Hương vị miền Trung: Bánh ép Huế!

Bánh ép Huế - món ngon bình dị

Thoạt nhìn, bánh ép Huế trông hao hao món bánh tráng nướng, nhưng thực ra hương vị và cách làm hoàn toàn khác biệt. Thuận An - vùng biển với truyền thống làm nước mắm, được xem là nơi bắt nguồn của món bánh ép. Từ đó, chiếc bánh nhỏ bé ấy “theo chân” bao thế hệ học trò, người buôn, khách vãng lai, đi dọc ngang phố Huế và trở thành một phần thân quen trong đời sống ẩm thực cố đô.

Cách làm bánh ép Huế truyền thống

Để làm bánh ép đúng điệu, người làm chuẩn bị những nguyên liệu đơn giản như: bột lọc (bột năng), thịt heo (chọn loại có cả nạc lẫn mỡ cho nhân không bị khô), trứng gà tươi, hành lá, cùng các gia vị. Phần ăn kèm không thể thiếu rau thơm, dưa góp (đu đủ, cà rốt ngâm chua) và đặc biệt là bát nước chấm tỏi ớt "chuẩn Huế" để chấm bánh. Khi nguyên liệu đã sẵn sàng, người thợ thực hiện ép bánh theo các công đoạn truyền thống như sau:

1. Chuẩn bị nhân bánh: Thịt heo được băm hoặc thái nhỏ rồi trộn đều với hành lá và chút ớt tươi băm nhuyễn để tạo vị cay nhẹ đặc trưng. Bột lọc được nhào kỹ với chút muối cho dẻo thơm, sau đó vò thành từng viên nhỏ, ấn dẹt và đặt nhân thịt đã tẩm ướp lên trên .

2. Ép bánh trên bếp than: Khuôn gang được phết một lớp dầu mỏng và làm nóng trên bếp than đỏ rực. Khi khuôn đạt độ nóng vừa phải, người thợ nhanh tay đặt viên bột có nhân vào giữa khuôn và ép chặt 2 mặt khuôn lại khoảng 5-6 giây. Lúc này bột chín sơ, người thợ mở khuôn ra, nhanh chóng đập thêm một quả trứng gà (hoặc múc một muỗng trứng đánh tan) vào trải đều trên mặt bánh, rồi ép khuôn lần 2 thêm vài giây để trứng quyện chặt vào bánh. Tiếp đó, bánh được trở mặt liên tục 2-3 lần trên khuôn đến khi chín vàng giòn đều cả 2 mặt, tỏa mùi thơm ngào ngạt của bột nướng quyện mùi trứng thịt rất hấp dẫn. Khâu ép bánh đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm: ép đủ lực, lật bánh đúng lúc mới cho ra lò những chiếc bánh ép mỏng giòn, không bị sống bột hay cháy khét .

3. Pha nước chấm: Thông thường, người Huế dùng nước mắm pha chua ngọt với chút chanh, đường, tỏi, ớt tạo vị cân bằng, giúp bánh thêm đậm đà. Hiện nay, một số quán còn dùng nước chấm dạng sệt, tương tự như mắm nêm Huế, cho vị mặn, cay nồng và mùi thơm đặc trưng.

Ngày nay, bánh ép Huế cũng được biến tấu để đáp ứng đa dạng khẩu vị của thực khách. Ngoài nhân thịt heo truyền thống, nhiều quán còn thêm nhân hải sản như tôm, mực, cá hoặc thịt bò, mang lại những trải nghiệm mới lạ nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng của món bánh ép truyền thống.

Hương vị bánh ép Huế

Điều làm nên hương vị “gây thương nhớ” của bánh ép nằm ở nước chấm và cách ăn kèm độc đáo. Nước mắm/mắm nêm chua ngọt pha tỏi ớt được chuẩn bị công phu theo bí quyết riêng của mỗi quán, vừa đủ độ mặn mà, cay nồng lại dìu dịu vị ngọt để tôn lên vị thơm béo của bánh. Khi ăn, thực khách thường lấy chiếc bánh nóng, thêm ít đồ chua (đu đủ, cà rốt ngâm) và vài lá rau sống như dưa leo, rau thơm, rồi cuộn lại và chấm ngập vào bát chấm ớt tỏi thơm lừng.

Bánh ép Huế chinh phục thực khách bằng hương vị hài hòa, độc đáo không lẫn vào đâu. Chiếc bánh nhỏ, mỏng là vậy nhưng lại chứa đựng đủ đầy các vị: béo ngậy của trứng và thịt, dai dai giòn giòn của lớp bột lọc nướng, phảng phất vị chua thanh của dưa muối và cay nhẹ của ớt trong nước chấm. Tất cả quyện hòa một cách tinh tế, khiến ai nếm thử một lần là nhớ mãi. Nhiều du khách lần đầu ăn bánh ép đã không khỏi ngạc nhiên và thích thú, bởi không ngờ món bánh mộc mạc mình đang thưởng thức với đủ vị chua, cay, mặn, ngọt lại được làm từ những nguyên liệu quen thuộc đến vậy .

Một điểm thú vị khác trong trải nghiệm ăn bánh ép Huế là thói quen “tính tiền bằng chồng đĩa”. Mỗi chiếc bánh ép nhỏ có giá chỉ khoảng vài nghìn đồng ( hiện nay từ 7.000 đồng/chiếc) nên chẳng mấy chốc trước mặt thực khách sẽ chất đầy những chồng đĩa rỗng. Người ta có thể ăn lai rai 7-8 chiếc, thậm chí cả chục chiếc bánh ép mới thật đã thèm. Khi đứng dậy tính tiền, chủ quán chỉ việc đếm số đĩa là biết thực khách đã ăn hết bao nhiêu bánh, nhân với giá tiền bánh là xong . Cái cách mộc mạc ấy khiến thực khách cảm thấy gần gũi, vui vẻ, và đôi khi nhìn chồng đĩa cao ngất cũng là một “chiến tích” đáng tự hào cho thấy độ sành ăn và hào hứng của mình với món đặc sản này.

Còn về văn hóa, bánh ép đã trở thành một phần trong đời sống người dân Huế. "Đối với Huế, ăn uống không chỉ là nhu cầu mà còn là một loại hình văn hóa tinh tế". Điều này được thể hiện qua cách làm bánh ép, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến quy trình nướng bánh trên khuôn gang nóng, đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo, thể hiện tinh thần cần mẫn của người Huế.

Bánh ép tiêu biểu cho văn hóa Huế bởi nó mang đậm triết lý ẩm thực địa phương, chú trọng sự hòa hợp giữa hương vị và hình thức. Với lớp vỏ bánh giòn tan làm từ, kết hợp nhân đậm đà cùng nước chấm chua ngọt, rau sống, đồ chua đi kèm, món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn thể hiện sự tinh tế trong cách phối hợp nguyên liệu, một nét đặc trưng của ẩm thực cung đình Huế được dân gian hóa.

Hơn nữa, cách thưởng thức bánh ép cũng phản ánh lối sống ung dung, chậm rãi của người Huế. Học sinh, sinh viên thường tụ tập bên gánh bánh ép sau giờ học, vừa ăn vừa trò chuyện, tạo nên không khí gần gũi, thân thương. Trong các dịp tiếp khách, người Huế thường mời nhau món bánh ép như một cách thể hiện lòng hiếu khách, mang đậm tính cộng đồng và sự gắn kết gia đình, bạn bè. Chính sự kết hợp giữa sự giản dị của nguyên liệu, sự cầu kỳ trong chế biến và ý nghĩa văn hóa sâu sắc đã làm nên giá trị độc đáo, khiến bánh ép trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân nơi đây.

 

Hương vị miền Trung: Bún bò Huế!

“Ở Hà Nội, ra đường là gặp bún bò Huế”

Hương vị miền Trung: Cơm hến!

Chuyện món ngon Hà Nội: Xôi chè!