WHO: Gánh nặng ung thư toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng

Các nhà khoa học dự đoán tỷ lệ ung thư sẽ tăng gần gấp đôi trên toàn cầu trong một phần tư thế kỷ tới - Ảnh: Sciencious

Theo số liệu Cơ quan Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) của WHO vừa công bố, vào năm 2022, ước tính thế giới có khoảng 20 triệu ca mắc ung thư mới và 9,7 triệu ca tử vong. Số người còn sống trong vòng 5 năm sau khi được chẩn đoán là 53,5 triệu người.

Cứ 5 người sẽ có 1 người phát triển bệnh ung thư trong suốt cuộc đời. Đồng thời cứ 9 nam giới thì có 1 người chết vì căn bệnh này, con số này ở nữ giới là 1/12.

Cơ quan y tế toàn cầu cho biết, việc sử dụng thuốc lá, uống rượu, béo phì và già hóa dân số là những yếu tố chính dẫn đến tỷ lệ mắc ung thư ngày càng tăng.

Ước tính của IARC cho thấy, 10 loại ung thư chiếm khoảng 2/3 số ca mắc mới và tử vong trên toàn cầu vào năm 2022. Dữ liệu được nghiên cứu tại 185 quốc gia và 36 bệnh ung thư. Ba loại ung thư chính trong năm 2022 là: ung thư phổi, vú và đại trực tràng.

Theo IARC, ung thư phổi là loại ung thư xảy ra phổ biến nhất trên toàn thế giới với 2,5 triệu ca mắc mới, chiếm 12,4% tổng số ca mắc mới. Ung thư vú ở nữ đứng thứ hai (2,3 triệu trường hợp, chiếm 11,6%), tiếp theo là ung thư đại trực tràng (1,9 triệu trường hợp, 9,6%), ung thư tuyến tiền liệt (1,5 triệu trường hợp, 7,3%) và ung thư dạ dày (970.000 trường hợp, 4,9%).

Ung thư phổi cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư (1,8 triệu ca tử vong, chiếm 18,7% tổng số ca tử vong do ung thư), tiếp theo là ung thư đại trực tràng (900.000 ca tử vong, 9,3%), ung thư gan (760.000 ca tử vong, 7,8%), ung thư vú (670.000 ca tử vong, 6,9%) và ung thư dạ dày (660.000 ca tử vong, 6,8%).

Theo WHO, sự tái xuất hiện của ung thư phổi trong danh sách loại ung thư phổ biến nhất có thể liên quan đến việc sử dụng thuốc lá liên tục ở Châu Á. Ngoài ra, có một số khác biệt theo giới tính về tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong so với con số trên toàn cầu của cả hai giới.

Đối với phụ nữ, loại ung thư được chẩn đoán phổ biến nhất và nguyên nhân gây tử vong do ung thư hàng đầu là ung thư vú, trong khi đó ở nam giới là ung thư phổi. ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ ở hầu hết các quốc gia (157 trên 185 quốc gia được xem xét). Đứng thứ 2 và thứ 3 lần lượt là ung thư phổi và đại trực tràng, về cả số ca mắc mới và tử vong.

Đối với nam giới, ung thư tuyến tiền liệt và đại trực tràng là bệnh ung thư phổ biến thứ 2 và thứ 3, trong khi ung thư gan và đại trực tràng đứng thứ 2 và thứ 3 về nguyên nhân gây tử vong do ung thư.

Gánh nặng tương lai

Theo WHO, các nhà khoa học dự đoán tỷ lệ ung thư sẽ tăng gần gấp đôi trên toàn cầu trong một phần tư thế kỷ tới. Cụ thể, IARC dự đoán thế giới sẽ có hơn 35 triệu ca ung thư mới vào năm 2050, tăng 77% so với ước tính 20 triệu ca vào năm 2022.

Tốc độ gia tăng bệnh ung thư sẽ mạnh nhất ở các nước phát triển trong 25 năm tới. Tuy nhiên ở các nước kém phát triển hơn, tỉ lệ ung thư cũng gia tăng ở mức đủ gây gánh nặng lớn cho hệ thống y tế các nước này.

Trong giai đoạn từ nay đến năm 2050, IARC dự đoán tỉ lệ ung thư sẽ tăng 142% ở các quốc gia kém phát triển và tăng 99% ở các quốc gia có mức phát triển trung bình. Tương tự như vậy, tỷ lệ tử vong do ung thư ở các quốc gia này được dự đoán sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2050.

"Tác động của sự gia tăng này sẽ không được cảm nhận đồng đều ở các quốc gia có mức phát triển khác nhau. Những nước có ít nguồn lực nhất sẽ phải gánh chịu gánh nặng ung thư toàn cầu", tiến sĩ Freddie Bray, Trưởng Cơ quan giám sát ung thư tại IARC nhận định.

"Bất chấp những tiến bộ đã đạt được trong việc phát hiện sớm bệnh ung thư cũng như điều trị và chăm sóc bệnh nhân ung thư, sự chênh lệch đáng kể về kết quả điều trị ung thư không chỉ tồn tại giữa các khu vực thu nhập cao và thấp trên thế giới mà còn giữa các quốc gia. Nơi ai đó sống không nên quyết định liệu họ có sống hay không", Tiến sĩ Cary Adams, người đứng đầu Liên minh Kiểm soát Ung thư Quốc tế chia sẻ.

Dự báo tỷ lệ tử vong do ung thư sẽ tăng cao kỷ lục tại Mỹ trong năm 2024

Theo Fortune, số liệu thống kê toàn cầu mới được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) công bố dự báo ung thư năm 2024 vào đầu tháng này. Tổ chức này dự đoán số ca chẩn đoán ung thư mới sẽ lần đầu tiên vượt qua 2 triệu trong năm nay, trong đó có 4 bệnh ung thư được sàng lọc sớm đang gia tăng là: vú, tuyến tiền liệt, đại trực tràng và cổ tử cung.

Trong khi nguy cơ tử vong vì ung thư ở Hoa Kỳ đã giảm dần trong những năm qua. Nhờ những tiến bộ trong phát hiện và điều trị ung thư cũng như giảm tỷ lệ hút thuốc, tỷ lệ chẩn đoán một số loại ung thư đang cho thấy sự gia tăng, đặc biệt là trong các nhóm dân cư.

Theo ACS, một trong những điều đáng lo ngại nhất là độ tuổi trung bình của bệnh nhân ung thư đang giảm dần. Năm 1995, 61% số ca chẩn đoán ung thư là ở những người từ 65 tuổi trở lên, nhưng đến năm 2020 tỉ lệ đó đã giảm xuống còn 58%.

Trong khi đó, tỉ lệ ung thư ở người trung niên và thanh niên đang gia tăng. Nhìn chung, những người dưới 50 tuổi là nhóm duy nhất chứng kiến sự gia tăng chẩn đoán ung thư từ năm 1995 đến năm 2020.

Đặc biệt, chẩn đoán ung thư đại trực tràng đang có xu hướng gia tăng ở những người dưới 50 tuổi. Theo ACS, các yếu tố lối sống phổ biến ở những người sinh từ năm 1950 trở về sau như béo phì, ăn nhiều thịt đã qua chế biến và uống rượu, ít hoạt động thể chất và ăn ít chất xơ cũng như hút thuốc, đang thúc đẩy sự thay đổi này.

Trong một nghiên cứu được công bố mới đây trên tờ Annals of Oncology, các nhà nghiên cứu Italia cũng đưa ra kết luận tương tự. Họ khẳng định béo phì và uống rượu đang góp phần làm tăng số người tử vong do ung thư đại trực tràng ở người trẻ tuổi. Theo dự đoán của nhóm này, tỉ lệ tử vong do ung thư ruột ở những người trẻ ở độ tuổi 25-49 sẽ lần đầu tiên gia tăng ở một số nước Châu Âu.

 

Podcast: Chủ động phòng ngừa bệnh da liễu, bệnh đường hô hấp khi trời nồm

Y tế tuần: Kỹ thuật thay khớp giúp người bệnh thoát khỏi nguy cơ tàn phế

Giải Búa liềm vàng lần thứ VIII 2023: Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước

Năm 2024, ngành y tế vẫn phải đối mặt với gánh nặng bệnh tật kép