Bệnh nhân tâm thần: Gian nan vấn đề quản lý

Những vụ án mạng thương tâm

Trong vài ngày gần đây, dư luận không khỏi phẫn nỗ, bàng hoàng trước vụ án mạng một nam thanh niên thảm sát 4 người nhà tại Hải Dương. Cụ thể, vào ngày 2/8, Phạm Duy Quý sinh năm 1993, trú tại thôn Ngoại Đàm, xã Phượng Hoàng, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương dùng dao rựa ra tay thảm sát 4 người trong nhà. Quý đã sát hại bà nội, bố mẹ đẻ, chị họ và đã được phát hiện chết trong nhà tạm giam của Công an tỉnh Hải Dương hồi 15h chiều cùng ngày với tư thế treo cổ bằng màn ngủ.Qua điều tra, cơ quan công an xác định, Quý có dấu hiệu bị tâm thần, đã từng được gia đình đưa đi chữa trị nhưng không có bệnh án.

Đối tượng Phạm Duy Quý (kẻ gây ra vụ thảm sát giết chết 4 người thân rồi tự tử ở Hải Dương)

Một trong những nguyên nhân hết sức quan trọng đó là nhận thức của người dân về căn bệnh tâm thần còn rất mơ hồ, thiếu kiến thức. Đa số người bệnh tâm thần chỉ biểu lộ suy nghĩ hành vi bất thường khi có cơn hoang tưởng ảo giác, kích động hoặc trầm cảm chi phối. Còn phần lớn, những người mắc bệnh tâm thần vẫn có tư duy, sinh hoạt nói năng tương đối bình thường cho nên rất khó nhận biết nếu không có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm nghề nghiệp. Nhiều gia đình không tin là con em mình mắc bệnh mà cho là bị ma ám nên không đưa đi đến bệnh viện hoặc trung tâm.

Nhiều người tâm thần đi lang thang không được đưa tới bệnh viện hoặc trung tâm

Một nguyên nhân nữa là do sự thiếu trách nhiệm của các cấp chính quyền. Theo quy định, Sở LĐTB-XH và UBND cấp xã phường phải có trách nhiệm đưa người bệnh tâm thần đi chữa trị. Nhưng thực tế khi người tâm thần trong khu phố la hét, gây rối trật tự công cộng, hành hung người khác, đốt nhà…, người dân phản ánh thì công an cũng không có biện pháp gì, vẫn giao cho gia đình quản lý mặc dù gia đình không thể quản lý được hết. Không thể nói rằng công an không có trách nhiệm đối với hiểm họa từ người bệnh tâm thần, bởi bảo vệ an ninh trật tự xã hội chính là trách nhiệm của lực lượng công an.

Rất khó trong việc quản lý

Tại nước ta, người bị bệnh tâm thần nặng ước tính khoảng 2,5% trong số người rối nhiễu tâm lý, tương đương với 200.000 người. Tỷ lệ người bệnh tâm thần mãn tính chiếm 0,8% dân số (tương đương 730.000 người), trong đó tâm thần phân liệt chiếm 0,5% (430.000 người), động kinh chiếm 0,33% (290.000 người). Trên thực tế, số bệnh nhân được quản lý điều trị chỉ chiếm số lượng nhỏ. Còn phần lớn người bệnh vẫn đang ở thể tự do ngoài xã hội.

Bác sỹ La Đức Cương, Giám đốc Bệnh viện tâm thần Trung ương cho biết người bị bệnh tâm thần phân liệt cần phải được điều trị và theo dõi lâu dài. Nhưng trên thực tế hiện có 80% bệnh nhân tâm thần mạn tính được quản lý, điều trị và phục hồi chức năng tại cộng đồng xã/phường. Tuy nhiên, ngay cả khi được theo dõi và điều trị bằng thuốc thì vẫn có tới 50% hay tái phát, 25%-30% thỉnh thoảng tái phát. Điều đáng lo là số bệnh nhân tâm thần trẻ tuổi (dưới 25 tuổi) đang gia tăng.