Cụ bà 92 tuổi với sức mạnh cơ bắp thách thức thời gian

Bà Emma Maria Mazzenga nhiều lần lập kỷ lục với giải chạy dành cho phụ nữ trên 90 tuổi

Chạy nước rút ở tuổi 90

Suốt 40 năm qua, bà Emma Maria Mazzenga (Padua, Italia) vẫn kiên trì tập chạy ít nhất 3 buổi mỗi tuần trên sân vận động địa phương hoặc bên bờ sông. Chính sự bền bỉ ấy đã giúp bà Mazzenga lập tới 4 kỷ lục thế giới dành cho nữ vận động viên trên 90 tuổi.

Tháng 3/2024, bà phá kỷ lục thế giới nội dung 200m chạy trong nhà dành cho nữ vận động viên trên 90 tuổi, với thành tích 51,08 giây. Chỉ vài tuần sau, tại Giải vô địch điền kinh châu Âu dành cho người cao tuổi ở Toruń (Ba Lan), bà tiếp tục xác lập thêm hai kỷ lục mới: 13,91 giây cự ly 60m và 2 phút 06 giây cự ly 400m.

Theo The Washington Post, bà Mazzenga bắt đầu chạy từ năm 19 tuổi khi theo học ngành khoa học sinh học tại Đại học Padua. Sau đó, bà tạm nghỉ để tập trung cho gia đình và công việc giảng dạy. Dù vậy, bà vẫn giữ thói quen vận động, đi leo núi và trượt tuyết thường xuyên. Ở tuổi 53, bà trở lại đường chạy và kể từ đó chưa từng dừng lại.

Để chuẩn bị cho các giải chạy, bà Mazzenga dành thời gian trên đường chạy của sân vận động địa phương, tập khoảng một giờ mỗi buổi. Bà khởi động bằng 2–3 phút chạy nhẹ, sau đó chạy vài quãng 50–60m ở mức 50% tốc độ tối đa, đôi khi mang cả giày đinh chuyên dụng.

Khi luyện tập, bà thực hiện các bài chạy nước rút 50–60m với cường độ khoảng 80% tốc độ tối đa, nghỉ 3 phút giữa mỗi lượt. Đôi khi bà chạy những quãng dài tới 400m. Tuần sát ngày thi đấu, bà tăng cường độ và chạy 200m hết tốc lực.

Bà Mazzenga không theo giáo án cụ thể nào, mỗi buổi đều tùy theo cảm giác cơ thể. Bà kết hợp chạy chậm, chạy tốc độ trung bình và chạy nước rút, với một người bạn hỗ trợ bấm giờ.

Cách cụ bà 92 tuổi vượt qua rào cản tuổi tác

Thành tích đáng nể của cụ bà 92 tuổi đã thu hút sự quan tâm của một nhóm nhà khoa học tại Đại học Pavia và Đại học Marquette (Italia). Điều khiến họ chú ý nhất ở bà Mazzenga là các tế bào cơ của bà đang thách thức nhiều hiểu biết trước đây của giới khoa học về quá trình lão hóa.

“Đây là cơ hội hiếm có để tìm hiểu tập luyện ảnh hưởng thế nào đến hệ thần kinh – cơ và tim mạch khi lão hóa”, Marta Colosio, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Marquette và là tác giả chính của báo cáo trường hợp bà Mazzenga cho biết.

Để đánh giá chức năng tim mạch và hệ thần kinh – cơ, bà Mazzenga trải qua một ngày kiểm tra tại phòng thí nghiệm của PGS Simone Porcelli, Đại học Pavia. Bà được yêu cầu đạp xe gắng sức tới kiệt sức, và thực hiện các bài tập đầu gối nhằm đo mỏi cơ, lực và công suất. Sau đó, các nhà nghiên cứu lấy sinh thiết một mẫu nhỏ cơ đùi ngoài (vastus lateralis) gửi sang Đại học Marquette để xử lý sâu hơn.

Kết quả nghiên cứu cho thấy những phát hiện đáng chú ý:

Bà Mazzenga có chức năng ty thể như người 20 tuổi

Ty thể được coi là “nhà máy năng lượng” trong tế bào, giúp cơ thể sản sinh năng lượng hiệu quả hơn. Ở người chạy bộ, tăng số lượng ty thể là chìa khóa giúp chạy nhanh hơn và bền bỉ.

Giả thuyết cho rằng ty thể suy giảm chức năng theo tuổi. Nhưng ty thể của bà Mazzenga lại tương đương với phụ nữ khỏe mạnh ở tuổi 20. Điều đó cho thấy yếu tố di truyền, lối sống hoặc chính thói quen chạy bộ đều có thể giúp ty thể của bà hoạt động hiệu quả dù đã sang tuổi 92 tuổi.

Bà không bị suy giảm chức năng thần kinh – cơ

Khi chạy, hệ thần kinh trung ương, các dây thần kinh ngoại vi và cơ bắp phối hợp để tạo chuyển động. Tập luyện thường xuyên giúp cải thiện sự phối hợp này, nhờ đó giảm nguy cơ té ngã và suy yếu cơ về già.

Đa số chuyên gia tin rằng chức năng thần kinh – cơ suy giảm nhanh sau tuổi 75-80. Nhưng ở bà Mazzenga, các dấu hiệu “mất tín hiệu” giữa dây thần kinh và sợi cơ gần như không xuất hiện. Điều này cực kỳ hiếm ở người trên 90 tuổi.

Bà bảo tồn được sức mạnh cơ bắp

Khi chạy bộ, cơ thể sẽ sử dụng nhóm sợi cơ co giật nhanh giúp tạo lực mạnh và sợi cơ co giật chậm giúp duy trì sức bền. Ở người già, sợi cơ co giật nhanh thường teo lại. Nhưng bà Mazzenga lại có tỷ lệ rất cao, đúng với đặc điểm của vận động viên chạy nước rút. Sợi cơ chậm co giật chậm của bà có kích thước tương đương phụ nữ 20 tuổi, thậm chí khỏe và tạo lực tốt hơn.

Các nhà nghiên cứu tin rằng thói quen vận động đều đặn suốt đời mới là yếu tố quyết định giúp bà Mazzenga duy trì cơ bắp gần như “trẻ mãi”.

Học hỏi điều gì từ câu chuyện của bà Mazzenga?

Bà Mazzenga là minh chứng sống cho hai bí quyết của những người sống thọ và khỏe mạnh: Tập luyện đều đặn theo cách phù hợp và tìm niềm vui trong vận động. Bà luôn lắng nghe cơ thể, điều chỉnh bài tập linh hoạt, duy trì lịch tập hàng tuần, và tiếp tục tham gia thi đấu.

Tháng 6/2024, bà Mazzenga tiếp tục phá kỷ lục thế giới nội dung 200m ngoài trời dành cho nữ trên 90 tuổi, với thành tích 50,33 giây.

Đồng thời, bắt đầu tập luyện không bao giờ là muộn. Hoạt động thể chất đều đặn giúp giảm tốc độ lão hóa, duy trì chất lượng cuộc sống và khả năng độc lập khi về già.

 

Người bị hẹp van tim nên vận động ra sao?

Người cao tuổi nên vận động thế nào để giữ sức khỏe tối ưu?

“Nghịch lý tuổi già” – cuốn sách dành cho sức khỏe người già

Điều gì xảy ra khi vượt qua “bên kia dốc cuộc đời”?