Nhận diện sớm dấu hiệu lạm dụng chất kích thích ở giới trẻ

Ma túy thế hệ mới núp bóng dưới nhiều hình thức hấp dẫn để thu hút giới trẻ.

Tại Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), các bác sĩ vừa tiếp nhận một ca bệnh điển hình cho thấy mức độ nguy hiểm của vấn nạn này. Bệnh nhân P.T.N (nữ, 21 tuổi) được đưa vào viện trong trạng thái cười một mình vô cớ và có hành vi bạo lực với mẹ.

Khai thác bệnh sử cho thấy N. bắt đầu sử dụng nhiều loại chất kích thích như "bóng cười" (chứa khí Nitrous Oxide - N2O), ketamine, cần sa… từ năm 16 tuổi. Ban đầu, việc sử dụng chỉ xuất hiện trong các buổi tụ tập bạn bè, mang lại cảm giác vui vẻ, thoải mái. Tuy nhiên, tần suất và liều lượng nhanh chóng tăng, kéo theo tình trạng bồn chồn, bứt rứt, chán nản khi không sử dụng.

Đáng lo ngại hơn, N. bắt đầu xuất hiện các triệu chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng như nghe thấy tiếng nói trong đầu, lẩm bẩm tự trò chuyện, dễ cáu gắt, chửi mắng và hành hung mẹ ruột. Bác sĩ chẩn đoán đây là “rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng nhiều loại ma túy với triệu chứng hỗn hợp”.

Trường hợp của P.T.N không phải là cá biệt, theo thống kê, 96% người tham gia điều trị lạm dụng chất ở lứa tuổi thanh thiếu niên là sử dụng đa chất (polysubstance use), các em dễ dàng chuyển từ chất này sang chất khác hoặc dùng cùng lúc nhiều loại. Điều này khiến quá trình điều trị phức tạp và tỉ lệ tái nghiện cao.

Hiện nay, các loại chất kích thích và ma túy rất đa dạng, từ các chất truyền thống như cần sa đến các loại mới nguy hiểm hơn như "bánh cười" (lazy cake), "bóng cười" hay các loại ma túy tổng hợp trong hộp đêm như MDMA (thuốc lắc), ketamine. Các chất này gây ra nhiều tác động tiêu cực ngắn hạn và dài hạn:

- Cần sa: Suy giảm trí nhớ, khả năng học tập, mất phối hợp vận động, tăng nhịp tim.

- Lysergic Acid Diethylamide - LSD (hay còn biết đến với tên gọi là “Bùa lưỡi", “tem thư", “kẹo dán”): Liều cao gây ảo giác, hoang tưởng, hoảng loạn.

- Ma túy tổng hợp (MDMA, ketamine, “bánh cười”): Tăng hành vi nguy cơ cao như bạo lực, trộm cắp.

Đặc biệt, việc lạm dụng rượu và cần sa còn có thể gây khiếm khuyết về cấu trúc và chức năng của não bộ, dẫn đến suy giảm trí nhớ, khả năng chú ý và tốc độ xử lý thông tin.

Để nhận biết sớm các dấu hiệu sử dụng chất ở thanh thiếu niên, cha mẹ và người thân cần chú ý đến những thay đổi bất thường như:

• Kết quả học tập sa sút.
• Thay đổi đột ngột mối quan hệ với gia đình, bạn bè.·        
• Những thay đổi trong việc vệ sinh cá nhân.
• Thường xuyên có những cuộc gọi, tin nhắn khó giải thích.

Khi có nghi ngờ, điều quan trọng là duy trì giao tiếp cởi mở với con, đồng thời tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn càng sớm càng tốt. Việc điều trị hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp giữa gia đình, cộng đồng và y tế, kết hợp liệu pháp hành vi như liệu pháp nhận thức – hành vi và liệu pháp gia đình.

 

Cảnh báo nguy cơ bỏng lạnh khi lạm dụng khí N2O

Hiểm họa từ thú vui hút bóng cười

Thị trường bóng cười vẫn rất “sôi nổi” sau khi có lệnh cấm

Hạn chế sử dụng điện thoại để tái thiết Sức khỏe tinh thần