CDC: Phát hiện đột biến virus ở ca mắc cúm gia cầm nghiêm trọng tại Mỹ

Phát hiện đột biến virus ở ca mắc cúm gia cầm nghiêm trọng tại bang Louisiana, Mỹ - Ảnh: AFP/Getty Images.

Theo công bố của CDC, trong mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân có sự đột biến ở gene hemagglutinin (HA), một phần virus có vai trò quan trọng trong việc bám vào tế bào vật chủ.

Cơ quan y tế của Mỹ cho biết, nguy cơ đối với công chúng nói chung từ đợt bùng phát không thay đổi và vẫn ở mức thấp.

Tuần trước, Mỹ đã báo cáo trường hợp đầu tiên mắc virus cúm gia cầm nghiêm trọng là một cư dân ở bang Louisiana trên 65 tuổi, người đang mắc bệnh đường hô hấp nặng.

Theo Reuters, bệnh nhân bị nhiễm kiểu gene D1.1 của loại virus mới được phát hiện gần đây ở các loài chim hoang dã và gia cầm tại Mỹ, chứ không phải kiểu gene B3.13 được phát hiện ở bò sữa, các trường hợp mắc bệnh ở người và một số loại gia cầm ở nhiều bang của Mỹ.

Các đột biến được thấy ở bệnh nhân này rất hiếm nhưng đã được báo cáo trong một số trường hợp ở các nước khác, thường gặp nhất là trong các trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng. Một trong những đột biến này cũng được thấy ở một trường hợp nghiêm trọng khác từ British Columbia, Canada.

CDC cho biết, họ chưa phát hiện trường hợp lây truyền nào từ bệnh nhân ở Louisiana sang người khác.

Mối đe dọa âm ỉ của cúm gia cầm đang dần bùng phát

Theo NBC News, năm nay đánh dấu bằng một loạt các diễn biến đáng lo ngại về sự lây lan của virus cúm gia cầm. Kể từ tháng 4, ít nhất 65 người là những trường hợp đầu tiên ở Mỹ đã có kết quả xét nghiệm dương tính với virus H5N1, ngoài một ca nhiễm duy nhất vào năm 2022. Trong năm nay, cúm gia cầm cũng bắt đầu lây lan giữa các loài bò sữa và ít nhất 16 tiểu bang ở Mỹ đã phát hiện ra loại virus này ở bò.

Tuần trước, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ đã xác nhận 1 ca nhiễm cúm gia cầm nghiêm trọng đầu tiên của nước này ở Louisiana. Cùng thời điểm đó, Thống đốc bang California, Gavin Newsom đã phải ban bố tình trạng khẩn cấp để ứng phó với các đợt bùng phát tràn lan ở bò và gia cầm, khiến hàng chục công nhân làm việc tại các trại chăn nuôi của bang đông dân nhất tại Mỹ này bị nhiễm bệnh.

"Đèn giao thông đang chuyển từ xanh sang vàng", Tiến sĩ Peter Chin-Hong, giáo sư y khoa nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm tại Đại học California, San Francisco, cho biết. "Rất nhiều dấu hiệu đang đi sai hướng".

Chưa có trường hợp lây truyền cúm gia cầm giữa người với người nào được ghi nhận và CDC vẫn khẳng định rằng rủi ro trước mắt đối với sức khỏe cộng đồng là thấp. Nhưng các nhà khoa học ngày càng lo lắng đối với loại virus này, dựa trên 4 tín hiệu chính, đó là:

Thứ nhất, virus cúm gia cầm (H5N1), đã lây lan không kiểm soát ở động vật, bao gồm cả loài bò thường xuyên tiếp xúc với con người.

Thứ hai, các phát hiện trong nước thải cho thấy virus H5N1 đang để lại dấu ấn rộng rãi, không chỉ ở động vật trang trại.

Thứ ba, một số trường hợp nhiễm bệnh cúm gia cầm không xác định được nguồn lây nhiễm. "Điều đó cho thấy loại virus này có thể tồn tại ở ngoài kia nhiều hơn và nhiều người có thể tiếp xúc với nó hơn chúng ta nghĩ trước đây", Jennifer Nuzzo, giáo sư dịch tễ học và giám đốc Trung tâm đại dịch của Trường Y tế Công cộng thuộc Đại học Brown cho biết.

Thứ tư, những nghiên cứu về quá trình tiến hóa của virus cho thấy H5N1 sẽ chỉ cần thêm một số ít đột biến để có thể dễ dàng lây lan giữa người với người.

Theo các nhà khoa học, những chỉ số này cho thấy virus đã có những "bước tiến" để trở thành đại dịch tiếp theo.

Scott Hensley, giáo sư vi sinh vật học tại Đại học Pennsylvania cho biết: "Chúng ta đang ở trong tình huống rất bấp bênh ngay lúc này".

Chỉ còn 1 đột biến nữa?

Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng, sự lưu thông rộng rãi cũng tạo điều kiện để virus tiến gần hơn đến con người. Theo NBC News, kể từ khi đợt bùng phát cúm gia cầm này bắt đầu vào năm 2022, virus H5N1 đã trở nên phổ biến ở các loài chim hoang dã, gia cầm thương mại và động vật có vú hoang dã như sư tử biển, cáo và gấu đen. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, hơn 125 triệu gia cầm đã chết vì nhiễm bệnh hoặc bị tiêu hủy tại Mỹ.

Nghiên cứu cho thấy, virus H5N1 lây lan nhanh chóng và hiệu quả giữa những con bò, có thể là thông qua sữa thô, vì những con bò bị nhiễm bệnh thải ra một lượng lớn virus qua tuyến vú của chúng. Gấu trúc và mèo nhà tại một số trang trại dường như cũng bị bệnh do uống sữa thô từ những con bò bị nhiễm bệnh.

Các nhà khoa học cho rằng, càng nhiều động vật bị nhiễm bệnh, khả năng phơi nhiễm đối với những người tương tác với chúng càng cao.

"Càng nhiều người bị nhiễm bệnh, khả năng xảy ra đột biến càng cao. Tôi không muốn tạo điều kiện cho virus gây ra đại dịch", Giáo sư dịch tễ học Jennifer Nuzzo.

"Những cách mà cộng đồng và người tiêu dùng trực tiếp có nguy cơ hiện nay là trong các sản phẩm sữa thô và pho mát. Một năm trước, hoặc thậm chí vài tháng trước, nguy cơ đó thấp hơn", Tiến sĩ Peter Chin-Hong, giáo sư y khoa tại Đại học California, San Francisco cho biết.

Những nghiên cứu mới mới đây về quá trình tiến hóa của virus cho thấy, H5N1 sẽ chỉ cần thêm một số ít đột biến nữa để dễ dàng lây lan giữa người với người.

Như nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Science tháng này đã phát hiện ra rằng phiên bản virus H5N1 lưu hành ở bò có thể liên kết với các thụ thể của con người sau một đột biến duy nhất.

"Chúng tôi không muốn cho rằng vì phát hiện này mà một đại dịch có khả năng xảy ra. Chúng tôi chỉ muốn nhấn mạnh rằng rủi ro tăng lên do điều này", đồng tác giả bài báo Jim Paulson, chủ tịch y học phân tử tại Scripps Research, cho biết, theo NBC News.

Gần đây, các nhà khoa học cũng đã xác định được các yếu tố đáng lo ngại trong một phiên bản khác của virus cúm gia cầm, được tìm thấy trên thiếu niên ở British Columbia, Canada bị bệnh nặng vào đầu tháng 11. "Các mẫu virus cho thấy bằng chứng về các đột biến có thể khiến nó dễ lây lan giữa người với người hơn", Scott Hensley, giáo sư vi sinh tại Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, cho biết.

Đáng nói, chủng virus trong trường hợp cúm gia cầm nghiêm trọng đầu tiên của Mỹ, được công bố vào tuần trước, có cùng dòng với trường hợp nhiễm bệnh của thiếu niên người Canada.

Trong khi đó, giáo sư Scott Hensley còn cho biết thêm, ông lo ngại rằng mùa cúm có thể tạo điều kiện cho virus này "tiến hóa" khi ai đó có thể bị đồng nhiễm virus cúm mùa và cúm gia cầm, cả hai có thể "trao đổi" các đoạn mã di truyền.

 

Mỹ có ca nhiễm cúm gia cầm nguy kịch, California ban bố tình trạng khẩn cấp

Podcast: Cúm gia cầm lây lan qua đường nào?

Podcast: Cần làm gì để chủ động phòng ngừa cúm A/H5N1?

Canada phát hiện ca nhiễm cúm gia cầm đầu tiên ở người