Chủ đề sức khỏe quan trọng mà nhiều gia đình đang né tránh

Trao đổi tiền sử bệnh với người thân giúp phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh di truyền

Cứ 7 người thì có 1 người chưa từng nói chuyện với người thân về tiền sử bệnh trong gia đình. Đây là kết quả khảo sát của Công ty bảo hiểm y tế quốc tế Bupa trên 8.000 người trưởng thành và 169 chuyên gia y tế tại Anh, Australia, Tây Ban Nha cùng nhiều quốc gia khác.

Trong số đó, 30% cho biết họ chưa bao giờ nghĩ đến việc trò chuyện về tiền sử bệnh trong gia đình. Có 1/5 số người tham gia nói rằng gia đình họ thường không cởi mở khi nói về sức khỏe.

Theo chuyên gia tâm lý lâm sàng Sherry Pagoto, Giáo sư tại Khoa Khoa học Sức khỏe Liên ngành thuộc Đại học Connecticut (Mỹ), dù con số chỉ là 1/7, nhưng điều đó có nghĩa là cả một hộ gia đình chưa từng trò chuyện về chủ đề sức khỏe quan trọng này.

Trong khi đó, có đến 79% chuyên gia y tế đồng ý rằng sẽ có nhiều người được cứu sống nếu bệnh nhân hiểu rõ hơn về tiền sử bệnh gia đình. Bà Pagoto giải thích, khi hiểu được nguy cơ di truyền, bác sĩ có thể đưa ra các quyết định điều trị phù hợp, chẳng hạn như tầm soát những bệnh lý thường gặp trong gia đình.

Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân chưa ý thức được tầm quan trọng của chủ đề này, hoặc cảm thấy khó chịu khi phải nghe về tiền sử bệnh của người thân.

Một trở ngại khác là nhiều người không biết cách bắt đầu trao đổi ra sao. Chuyên gia Pagoto gợi ý cách bắt đầu cuộc trò chuyện về nguy cơ di truyền trong gia đình, và những bước nên làm tiếp theo.

Tin rằng người thân có thể cởi mở với bạn

Đừng giữ định kiến với ông bà, cha mẹ của mình. Bạn sẽ bất ngờ khi biết các thành viên trong gia đình, đặc biệt là người cao tuổi, đôi khi rất sẵn lòng chia sẻ về bản thân. 

Hỏi thăm sức khỏe hiện tại

Hãy bắt đầu nhẹ nhàng bằng những câu hỏi quen thuộc như “Hôm nay bố mẹ thấy sao rồi?”. Bạn cũng có thể hỏi về lần khám gần nhất và những gì ông bà, cha mẹ đã trao đổi với bác sĩ.

Giới thiệu chủ đề tiền sử bệnh gia đình

Bạn có thể nói: “Con muốn biết thêm về những vấn đề sức khỏe mà gia đình mình từng gặp, vì có thể chúng di truyền đấy ạ.” Hoặc hỏi về nguyên nhân qua đời của một số thành viên để có chủ đề trò chuyện.

Ghi chú và lưu lại thông tin

Hãy coi đây như việc vẽ sơ đồ gia phả sức khỏe. Việc ghi chép lại giúp bạn dễ dàng chia sẻ thông tin này với bác sĩ, anh chị em, hoặc con cái sau này.

Kêu gọi các thành viên khác cùng tham gia

Chia sẻ nhiệm vụ với các thành viên đồng lứa trong nhà như anh chị em sẽ giúp thu thập thông tin đầy đủ và nhẹ nhàng hơn.

Chia sẻ thông tin với chuyên gia

Khi đã hiểu rõ nguy cơ di truyền của bản thân, hãy thông báo cho bác sĩ và người thân. Bạn có thể hỏi bác sĩ về các xét nghiệm hay tầm soát cần thiết, biện pháp phòng ngừa.

Theo chuyên gia Pagoto nhấn mạnh, tiền sử bệnh gia đình chỉ là dữ liệu nền, không phải dự đoán cho tương lai. Yếu tố di truyền chỉ là một phần trong phương trình sức khỏe, bên cạnh lối sống và các biện pháp chăm sóc y tế. Hiểu được nguy cơ di truyền có thể tiếp thêm động lực sống lành mạnh hơn.

 

Bệnh di truyền xảy ra khi có những bất thường về gene bệnh được truyền từ cha mẹ sang con hoặc do đột biến phát sinh trong quá trình hình thành phôi thai. Các rối loạn này có thể biểu hiện dưới dạng hội chứng, dị tật bẩm sinh hoặc các bệnh lý mạn tính, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và sức khỏe của cá nhân.

 

Nắm rõ tiền sử bệnh của gia đình giúp giảm nguy cơ đau tim, đột quỵ

Phòng bệnh thế nào khi gia đình có tiền sử tăng huyết áp?

Gia đình có tiền sử ung thư: Làm thế nào để phòng ngừa ung thư phổi?

Có nên sàng lọc ung thử cổ tử cung khi gia đình có tiền sử mắc bệnh?