Bếp gas: Mối nguy khó lường cho sức khỏe!

Hạn chế sử dụng bếp gas trong không gian kín

Hiện nay, không ít hộ gia đình vẫn sử dụng bếp gas là thiết bị nấu nướng chính. Bếp thường được đặt trong không gian chật hẹp, đôi khi sát phòng ngủ hoặc thông với phòng khách. Thiếu cửa sổ, ít thông gió, máy hút mùi kém hiệu quả - tất cả khiến khí thải tích tụ dễ dàng và lâu dài.

Trong khi tình trạng ô nhiễm không khí ngoài trời ở các đô thị được cảnh báo thường xuyên, chất lượng không khí trong chính ngôi nhà, nơi con người sinh hoạt mỗi ngày, lại ít được đề cập. Đó là lý do các phát hiện khoa học liên quan đến bếp gas đang ngày càng thu hút sự quan tâm.

Bếp gas âm thầm phát tán khí độc

Theo The Guardian, khi bếp gas hoạt động, nó tạo ra các khí như nitric oxide và nitrogen dioxide (NOx) - nguyên nhân gây kích ứng đường thở, làm trầm trọng thêm các bệnh hô hấp, nhất là hen suyễn.

Ngoài ra, bếp gas còn phát thải carbon monoxide, bụi mịn và formaldehyde. Những chất này có thể gây hại cho phổi và tim mạch nếu tiếp xúc kéo dài.

Đáng lo hơn, ngay cả khi bếp không bật, nó vẫn có thể rò rỉ hóa chất độc. Trong số đó, benzene là chất được các nhà khoa học đặc biệt lưu tâm. Benzene là một hợp chất có khả năng gây ung thư, thường xuất hiện trong khói thuốc lá. Nghiên cứu của tổ chức PSE Healthy Energy (Mỹ) cho thấy benzene xuất hiện trong 99% mẫu không khí thu thập tại các hộ gia đình ở California dùng bếp gas.

Ngoài benzene, những hợp chất khác như xylene, toluene và ethylbenzene cũng được tìm thấy trong không khí. Đây đều là những chất có thể gây kích ứng đường thở và ảnh hưởng đến sức khỏe khi tiếp xúc lâu dài.

Khi bật bếp, mức ô nhiễm tăng rất nhanh. Một nghiên cứu công bố năm 2022 cho thấy, chỉ sau vài phút sử dụng, lượng NOx phát thải đã vượt ngưỡng an toàn theo tiêu chuẩn không khí ngoài trời của Mỹ. Vì thế, giới nghiên cứu gọi bếp gas là “nguồn ô nhiễm cố định trong nhà”.

Ngoài tác động tới sức khỏe, bếp gas còn ảnh hưởng tới môi trường. Ước tính, lượng methane rò rỉ từ bếp gas ở Mỹ mỗi năm tương đương lượng khí thải từ khoảng 500.000 chiếc ô tô.

Làm sao để giảm bớt nguy cơ?

Các nghiên cứu được dẫn ở trên chủ yếu thực hiện tại Mỹ, nơi bếp gas trong gia đình sử dụng khí tự nhiên (natural gas) dẫn qua đường ống. Trong khi đó, tại Việt Nam, nhiên liệu phổ biến là LPG (khí dầu mỏ hóa lỏng) - loại gas được nén trong bình, có thành phần và đặc tính khác. Hiện chưa có nghiên cứu quy mô lớn đo lường trực tiếp mức phát thải benzene từ bếp LPG trong điều kiện sinh hoạt tại Việt Nam. Tuy vậy, các nghiên cứu cho thấy việc đốt gas nói chung, đặc biệt trong không gian bếp kín hoặc thông gió kém, vẫn có thể làm tăng các khí ô nhiễm như carbon monoxide, bụi mịn và formaldehyde, nitric oxide và nitrogen dioxide...

Vì vậy, khi sử dụng bếp gas, việc tăng cường thông gió là biện pháp quan trọng để giảm nguy cơ tích tụ khí thải. Bật máy hút mùi, mở cửa sổ hoặc sử dụng quạt để lưu thông không khí đều có thể giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà.

Về lâu dài, việc giảm sử dụng các thiết bị nấu ăn dùng nhiên liệu đốt được coi là giải pháp hiệu quả hơn. Các thiết bị như bếp từ, bếp hồng ngoại không tạo ra ngọn lửa và không phát sinh khí đốt trong quá trình nấu, nhờ đó hạn chế ô nhiễm không khí trong nhà.