Vaccine Covid-19: Độ an toàn, tác dụng phụ và những điểm cần lưu ý

Hiệu quả tổng thể đã được báo cáo của các loại vaccine Covid-19 là khoảng 70% đến 95%.

Thủ tướng yêu cầu phải có vaccine COVID-19 trong tháng 2

Uống nhiều bia rượu ngày Tết, làm thế nào để giải độc gan?

Những ý tưởng tận dụng hoa Tết dành cho phái đẹp

Vì sao F1 âm tính, F2 lại dương tính với virus SARS-CoV-2?

Khi đại dịch hoành hành, ngày càng rõ ràng rằng việc tiêm phòng rộng rãi là điều cần thiết để giúp ngăn chặn dịch bệnh. Giữ khoảng cách vật lý, đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên là một cách phòng ngừa hiệu quả nhưng tất nhiên, những biện pháp này sẽ không hiệu quả nếu chúng không được tuân thủ.
Vì vậy, sự phát triển nhanh chóng của vaccine để ngăn ngừa COVID-19 là điều cần thiết. Tuy nhiên, trong khi nhiều người đang tranh giành để được tiêm chủng thì những người khác lại do dự. Họ tự hỏi, liệu những loại vaccine này có an toàn không? Có thực sự hiệu quả không? Hãy cùng tôi đi tìm câu trả lời.
Những loại vaccine này có an toàn và hiệu quả không?
Việt Nam đã nghiên cứu và sản xuất thành công 2 loại vaccine covid-19 và đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng. Đánh giá ban đầu cho thấy, tác dụng phụ của vaccine ở mức độ nhẹ.
Thật tự nhiên khi tự hỏi liệu các loại vaccine hoàn toàn mới chống lại một loại coronavirus mới, được phát triển với tốc độ chưa từng có, có hiệu quả và an toàn để sử dụng hay không. Hãy xem lại một số những gì chúng ta biết.
Hiệu quả tổng thể đã được báo cáo của các loại vaccine này là trong khoảng 70% đến 95%. Nó cao hơn hiệu quả trung bình của vaccine cúm mùa mà nhiều người vẫn tiêm ngừa hàng năm.
Một cuộc thử nghiệm vaccine Pfizer / BioNTech với gần 44.000 tình nguyện viên cho thấy việc tiêm phòng có hiệu quả 95%. Vaccine này được phép sử dụng ở Hoa Kỳ.
Một thử nghiệm vaccine Moderna với hơn 30.000 tình nguyện viên đã báo cáo hiệu quả là 94%. Vaccine  này được phép sử dụng ở Hoa Kỳ.
Một thử nghiệm vaccine AstraZeneca / Oxford đã báo cáo hiệu quả trung bình là 70% với liều đầy đủ, nhưng thậm chí kết quả còn tốt hơn (cao tới 90%) với liều thấp hơn. Vaccine  này được phép sử dụng ở Anh, nhưng không được phép sử dụng ở Mỹ.
Trong một thông cáo báo chí, Johnson và Johnson đã công bố hiệu quả tổng thể hiệu quả của vaccine do hãng này nghiên cứu và sản xuất là 66% trong việc ngăn ngừa COVID-19 mức độ trung bình đến nghiêm trọng. Công ty đã nộp đơn xin cấp phép sử dụng khẩn cấp ở Mỹ.
Những loại vaccine  này không chỉ làm giảm nguy cơ phát triển COVID-19 mà còn làm giảm nguy cơ mắc bệnh nặng.
Vậy, tác dụng phụ phổ biến nhất của vaccine COVID là gì?
Trong các thử nghiệm lâm sàng lớn, hầu hết các tác dụng phụ là nhỏ. Khi các tác dụng phụ xảy ra, chúng thường chỉ kéo dài vài ngày. Nhân tiện, một tác dụng phụ hoặc phản ứng không nhất thiết là xấu; nó có thể chỉ ra rằng cơ thể đang xây dựng lớp bảo vệ chống lại virus.
Đối với bốn loại vaccine  được liệt kê ở trên, các tác dụng phụ thường gặp bao gồm
- đau ở chỗ tiêm
- đau, sưng hạch bạch huyết ở cánh tay nơi tiêm vắc-xin
- mệt mỏi
- đau đầu
- đau cơ hoặc khớp
- buồn nôn và ói mửa
- sốt hoặc ớn lạnh.
Tôi nên biết gì khác về các tác dụng phụ có thể xảy ra?
- Phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Hiếm khi xảy ra phản ứng có thể đe dọa đến tính mạng được gọi là sốc phản vệ, thường xảy ra ở những người được biết là đã từng có phản ứng nghiêm trọng với vaccine trong quá khứ. Các ước tính của CDC cho thấy phản vệ xảy ra trong 11 trường hợp trên một triệu liều ở những người được chủng ngừa Pfizer / BioNTech. Các dấu hiệu là khó thở, sưng mặt và cổ họng, phát ban và huyết áp thấp. Nó thường xảy ra ngay sau khi tiêm chủng và có thể được điều trị bằng epinephrine (như trong EpiPen). Đó là lý do tại sao mọi người được quan sát trong ít nhất 15 phút sau khi tiêm vaccine.
- Tử vong không rõ nguyên nhân. Một báo cáo gần đây về 23 trường hợp tử vong ở những người cao tuổi nhận vaccine ở Na Uy đã nêu lên những lo ngại về an toàn có thể hiểu được đối với vaccine COVID-19 mới. Tuy nhiên, cần phải điều tra thêm để xác định xem liệu những ca tử vong này có liên quan đến vaccine hay không, hay đại diện cho số ca tử vong dự kiến ​​ở những người ốm yếu, những người có tuổi thọ hạn chế. 
Trong cuộc họp Thường trực Chính phủ chiều 15.2, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường báo cáo: Gần 4,9 triệu liều vaccine viện trợ theo chương trình Covax và hơn 100.000 liều mua sẽ về Việt Nam cuối tháng 2 này. Trung tâm tiêm chủng vaccine VNVC của Việt Nam đã ký hợp tác với AstraZeneca cung cấp 30 triệu liều cho Việt Nam trong nửa đầu năm 2021
Hai quan niệm sai lầm về vaccine 
Thận trọng với bất kỳ phương pháp điều trị mới nào là điều bình thường, tuy nhiên thận trọng không đi kèm với những quan điểm sai lầm. Hai quan niệm sai lầm phổ biến có thể khiến mọi người tránh tiêm vaccine COVID-19 bao gồm:
Các vấn đề sức khỏe đổ lỗi không chính xác cho vaccine. Khi các vấn đề sức khỏe phát triển ngay sau khi tiêm chủng, mọi người có xu hướng đổ lỗi cho vaccine. Tuy nhiên, ung thư, đột quỵ, đau tim, rối loạn máu và các bệnh hiếm gặp đã xảy ra trước đại dịch, và tất nhiên sẽ tiếp tục xảy ra. Nhiều người có thể sẽ phát triển các vấn đề sức khỏe như vậy cho dù họ có tiêm phòng hay không. Nếu triệt để các chương trình điều tra các vấn đề sức khỏe nào đó đang xảy ra tại một cao hơn bình thường tốc độ, vaccine có thể bị đổ lỗi. Nếu không, nó có nhiều khả năng là một sự trùng hợp đáng tiếc rằng không liên quan đến ví dụ vaccine. Ví dụ, một bác sĩ ở Florida mắc chứng rối loạn máu gây tử vong hai tuần sau khi tiêm vaccine COVID-19 đã làm dấy lên lo ngại rằng nó đã được kích hoạt bởi vaccine. Các nhà chức trách đang điều tra vụ này và các trường hợp tương tự. Tình trạng này không xảy ra trong số hàng chục nghìn đối tượng thử nghiệm lâm sàng, vì vậy nó có thể là một sự trùng hợp hoàn toàn.
- Lo ngại rằng vaccine có thể gây ra COVID-19. Điều đó không thể xảy ra, vì không có virus SARS-CoV-2 sống nào được sử dụng trong các loại vaccine hiện có hoặc những loại đang được phát triển. Nếu một người phát triển COVID-19 ngay sau khi tiêm chủng, thì đó không phải là do vaccine. Đó là do vaccine không thành công (khá hiếm), hoặc nhiễm trùng đã phát triển trước khi vaccine có cơ hội phát huy tác dụng. Trên thực tế, một số người có thể đã bị nhiễm virus tại thời điểm tiêm chủng.
Những điểm cần lưu ý
Cho đến nay, chúng ta biết COVID-19 là một căn bệnh khó lường và có khả năng gây tử vong. Và thông tin chúng tôi có được về tính hiệu quả và an toàn của việc tiêm chủng COVID-19 rất đáng khích lệ.
Các tác dụng phụ nhỏ nên được mong đợi; phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể hiếm khi xảy ra. Tác dụng phụ của vaccine không phải là lý do để hầu hết mọi người tránh tiêm chủng.
Khi số lượng người nhận vaccine  và số lượng các loại vaccine khác nhau tăng lên, sự cảnh giác được đảm bảo. Những gì chúng ta đã biết ngày nay về tác dụng phụ và sự an toàn vaccine chưa phải hết. Những người tình nguyện trong các thử nghiệm lâm sàng và các thành viên của công chúng đã được tiêm chủng tiếp tục được theo dõi và được khuyến khích báo cáo các vấn đề .
Có những ưu và nhược điểm đối với bất kỳ phương pháp điều trị y tế mới nào. Nhưng hãy nhớ rằng cũng có những ưu và nhược điểm đối với việc từ chối điều trị. Dựa trên việc đọc thông tin hiện có , quyết định chủng ngừa COVID-19 sẽ là một quyết định dễ dàng.
Tiến sỹ Robert H. Shmerling
- Biên tập viên cao cấp Nhà xuất bản Sức khỏe Harvard
- Phó Giáo sư y khoa tại Trường Y Harvard ở Boston
- Có 30 năm kinh nghiệm trong việc giảng dạy y khoa chuyên ngành cơ xương khớp và chăm sóc y tế, sức khỏe.
PV H+
Mời quý vị độc giả đọc tin hàng ngày về chủ đề sức khỏe tại suckhoecong.vn trong chuyên mục Nghiên cứu - Sản xuất