Sang năm mới, có nên thử chế độ ăn Veganuary?

"Veganuary" được đọc lái đi của từ "January" nhằm mục đích khuyến khích mọi người nên ăn theo chế độ thuần chay trong tháng Một

Veganuary bắt đầu khi nào?

Veganuary là một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Vương quốc Anh, được thành lập vào năm 2014 với mục đích khuyến khích cộng đồng toàn cầu chuyển đổi sang lối sống thuần chay, bắt đầu từ tháng Một hàng năm.

Tuy nhiên, lối sống dựa trên thực vật không phải là một xu hướng mới mẻ của thời đại. Theo Hiệp hội Ăn chay (Vegan Society), bằng chứng lịch sử cho thấy chế độ ăn chay và thuần chay đã xuất hiện từ hơn 2000 năm trước. Một trong những nhân vật nổi bật nhất ủng hộ chế độ ăn chay chính là Đức Phật, Siddhartha Gautama.

Chủ nghĩa thuần chay vốn là một nhánh phát triển từ phong trào ăn chay, đã bắt đầu hình thành vào khoảng năm 1806. Một số trí thức châu Âu thời đó, như Tiến sĩ William Lambe và nhà thơ Percy Bysshe Shelley, đã công khai lên tiếng phản đối việc tiêu thụ trứng và sữa, đưa ra những lý do mang tính đạo đức.

Thuật ngữ “thuần chay” được chính thức đưa vào từ điển bởi Donald Watson, người đồng sáng lập Hiệp hội Ăn chay vào những năm 1940. Khởi nguồn từ mong muốn giải phóng động vật khỏi sự khai thác của con người, chế độ ăn thuần chay đã dần mở rộng thành một lối sống toàn diện, bao gồm cả lựa chọn thời trang và các sản phẩm không sử dụng nguồn gốc động vật. Mặc dù định nghĩa chi tiết có thể thay đổi theo thời gian, nhưng cốt lõi của thuần chay vẫn là tôn trọng quyền lợi của động vật và hướng tới một tương lai nhân đạo hơn.

Lợi ích của chế độ ăn Veganuary là gì?

Chế độ ăn thuần chay trong những năm gần đây đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về độ phổ biến. Điều này không chỉ nhờ vào những tuyên truyền tích cực từ các cá nhân nổi tiếng mà còn dựa trên cơ sở khoa học vững chắc. Một số nghiên cứu chuyên sâu đã chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa chế độ ăn thuần chay và nâng cao sức khỏe con người. Cụ thể, chế độ ăn này được cho là có khả năng phòng ngừa bệnh đái tháo đường, cải thiện chỉ số cholesterol, hỗ trợ giảm cân bền vững, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và thậm chí ngăn chặn sự phát triển của một số loại ung thư.

Chế độ ăn thuần chay không chỉ là một lựa chọn lối sống mà còn là một giải pháp hiệu quả để đối phó với biến đổi khí hậu. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc chuyển đổi sang chế độ ăn hoàn toàn từ thực vật có thể giảm đáng kể lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Cụ thể, theo Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (Intergovernmental Panel on Climate Change), việc toàn cầu áp dụng chế độ ăn thuần chay có thể giúp giảm gần 8 tỷ tấn CO2 mỗi năm vào năm 2050. Con số này tương đương với tổng lượng khí thải từ toàn bộ ngành giao thông vận tải. Theo tờ New York Times, nguyên nhân chính là do ngành chăn nuôi, đặc biệt là bò, đã thải ra một lượng lớn khí methane - một loại khí nhà kính mạnh gấp nhiều lần CO2.

Ăn theo chế độ Veganuary bằng cách nào?

Để thay đổi sang chế độ Veganuary nhằm nâng cao sức khỏe, bạn nên tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như ngũ cốc nguyên hạt, đậu, hạt, rau củ quả. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chế độ ăn thuần chay không phải là giải pháp vạn năng cho mọi vấn đề. Để đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ dưỡng chất, việc lập kế hoạch bữa ăn một cách khoa học là vô cùng quan trọng. Người ăn chay cần đặc biệt chú ý đến các nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu và các nguồn thực vật tương ứng. Ví dụ như:

- Vitamin B12 (rong biển, men dinh dưỡng)

- Acid béo Omega-3 (hạt lanh, dầu hạt cải)

- Sắt (các loại hạt, đậu, rau xanh lá đậm, ngũ cốc nguyên hạt)

- Calci (rau lá xanh đậm, đậu gà)

- Vitamin D (ngũ cốc, một số loại nấm)

- Vitamin K-2 (dưa cải muối, kim chi, kombucha)

Tuy các sản phẩm bổ sung dưỡng chất, đặc biệt là những chất khó hấp thu từ thực phẩm như vitamin D có thể mang lại lợi ích nhất định, song chúng không hoàn toàn thiết yếu đối với những người theo chế độ ăn chay trường. Với một chế độ ăn uống được lên kế hoạch kỹ lưỡng và đa dạng, những người ăn chay hoàn toàn có thể đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể.

Thêm vào đó, bạn có thể tham khảo các sản phẩm thực vật được tăng cường dinh dưỡng như ngũ cốc nguyên hạt, các loại sữa hạt. Các loại thực phẩm này thường được bổ sung nhiều vitamin, khoáng chất thiết yếu, giúp cân bằng chế độ ăn và đảm bảo sức khỏe tối ưu.

Cuối cùng, theo chuyên gia dinh dưỡng Walter Willett thuộc Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan (Mỹ), việc tuân thủ chế độ ăn hoàn toàn chay không phải là yếu tố quyết định duy nhất để đạt được những lợi ích sức khỏe. Do đó, trong hành trình theo đuổi lối sống lành mạnh, bạn không nên quá khắt khe với bản thân. Việc thực hiện những thay đổi tích cực, dù nhỏ bé, cũng đã là một đóng góp đáng kể cho sức khỏe cá nhân.

 

Podcast: Vì sao ăn chay mà vẫn rối loạn mỡ máu?

Người ăn chay có nguy cơ tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến

Những vi chất cần bổ sung khi thực hiện chế độ ăn chay

Những điều cần biết về ngày Thuần chay thế giới