Chất xúc tác đẩy nhanh quá trình tiến triển bệnh Alzheimer

Alzheimer là một bệnh lý hết sức phức tạp và chịu ảnh hưởng từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau

Béo phì từ lâu đã được xem là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh mạn tính như tim mạch, đái tháo đường hay tăng huyết áp. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa cân nặng và bệnh Alzheimer vẫn là câu hỏi lớn mà giới khoa học đang tiếp tục làm sáng tỏ. Một nghiên cứu mới do các nhà khoa học tại Viện X quang Mallinckrodt (MIR), Trường Y khoa Đại học Washington (Mỹ) thực hiện đã cung cấp thêm bằng chứng quan trọng: béo phì có thể khiến bệnh Alzheimer tiến triển nhanh hơn so với những người có cân nặng bình thường.

Kết quả được trình bày tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội X quang Bắc Mỹ (RSNA) diễn ra tại Chicago (Mỹ). Theo nhóm nghiên cứu, một số chỉ dấu sinh học trong máu liên quan đến Alzheimer tăng nhanh gần gấp đôi ở người béo phì. Đây được xem là bước tiến mới trong việc hiểu rõ cách trọng lượng cơ thể ảnh hưởng đến sự thoái hóa thần kinh.

TS. Cyrus Raji, nhà nghiên cứu cấp cao tại MIR, cho biết đây là lần đầu tiên các nhà khoa học chứng minh được mối liên hệ giữa béo phì và Alzheimer thông qua xét nghiệm máu. “Chúng tôi có thể quan sát rõ ràng sự thay đổi của các chỉ dấu sinh học ở người béo phì, điều mà trước đây phần lớn chỉ được theo dõi bằng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như PET”, ông chia sẻ.

Trong nghiên cứu, nhóm tác giả theo dõi hơn 400 người tham gia trong khoảng thời gian 5 năm. Tất cả đều nằm trong một chương trình nghiên cứu hình ảnh não về bệnh Alzheimer đang được triển khai. Kết quả cho thấy nồng độ của nhiều loại protein đặc trưng cho tổn thương não ở người bệnh tăng nhanh hơn ở nhóm có chỉ số khối cơ thể cao.

Một trong những protein quan trọng là tau (có thể tạo thành các cục kết tụ độc hại trong não), đặc trưng của bệnh Alzheimer. Ở những người béo phì, tốc độ tăng nồng độ tau trong máu cao hơn tới 95% so với những người không béo phì. Ngoài ra, các mảnh protein của chuỗi nhẹ sợi thần kinh (NfL) được giải phóng khi tế bào thần kinh tổn thương cũng tăng nhanh hơn 24%. Một loại protein khác, protein acid sợi thần kinh đệm cũng liên quan tới quá trình bảo vệ và phục hồi tế bào thần kinh, cũng được ghi nhận ở mức cao hơn.

Điểm đáng chú ý là xét nghiệm máu tỏ ra nhạy hơn cả chụp PET trong việc phát hiện ảnh hưởng của béo phì đến tiến trình bệnh. “Điều khiến tôi ngạc nhiên là chúng ta có thể theo dõi rất rõ tác động của béo phì đối với sự gia tăng các chỉ số sinh học trong máu”, TS. Raji cho biết.

Cũng theo TS. Soheil Mohammadi - đồng tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh rằng béo phì có thể là một yếu tố nguy cơ đáng kể. Ông cũng cho biết, trong các nghiên cứu trước đây đã chứng minh có tới 14 yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được, chiếm khoảng 45% nguy cơ mắc Alzheimer. “Nếu giảm được bất kỳ yếu tố nguy cơ nào, bao gồm cả béo phì, chúng ta có thể giảm đáng kể số trường hợp mắc bệnh hoặc trì hoãn thời điểm khởi phát bệnh”, ông nói.

Bên cạnh đó, theo TS. Raji, tương lai của điều trị Alzheimer nhiều khả năng sẽ kết hợp giữa xét nghiệm máu và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như MRI để theo dõi tiến triển bệnh cũng như đáp ứng điều trị, đặc biệt trong bối cảnh đã xuất hiện một số loại thuốc mới giúp làm chậm tiến trình bệnh. Sự kết hợp này sẽ đặc biệt hữu ích cho các nghiên cứu đánh giá hiệu quả của thuốc giảm cân đối với các dấu hiệu sinh học liên quan đến Alzheimer. “Khi chúng ta có các phương pháp điều trị béo phì hiệu quả hơn, điều quan trọng là phải hiểu liệu việc kiểm soát cân nặng có thể làm chậm các tổn thương não hay không”, TS. Raji nhận định.

Dù vậy, nhóm nghiên cứu lưu ý rằng các kết quả được trình bày tại hội nghị khoa học vẫn cần được xem là dữ liệu sơ bộ. Những phát hiện này cần được công bố đầy đủ trên tạp chí khoa học được bình duyệt trước khi có thể đưa ra kết luận chắc chắn. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn đặt ra thông điệp đáng chú ý: Kiểm soát cân nặng có thể không chỉ tốt cho tim mạch hay chuyển hóa, mà còn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe não bộ lâu dài.

Nhìn chung, trong bối cảnh tỷ lệ béo phì tiếp tục tăng trên toàn cầu, đặc biệt ở nhóm trung niên, việc quan tâm đến cân nặng không chỉ mang ý nghĩa thẩm mỹ mà còn là đầu tư cho sức khỏe não bộ. Các chuyên gia kỳ vọng rằng những bằng chứng mới này sẽ thúc đẩy thêm các nghiên cứu sâu hơn, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về mối liên hệ giữa béo phì và sự thoái hóa thần kinh.

 

Giải pháp cho người có nguy cơ cao mắc Alzheimer

3 thói quen hỗ trợ giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer

Những thực phẩm có thể giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer

Hợp chất có trong loại thảo mộc “quen mặt” giúp ngừa bệnh Alzheimer