Rối loạn mỡ máu, nguy hiểm khó lường

Xuất hiện âm thầm, không có triệu chứng cảnh báo rõ ràng nhưng khi lộ diện, rối loạn mỡ máu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và dẫn đến tử vong nhanh.

Tại Mỹ, khoảng 33,6 triệu người trên 20 tuổi có nồng độ cholesterol trong máu cao hơn bình thường, chiếm 15% dân số. Tại Anh, số người rối loạn mỡ máu luôn ở mức cao, với 2/3 dân số có tỷ lệ cholesterol cao hơn mức khuyến cáo. Ở Việt Nam, theo thống kê của Viện Dinh dưỡng, hơn 29% người Việt trưởng thành bị rối loạn mỡ máu, trong đó tỷ lệ này ở dân thành thị lên tới 44,3%.

Rối loạn mỡ máu diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng cảnh báo rõ ràng nhưng lại làm tăng nguy cơ xuất hiện các bệnh lý tim mạch nguy hiểm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim cấp, biến cố mạch vành... Chỉ riêng tại Mỹ, trung bình cứ 6 người chết thì có một người do bệnh mạch vành và cứ 18 người chết thì có một người bị tai biến mạch máu não.

Rối loạn mỡ máu là tình trạng tăng giảm bất thường của các thành phần mỡ máu, bao gồm cholesterol, HDL, LDL và triglyceride. Lúc này, cơ thể không thể sử dụng hết lượng mỡ đưa vào, khiến các thành phần mỡ máu lắng đọng ở nhiều nơi, trong đó có thành mạch máu. Từ đây, các mảng vữa xơ dần hình thành, làm mạch máu trở nên xơ cứng, mất tính đàn hồi. Theo thời gian, các mảng vữa này sẽ trở nên dày và lớn hơn, dần dần gây hẹp lòng các mạch máu, làm giảm cung cấp máu đến các cơ quan tương ứng, trong đó quan trọng nhất là não và tim.

Đôi khi mảng vữa mất ổn định và vỡ ra, làm tắc các mạch máu, dẫn đến những bệnh lý rất nguy hiểm là nhồi máu cơ tim cấp hay tai biến mạch máu não. Các mảng vữa nếu hình thành ở mạch máu ngoại biên có thể làm hẹp lòng các mạch máu này, dẫn đến thiếu máu nuôi chi mạn tính, nặng nề hơn là hoại tử chi phải cắt cụt. Vì gây ra những hậu quả hết sức nặng nề, rối loạn mỡ máu cần được điều trị sớm để ngăn ngừa tổn thương các cơ quan quan trọng trong cơ thể.

Cần tầm soát sớm để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh rối loạn mỡ máu.

Người thừa cân, chế độ ăn uống không khoa học kết hợp lối sống ít vận động là những đối tượng nguy cơ cao của rối loạn mỡ máu. Để đo nồng độ của các thành phần mỡ máu, người ta cần lấy máu bệnh nhân làm xét nghiệm. Chỉ số cholesterol tỷ trọng thấp LDL càng cao thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch càng lớn. Ngược lại, nồng độ cholesterol tỷ trọng cao HDL càng cao thì sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Việc tầm soát mỡ máu nên khởi đầu ở nam giới trên 35 tuổi không có yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành và nam giới từ tuổi 20 có một số yếu tố nguy cơ như đái tháo đường, tiền căn gia đình có người bị bệnh tim mạch sớm, tiền căn gia đình có rối loạn mỡ máu, bản thân có nhiều yếu tố nguy cơ tim mạch (hút thuốc lá, tăng huyết áp…). Nữ giới có yếu tố nguy cơ tim mạch nên tầm soát mỡ máu từ 20 tuổi.