Người thứ 7 trên thế giới được chữa khỏi HIV/AIDS

Hình ảnh qua kính hiển vi cho thấy tế bào T của con người (màu xanh lam), đang bị tấn công bởi HIV (màu vàng), loại virus gây ra bệnh AIDS - Ảnh: AP.

Theo NBC News, người đàn ông 60 tuổi mang quốc tịch Đức được chẩn đoán nhiễm HIV vào năm 2009. Tháng 10/2015, “bệnh nhân Berlin tiếp theo” đã được điều trị bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính, hay AML, bằng phương pháp cấy ghép tế bào gốc.

Ông ngừng dùng thuốc kháng virus vào tháng 9/2018 và vẫn trong tình trạng thuyên giảm do virus mà không hồi phục. Các xét nghiệm hiện không phát hiện HIV trong cơ thể người đàn ông.

Các nhà nghiên cứu cho biết gần 6 năm sau, virus HIV không còn tồn tại trong máu của bệnh nhân và cũng không còn dấu hiệu của bệnh bạch cầu.

"Khi thấy các bệnh nhân thuyên giảm HIV kéo dài mà không cần bất cứ liệu pháp điều trị bổ sung nào, chúng ta càng có thể tự tin rằng nhân loại sẽ tiêu diệt được virus này", TS.BS Christian Gaebler, nhà khoa học tại Đại học Y khoa Charité Berlin, cho biết, theo NBC News.

Trường hợp bệnh nhân này dự kiến sẽ được nhà miễn dịch học Christian Gaebler báo cáo tại Hội nghị AIDS Quốc tế lần thứ 25 ở Munich, Đức, diễn ra từ ngày 22 đến 26/7 tới.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, phương pháp điều trị dường như đã ngăn chặn được virus ở 7 bệnh nhân sẽ chỉ được áp dụng cho một số ít người được chọn. Tất cả các trường hợp đều nhiễm HIV và sau đó phát triển thành ung thư máu, cần phải cấy ghép tế bào gốc để điều trị khối u ác tính.

Theo các nhà nghiên cứu, những ca cấy ghép - trong hầu hết các trường hợp từ những người hiến tặng được lựa chọn vì họ có các tế bào miễn dịch đặc hiệu, kháng HIV tự nhiên.

Thực tế, HIV vẫn là bệnh khó chữa, các tế bào virus lây nhiễm thường là tế bào miễn dịch sống lâu, đang ở trạng thái "ngủ đông". Bất cứ lúc nào, những ổ chứa này cũng có thể thức tỉnh và bắt đầu sản xuất HIV. Đó cũng là lý do tại sao khi các bệnh nhân HIV ngừng dùng thuốc kháng virus, lượng virus của họ thường tăng trở lại trong vài tuần.

Cấy ghép tế bào gốc có độc tính cao và có thể gây tử vong. Vì vậy, sẽ là "phi đạo đức" nếu sử dụng chúng cho những người chỉ mắc HIV mà không bị ung thư hay bất cứ loại bệnh nào cần đến nó.

Ghép tế bào gốc có thể chữa khỏi HIV một phần, vì quá trình hóa trị, xạ trị đã phá hủy hệ miễn dịch của người bệnh ung thư, thay thế nó bằng hệ miễn dịch khỏe mạnh của người hiến tặng.

Theo NBC News, ở 5 trong số 7 trường hợp khỏi HIV bằng phương pháp này, bác sĩ đã tìm thấy những người hiến tặng có khiếm khuyết tự nhiên ở cả hai bản sao của một gene tạo protein có tên CCR5 trên bề mặt tế bào miễn dịch. Hầu hết chủng HIV bám vào protein này để lây nhiễm tế bào. Nếu CCR5 không hoạt động, các tế bào miễn dịch sẽ kháng HIV.

Các nhà nghiên cứu lý giải, người hiến tặng của bệnh nhân người Đức chỉ có một bản sao của gene CCR5, nghĩa là các tế bào miễn dịch của bệnh nhân người Đức rất có thể có lượng protein đó bằng một nửa bình thường. Ngoài ra, bản thân ông ý chỉ có một bản sao của gene. Theo BS Christian Gaebler, kết hợp hai yếu tố di truyền đó, cơ hội chữa khỏi bệnh HIV ở "bệnh nhân thứ 7" này đã tăng cao hơn.

Theo các nhà khoa học, việc có 2 bản sao của gene CCR5 khiếm khuyết là rất hiếm, chỉ xảy ra ở khoảng 1% số người có nguồn gốc Bắc Âu bản địa, nhưng việc có 1 bản sao có thể xảy ra ở khoảng 16% những người như vậy.

Điều thú vị là, một người đàn ông được điều trị ở Geneva và đã được công bố chữa khỏi HIV vào năm ngoái lại có một người hiến tặng có 2 bản sao bình thường của gene CCR5. Vì vậy, các tế bào miễn dịch được cấy ghép của anh ấy không có khả năng kháng HIV.

Hai trường hợp gần đây ở Châu Âu đặt ra những câu hỏi quan trọng về các yếu tố thực sự góp phần chữa khỏi căn bệnh HIV thành công.

6 trường hợp chữa khỏi HIV trên thế giới

Hiện tại, thế giới ghi nhận 6 người khỏi HIV bằng phương pháp tế bào gốc. Bệnh nhân đầu tiên là Timothy Ray Brown, còn gọi là "bệnh nhân Berlin". Trường hợp này được công bố năm 2008, đã thúc đẩy lĩnh vực nghiên cứu HIV. Ông qua đời vào năm 2020 vì bạch cầu tái phát.

Người thứ hai là Adam Castillejo, hay "bệnh nhân London". Ông được ghép tế bào gốc để điều trị ung thư máu và tủy xương năm 2016, ngừng điều trị HIV năm 2017.

Năm 2018, thế giới tiếp tục ghi nhận Marc Franke, "bệnh nhân Düsseldorf". Ông được coi là đã khỏi bệnh, ngừng dùng thuốc kháng virus vào tháng 11 cùng năm.

Paul Edmonds, hay "Bệnh nhân Thành phố Hy vọng", là trường hợp chữa khỏi HIV lớn tuổi nhất tính đến nay. Ông ghép tế bào gốc năm 2019, đã được hóa trị cường độ thấp. Năm 2021, ông ngừng dùng thuốc kháng virus mà không tái phát HIV.

Bệnh nhân thứ 5 sống tại New York, là người đầu tiên có dòng máu lai khỏi HIV. Bà được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu năm 2017, đã ghép tế bào gốc có bổ sung máu cuống rốn. Điều này giúp bệnh nhân phù hợp với nhiều người hiến tặng hơn.

Bệnh nhân gần đây nhất sống ở Geneva. Ông ngừng điều trị HIV kể từ tháng 11/2021. Các nhà nghiên cứu khá thận trọng về trường hợp này, vì tế bào miễn dịch của ông không có khả năng kháng HIV.

 

Người thứ 6 trên thế giới được chữa khỏi HIV

CDC Mỹ làm việc về công tác phòng, chống HIV/AIDS

Người thứ 5 trên thế giới khỏi HIV nhờ ghép tế bào gốc

Ca ghép tim đầu tiên trên thế giới giữa 2 người mắc HIV