Dậy thì muộn có đáng lo?

Có nhiều vấn đề sức khỏe gây dậy thì muộn

Dậy thì muộn là gì?

Dậy thì là thời điểm mà cơ thể phát triển, từ một đứa trẻ thành người trưởng thành. Cơ thể sẽ có nhiều thay đổi khi dậy thì. Các bé gái sẽ thấy ngực to hơn, mọc lông mu, có kinh nguyệt. Hình dáng cơ thể cũng sẽ thay đổi - hông nở và có những đường cong cơ thể. Các bé trai sẽ thấy có nhiều ria mép, râu, mọc lông mu, tinh hoàn và dương vật phát triển hơn. Hình dáng cơ thể cũng bắt đầu thay đổi - vai to, cơ thể có nhiều cơ bắp hơn.

Những thay đổi này là do hormone giới tính (testosterone ở nam và estrogen ở nữ) mà cơ thể bắt đầu sản xuất với số lượng lớn hơn nhiều so với trước đây.

Độ tuổi bắt đầu và kết thúc tuổi dậy thì khác nhau ở mỗi người. Độ tuổi bắt đầu dậy thì thường là từ 7 - 13 tuổi ở các bé gái và từ 9 - 15 tuổi ở các bé trai, mặc dù có thể sớm hơn hoặc muộn hơn ở một số người. Vì sự dao động của độ tuổi dậy thì khá dài, nên có một số trẻ dậy thì sớm và cũng có một số trẻ dậy thì muộn hơn vài năm so với hầu hết các bạn cùng trang lứa. Dậy thì muộn là khi đã qua độ tuổi này mà không có dấu hiệu thay đổi nào của cơ thể. 

Nguyên nhân gây dậy thì muộn 

Dậy thì muộn có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Thông thường, dậy thì muộn là do di truyền. Trẻ dậy thì muộn có thể có cha mẹ, chú, dì, anh em ruột hoặc anh em họ đã từng phát triển muộn hơn bình thường. Điều này không có gì đáng lo, bởi cuối cùng, những thiếu niên này cũng sẽ phát triển bình thường. 

Các vấn đề sức khỏe cũng có thể gây dậy thì muộn. Một số người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, xơ nang, bệnh thận hoặc thậm chí hen suyễn có thể dậy thì muộn, vì bệnh khiến cơ thể khó tăng trưởng và phát triển hơn. Điều trị và kiểm soát tốt các vấn đề này sẽ ngăn ngừa dậy thì muộn. 

Thiếu một số dưỡng chất nhất định cũng là nguyên nhân gây dậy thì muộn

Một số trẻ bị suy dinh dưỡng hoặc thiếu một số chất dinh dưỡng nhất định cũng có thể dậy thì muộn hơn so với những trẻ có chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh. Ví dụ, những bé trai mắc chứng rối loạn ăn uống, chán ăn, thường giảm nhiều cân đến nỗi cơ thể họ không phát triển đúng cách. Những cô gái chơi thể thao nhiều cũng dễ dậy thì muộn vì mức độ tập luyện cao khiến cơ thể họ rất gầy. Cơ thể các cô gái đòi hỏi một lượng chất béo nhất định trước khi dậy thì hoặc có kinh nguyệt. 

Dậy thì muộn cũng có thể xuất phát từ các vấn đề ở tuyến yên hoặc tuyến giáp. Những tuyến này sản xuất hormone quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.

Những loại thực phẩm đang dần "phá hủy" não bộ của bạn

Khám phá chế độ ăn của những người sống thọ nhất thế giới

Ăn ngay những thực phẩm này để bảo vệ gan, phòng ngừa viêm gan

Làm sao để giảm đau mắt, khó chịu ở mắt khi ra nắng?

Nên đọc

Một số người dậy thì muộn cũng có vấn đề về nhiễm sắc thể. Các vấn đề về nhiễm sắc thể có thể can thiệp vào các quá trình tăng trưởng bình thường. Hội chứng Turner là một ví dụ về rối loạn nhiễm sắc thể. Nó xảy ra khi một trong hai nhiễm sắc thể X của nữ không bình thường hoặc bị thiếu. Điều này gây ra vấn đề với sự phát triển của buồng trứng và sản xuất hormone giới tính. Phụ nữ mắc hội chứng Turner không được điều trị sẽ dễ bị thấp lùn, vô sinh và có các vấn đề sức khỏe khác. 

Các bé trai mắc hội chứng Klinefelter được sinh ra với một nhiễm sắc thể X thêm (XXY thay vì XY) có thể bị chậm phát triển giới tính.

Bác sỹ có thể làm gì?

Ngoài việc kiểm tra thể chất, bác sỹ sẽ hỏi tiền sử bệnh của trẻ, các vấn đề sức khỏe của gia đình hoặc bất kỳ loại thuốc nào mà trẻ đang sử dụng. Bác sỹ cũng có thể yêu cầu trẻ xét nghiệm máu để xem có vấn đề gì về tuyến giáp, tuyến yên, nhiễm sắc thể hoặc các vấn đề khác hay không. Chụp Xquang xương cũng có thể được yêu cầu, để xem liệu xương của trẻ có phát triển bình thường hay không. 

Nếu nguyên nhân không có gì đáng ngại, việc trẻ cần làm là chờ đợi. Nếu do vấn đề nội tiết, trẻ sẽ được điều trị bằng thuốc nội tiết tố.