Nguy cơ nhiễm lao hạch ở người suy giảm miễn dịch

SUCKHOE+ | Người có hệ miễn dịch suy giảm, đặc biệt do mắc bệnh nền, có nguy cơ cao tái phát hoặc bệnh lao phát triển dưới nhiều dạng, trong đó có lao hạch.

23/11/2025 11:02

Lao hạch là dạng viêm mạn tính - Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Bộ Y tế: Sẵn sàng cấp cứu, hỗ trợ y tế cho người dân vùng ngập lụt

Podcast: Tại sao người đái tháo đường nên ăn rau đầu tiên?

Podcast: Hiểm họa từ thuốc lá mới

Các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM vừa chẩn đoán một trường hợp mắc lao hạch bạch huyết, trên nền bệnh suy tim và di chứng nhồi máu não. Người bệnh nhập viện trong tình trạng sốt cao trên 38,5 độ C, nôn ói, tiêu lỏng, thiếu máu và suy kiệt sức khỏe sau thời gian dài ăn uống kém.

Tiền sử cho thấy bệnh nhân từng 3 lần bị nhồi máu não, để lại di chứng yếu tay chân và nói khó. Chức năng co bóp của tim giảm đáng kể, với phân suất tống máu (phần trăm lượng máu được tim bơm ra trong mỗi lần co bóp - EF) chỉ còn 30%, thể hiện tình trạng suy tim tiến triển.

Trước khi đến bệnh viện, người bệnh đã sụt hơn 10kg, có biểu hiện mệt mỏi kéo dài, chán ăn. Các bác sĩ nghi ngờ có thêm bệnh lý mạn tính nên tiến hành chụp CT toàn thân, nội soi dạ dày, đại tràng và làm các xét nghiệm máu.

Kết quả chụp CT cho thấy xuất hiện nhiều hạch ở ổ bụng. Nội soi tiêu hóa không ghi nhận bất thường, từ đó loại trừ khả năng ung thư đường tiêu hóa. Bác sĩ nghi ngờ các hạch này là do lao hoặc lymphoma - ung thư hạch bạch huyết.

Xác định chẩn đoán lao hạch

Bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm đàm, máu để tìm vi khuẩn lao, đồng thời thực hiện sinh thiết hạch để tìm nguyên nhân. Trong thời gian chờ kết quả, các bác sĩ tiến hành điều trị hỗ trợ bằng kháng sinh, hạ sốt, truyền máu và nuôi ăn qua đường tĩnh mạch.

Sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân cải thiện dần, hết sốt, bắt đầu ăn trở lại. Kết quả giải phẫu mô hạch xác định dương tính với lao, từ đó chẩn đoán chính xác bệnh nhân mắc lao hạch bạch huyết.

Theo BS.CKI Phạm Phong Luân (Khoa Nội tim mạch, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM), lao hạch là thể lao ngoài phổi do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Đây là bệnh viêm mạn tính của hệ thống hạch bạch huyết, thường biểu hiện bằng hạch sưng không đau ở cổ, ngực; hoặc ảnh hưởng đến hạch bạch huyết ở các bộ phận khác như gan, thận, phổi…

Lao hạch dễ tiến triển nặng nếu phát hiện muộn

Lao hạch bạch huyết nếu được điều trị sớm và đúng phác đồ có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn, bệnh có thể gây biến chứng như hạch to nhuyễn hóa, rò mủ liên tục, kết dính thành từng khối, chèn ép thần kinh và lan sang các cơ quan khác.

Người bệnh trong trường hợp này được chỉ định dùng thuốc kháng lao theo phác đồ chuẩn trong 6-9 tháng để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và ngăn ngừa tái phát. Bác sĩ lưu ý cần tuân thủ nghiêm ngặt quá trình điều trị, vì ngưng thuốc giữa chừng có thể dẫn đến tình trạng tái nhiễm nặng hơn.

BS. Luân căn dặn bệnh nhân tuân thủ phác đồ điều trị - Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Vì sao người suy giảm miễn dịch dễ mắc lao hạch?

Theo ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều (Trưởng khoa Nội tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM), không phải ai nhiễm vi khuẩn lao cũng mắc bệnh lao. Người mang vi khuẩn lao mà không có dấu hiệu của bệnh sẽ được gọi là người nhiễm lao. Lúc này, nhờ hệ thống miễn dịch khống chế vi khuẩn nên chúng chỉ có thể tồn tại trong cơ thể người nhiễm bệnh nhưng không hoạt động.

Khả năng người nhiễm lao mắc bệnh lao sẽ phụ thuộc vào 2 yếu tố, gồm mức độ nhiễm vi khuẩn và sức đề kháng của cơ thể.

Những người dễ mắc lao hạch là người suy dinh dưỡng; sống trong không gian chật hẹp, thiếu lưu thông không khí; người nghiện chất kích thích như rượu bia, hút thuốc lá; người bị suy giảm miễn dịch do mắc bệnh đái tháo đường, HIV/AIDS, ung thư, suy tim…

Trường hợp trên cho thấy hệ miễn dịch bị tổn thương nghiêm trọng sau nhiều lần nhồi máu não và suy tim đã tạo điều kiện cho vi khuẩn lao bùng phát. Ngoài ra, lao - là một bệnh nhiễm trùng mạn tính - cũng có thể làm tình trạng suy tim trở nên mất bù (tình trạng khi tim không thể bơm đủ máu cho cơ thể, khiến các triệu chứng của suy tim trở nên nghiêm trọng), tăng nguy cơ các biến cố tim mạch như nhồi máu não, nhồi máu cơ tim.

Chủ động phòng ngừa lao từ giai đoạn sớm

Để phòng ngừa lao hạch, người dân nên thực hiện xét nghiệm tầm soát lao tiềm ẩn nếu có các triệu chứng nghi ngờ như sốt kéo dài, sụt cân, mệt mỏi, chán ăn, ớn lạnh… Đặc biệt, người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch yếu càng cần theo dõi sát.

Nếu đã từng mắc lao phổi, cần điều trị dứt điểm để tránh lây lan sang các cơ quan khác. Ngoài ra, việc tiêm vaccine BCG (bacille calmette - Guerin) trong vòng 1 tháng đầu sau sinh cho trẻ có cân nặng từ 2kg trở lên là biện pháp phòng bệnh lao hiệu quả, được Bộ Y tế khuyến cáo.

Song song với đó, mỗi người nên xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc để tăng cường sức đề kháng và phòng tránh các bệnh lý nhiễm trùng, trong đó có lao hạch bạch huyết.