Tại sao đột quỵ gây suy giảm nhận thức?

Suy giảm nhận thức là "gánh nặng thầm lặng" mà cả người bệnh và gia đình phải đối mặt sau cơn đột quỵ

Đột quỵ và “vết sẹo vô hình" trên não bộ

Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, suy giảm nhận thức sau đột quỵ là tình trạng phổ biến nhưng thường bị bỏ sót. Nó không chỉ đơn thuần là sự đãng trí, mà là sự suy giảm toàn diện các chức năng của não bộ, bao gồm trí nhớ, khả năng tập trung, lập kế hoạch, giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ và nhận thức xã hội.

Người bệnh thường tự cảm nhận được sự thay đổi của bản thân – cảm giác bối rối, bất lực, mất tự tin khi không thể thực hiện những công việc tưởng chừng quen thuộc. Điều này dễ dẫn đến căng thẳng, trầm cảm và xu hướng tự cô lập. Đây chính là “gánh nặng thầm lặng” mà người bệnh và cả gia đình phải gánh chịu trong hành trình hậu đột quỵ.

Bác sĩ Dũng cho biết, não bộ của chúng ta là một mạng lưới giao tiếp phức tạp, dựa vào các chất dẫn truyền thần kinh để truyền tín hiệu. Trong đó, Acetylcholine là một chất dẫn truyền cực kỳ quan trọng cho trí nhớ và học tập.

"Khi đột quỵ xảy ra – dù là nhồi máu hay xuất huyết não – tình trạng thiếu oxy làm tổn thương tế bào thần kinh, cản trở quá trình tổng hợp và giải phóng Acetylcholine. Hệ quả là mạng lưới liên kết giữa các vùng não bị “đứt gãy”, gây nên những rối loạn nhận thức sâu rộng" - bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng phân tích.

Chiến lược điều trị toàn diện

Bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh, suy giảm nhận thức sau đột quỵ có thể được can thiệp và làm chậm lại nếu có một chiến lược điều trị toàn diện.

Phòng ngừa tái phát là nền tảng quan trọng. Việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, rung nhĩ và duy trì lối sống lành mạnh là bước đi tiên quyết. Ngăn chặn một cơn đột quỵ thứ hai xảy ra chính là bảo vệ não bộ khỏi những tổn thương nặng nề hơn.

Liệu pháp dược lý đóng vai trò hỗ trợ phục hồi mạng lưới thần kinh. Các thuốc ức chế men Cholinesterase giúp bảo tồn lượng Acetylcholine còn lại trong não, tăng cường khả năng dẫn truyền thần kinh. Ngoài ra, bổ sung tiền chất Choline – “nguyên liệu” để tổng hợp lại Acetylcholine – đã được chứng minh có hiệu quả cải thiện đáng kể chức năng nhận thức. Liệu pháp này đã được chứng minh hiệu quả và được đưa vào các hướng dẫn điều trị tại Việt Nam và trên thế giới.

Phục hồi chức năng và hỗ trợ tâm lý cũng là phần không thể thiếu. Trong đó, vật lý trị liệu giúp người bệnh khôi phục vận động, hoạt động trị liệu và ngôn ngữ trị liệu giúp họ thực hiện lại các sinh hoạt hằng ngày. Các bài tập rèn luyện trí não có thể giúp cải thiện sự linh hoạt trong tư duy, phục hồi nhận thức. Đặc biệt, hỗ trợ tâm lý và sự đồng hành từ gia đình là yếu tố quyết định trong việc giúp người bệnh vượt qua những tổn thương vô hình.

Theo bác sĩ Dũng, phục hồi sau đột quỵ là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì của người bệnh và sự đồng hành, thấu hiểu của gia đình. Suy giảm nhận thức là một phần của hành trình đó, không phải là dấu chấm hết.

Nếu người thân của bạn có dấu hiệu như suy giảm trí nhớ, khó tập trung hay thay đổi cảm xúc sau đột quỵ, đừng ngần ngại chia sẻ với bác sĩ. Việc chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời bằng một chiến lược toàn diện có thể làm chậm quá trình suy giảm, cải thiện chức năng và mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn cho người bệnh.

 

Run tay chân sau đột quỵ có nguy hiểm không?

Người trẻ có nên uống thuốc chống đột quỵ?

Vai trò của việc điều trị phục hồi chức năng sau đột quỵ

Đừng chủ quan với cơn đột quỵ thoáng qua