Du lịch vùng núi cần thận trọng với chứng say độ cao có thể gây tử vong

Say độ cao nghiêm trọng có thể dẫn tới mất mạng

Say độ cao là gì?

Say độ cao (Mountain Sickness) là ảnh hưởng bệnh lý của độ cao đối với con người, do tiếp xúc đột ngột với môi trường có áp suất riêng phần của khí oxy thấp ở độ cao lớn, thường là trên khoảng 2.440m so với mực nước biển.

Các triệu chứng của say độ cao có nhiều khả năng bắt đầu ngay sau khi bạn tiếp xúc độ cao cao hơn với thói quen, kể cả việc đi máy bay. Càng ở độ cao lớn, oxy càng thấp, các triệu chứng say độ cao càng nặng.

Các dạng say độ cao

Có 3 dạng say độ cao chủ yếu:

Say độ cao cấp tính/say núi cấp tính (Acute Mountain Sickness/AMS): Đây là tình trạng phổ biến nhất. Theo một số nghiên cứu, nó ảnh hưởng đến khoảng 25 - 27% những người tiếp xúc với độ cao trên 3.000m. Đặc biệt, có tới 53% người bị say độ cao khi tiếp xúc với độ cao trên 4.232m. Tuy không quá nguy hiểm như 2 dạng còn lại, nhưng say độ cao đôi khi có thể tiến triển và trở nên tồi tệ hơn.

Phù não do độ cao lớn (High Altitude Cerebral Edema/HACE): Đây là tình trạng tiến triển nghiêm trọng của say độ cao cấp tính và hiếm gặp. Nó làm não bị sưng phồng bởi dịch, làm gián đoạn hoạt động nhận thức bình thường và được coi là trường hợp khẩn cấp. Tình trạng này có thể nhanh chóng làm tổn thương mô não, có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong nếu không được điều trị trong vòng 24 giờ.

Phù phổi do độ cao lớn (High Altitude Pulmonary Edema/HAPE): Hiếm gặp và đôi khi xảy ra cùng với say độ cao cấp tính và phù não do độ cao lớn. Nó xảy ra khi phổi bị sưng, đầy dịch, làm gián đoạn chức năng hô hấp do co thắt và áp suất. Điều này có xu hướng ảnh hưởng đến những người tiếp xúc với độ cao hơn 4.270m. Các dấu hiệu rõ ràng nhất là khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, suy nhược và ho. Giống như phù não do độ cao lớn, nếu không được điều trị kịp thời, phù phổi do độ cao lớn có thể gây tử vong.

Dấu hiệu và triệu chứng say độ cao

Các triệu chứng say độ cao từ nhẹ tới trung bình, đôi khi giống với triệu chứng của bệnh cúm hoặc say rượu. Chúng có xu hướng xảy ra trong vòng vài giờ sau khi tiếp xúc với độ cao lớn (thường là từ 2 - 12 giờ) và có xu hướng nặng hơn vào ban đêm hoặc khi bạn ngủ.

6 dấu hiệu cảnh báo bạn đang già nhanh hơn bình thường

Trẻ bị viêm tai: Giải đáp những thắc mắc thường gặp

Run vô căn có nên dùng TPCN Vương Lão Kiện?

Dùng thực phẩm chức năng nào khi bị căng thẳng, trầm cảm?

Nên đọc

Các triệu chứng say độ cao phổ biến nhất bao gồm:

- Nhức đầu, đôi khi nghiêm trọng

- Buồn nôn hoặc nôn

- Ăn mất ngon

- Rối loạn giấc ngủ

- Chóng mặt

- Khó thở

- Mệt mỏi, mức năng lượng thấp

- Cáu gắt

- Xanh xao, nhợt nhạt

- Khó vận động

- Mất sự phối hợp và mất phương hướng

Trong trường hợp bị phù não do độ cao lớn, nạn nhân có thể bị buồn ngủ nghiêm trọng, nhầm lẫn, phối hợp kém, khó khăn khi cân bằng và đi bộ. Một số trường hợp có thể bị mất trí nhớ, ảo giác và các triệu chứng tâm thần khác.

Trong trường hợp phù phổi do độ cao lớn, nạn nhân sẽ bị khó thở, ho và thở khò khè, tức ngực, lú lẫn, khó chịu và đôi khi có cảm giác nghẹt thở.

Hầu hết các trường hợp bị say độ cao cấp tính cần khoảng 2 - 3 ngày để thích nghi và cảm thấy tốt hơn. Nếu có thể, tốt nhất là nên ở độ cao khoảng 2.400 - 2.740m trong vài ngày để làm quen trước khi tiếp tục lên đến độ cao lớn hơn.

Còn đối với trường hợp bị say độ cao nặng, cần đưa nạn nhân xuống độ cao thấp và điều trị y tế ngay lập tức.