Ba trụ cột để ngành y tế Việt Nam bứt phá

Tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ ngành y tế - Ảnh: internet

Ba trụ cột này không chỉ là đề xuất mang tính gợi mở, mà còn là lời nhắc về sự cần thiết phải thay đổi tư duy phát triển ngành y tế trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, nhất là sau những bài học từ đại dịch COVID-19.

Cơ chế: Thước đo năng lực cạnh tranh quốc gia

Theo ông Trương Gia Bình, đã đến lúc Việt Nam cần thay đổi căn bản tư duy quản lý trong lĩnh vực y tế. Không thể tiếp tục cách tiếp cận “không quản được thì cấm”, mà phải xem cơ chế là động lực phát triển, là đòn bẩy cạnh tranh của quốc gia.

Ông đặt vấn đề rõ ràng: “Cạnh tranh quốc gia trong y tế là gì? Chính là làm sao để chăm sóc sức khỏe không chỉ là nghĩa vụ mà còn là động lực phát triển”.

Một minh chứng thuyết phục được ông nêu ra là khả năng tiếp cận thuốc mới của người dân. Trong vòng 10 năm, thế giới có 460 loại thuốc mới được lưu hành. Người dân Việt Nam chỉ tiếp cận được 9%, trong khi con số này tại Nhật Bản là 51%. Khoảng cách đó không đơn thuần là vấn đề kỹ thuật, mà là hệ quả của những rào cản cơ chế.

Câu hỏi đặt ra: làm sao để người Việt có thể tiếp cận thuốc mới nhanh như người dân các nước tiên tiến? Và câu trả lời không thể đến nếu chúng ta không đặt cải cách cơ chế vào trung tâm của chiến lược phát triển y tế.

Đổi mới sáng tạo: “Lối mở” để không bị tụt hậu

Trụ cột thứ hai là đổi mới sáng tạo trong ngành dược phẩm, lĩnh vực đang chứng kiến sự thay đổi chưa từng có nhờ công nghệ cao, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI).

Từ chuyến đi Davos (Thụy Sĩ) đầu năm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã truyền đạt thông điệp này đến các hãng dược phẩm hàng đầu. Ý tưởng là Việt Nam quyết đi vào công nghệ, Việt Nam muốn là một lực lượng lao động có trình độ về tin học và AI lớn nhất thế giới.

Ông Trương Gia Bình nhìn nhận đây là cơ hội vàng: “Việt Nam có hơn 1 triệu kỹ sư công nghệ thông tin, đang hướng đến 500.000 nhân lực có kiến thức và thành thạo AI. Chúng ta có hạ tầng AI, có ứng dụng. Chúng ta có Nghị quyết 59-NQ/TW thúc đẩy hợp tác quốc tế..."

Từ nền tảng đó, ông đặt vấn đề: “Tại sao Việt Nam không thành lập liên doanh giữa doanh nghiệp dược và doanh nghiệp công nghệ để phát triển thuốc mới dựa trên AI?”

Ông cho rằng, viễn cảnh Việt Nam trở thành trung tâm xét nghiệm lâm sàng, trung tâm thử nghiệm thuốc mới của khu vực, thậm chí toàn cầu, không còn là giấc mơ xa vời nếu chúng ta biết tận dụng sức mạnh con người, sức mạnh công nghệ và khung chính sách thuận lợi.

Hợp tác công tư: Cơ chế để khối tư nhân thực sự nhập cuộc

Trụ cột thứ ba là phát huy vai trò của kinh tế tư nhân trong y tế, điều đã được Bộ Chính trị xác định rõ trong Nghị quyết 68-NQ/TW.

Ông Trương Gia Bình cho rằng, hệ sinh thái y tế hiện đại không thể chỉ dựa vào Nhà nước, mà phải tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu rộng, bình đẳng và có động lực.

Muốn làm được điều đó, cần xây dựng mạng lưới liên kết chặt chẽ giữa các công ty dược phẩm, bệnh viện, bác sĩ, dược sĩ, dựa trên nền tảng chia sẻ dữ liệu và chuẩn hóa thông tin y tế. Đồng thời, cần đào tạo lực lượng lao động đa ngành, có khả năng tích hợp kiến thức từ hóa học, sinh học đến công nghệ và AI.

Nhấn mạnh thông điệp cuối cùng, ông Trương Gia Bình nói: “Chúng ta chỉ có thể đứng vào hàng ngũ các quốc gia tiên tiến trên thế giới khi bước vào những ngành công nghiệp tiên tiến nhất – trong đó có ngành dược phẩm.”

 

PGS.TS Lê Văn Truyền: “Công nghiệp dược Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức”

Công nghiệp 4.0 và những tác động đến ngành công nghiệp dược

Baking soda - sức mạnh đe doạ ngành công nghiệp dược phẩm

Ưu tiên cho sản xuất thuốc tại Việt Nam