bật đó là công tác phòng chống kháng thuốc nói chung và kháng kháng sinh nói riêng: Việt Nam là một trong 16 quốc gia trên toàn thế giới tham gia ký "Tuyên bố chung về phòng, chống kháng thuốc"; lần đầu tiên Việt Nam đã ban hành được Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc vào ngày 21/6/2013 (Quyết định số 2174/QĐ-BYT) và là một trong 06 nước đầu tiên thuộc khu vực Châu Á Thái Bình Dương có kế hoạch quốc gia về phòng, chống kháng thuốc.

Kể từ đó đến nay, công cuộc phòng chống kháng thuốc đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng: Nhận thức của cán bộ y tế và người dân về kháng thuốc được tăng cường; hệ thống giám sát kháng kháng sinh đã được thiết lập và củng cố; mạng lưới giám sát về kiểm soát nhiễm khuẩn rộng khắp cả nước; nhiều chính sách, pháp luật và hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật được ban hành và triển khai thực hiện; sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả trong các cơ sở y tế được đẩy mạnh.

Đóng góp lớn trong tiến trình này là đội ngũ dược sĩ, đặc biệt là dược sĩ lâm sàng, thông qua tư vấn danh mục thuốc, giám sát kê đơn, hướng dẫn sử dụng thuốc, tham gia xây dựng quy trình chuyên môn và truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng.

Vai trò của Dược lâm sàng và người dược sĩ lâm sàng ngày càng quan trọng và đã được luật hoá trong Luật Dược năm 2016, Nghị định số 131/2020/NĐ-CP ban hành ngày 02 tháng 11 năm 2020 của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động dược lâm sàng của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. 

Đồng thời, việc kê đơn thuốc bằng hình thức điện tử mới đây theo quy định tại Thông tư số 26/2025/TT-BYT ngày 30/6/2025 của Bộ Y tế đã giúp công tác quản lý, sử dụng thuốc tốt hơn và nâng cao được tính chính xác của việc ghi chép tên thuốc, nồng độ, hàm lượng; giảm thời gian kê đơn cho người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh.

 

Làm sao để bảo vệ bản thân khỏi vi khuẩn kháng kháng sinh?

Đau đầu tình trạng kháng thuốc kháng sinh tại Việt Nam

Lạm dụng thuốc kháng sinh tăng nguy cơ bị hen suyễn, dị ứng ở trẻ

Trẻ bị viêm phế quản có cần dùng kháng sinh?