Sức khỏe môi trường

Formaldehyde: “Mối nguy” cho chất lượng không khí

SUCKHOE+ | Formaldehyde hiện diện trong nhiều vật dụng sinh hoạt và dễ tích tụ trong không gian kín. Đây là tác nhân ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí và sức khỏe nếu không được kiểm soát.

18/12/2025 17:00

Formaldehyde tác động trực tiếp đến không khí trong nhà

Vuột vàng SEA Games 33, ĐT nữ Việt Nam vẫn là nhà vô địch nơi người hâm mộ

Tăng huyết áp kèm cholesterol cao: “Bộ đôi” đẩy nhanh xơ vữa mạch

Sâm Kỳ Ẩm: Nước uống thảo mộc từ Hoàng Kỳ và Đảng Sâm

Những dưỡng chất người chạy bộ nên bổ sung để duy trì phong độ

Formaldehyde (CH₂O) là hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, thuộc nhóm aldehyde. Chất này có mùi hắc, dễ phát hiện khi nồng độ cao. Trong công nghiệp, formaldehyde được sử dụng rộng rãi để sản xuất vật liệu xây dựng, đồ nội thất, mỹ phẩm và vải vóc.

Theo thông tin từ cơ quan báo chí ProPublica (Mỹ), trong môi trường kín, đặc biệt các không gian thiếu thông gió, nồng độ khí này có thể tích tụ theo thời gian, làm tăng nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe. Người thường xuyên tiếp xúc có thể đối mặt với các vấn đề liên quan đến đường hô hấp, kích ứng da hoặc phản ứng dị ứng.

Nội thất gỗ công nghiệp

Một trong những nguồn phát sinh formaldehyde phổ biến là đồ nội thất làm từ gỗ công nghiệp. Các vật liệu như ván dăm, ván ép hoặc MDF (dạng ván sợi) thường sử dụng keo dán có chứa formaldehyde để kết dính các lớp gỗ.

Không chỉ có mặt trong bàn ghế hay tủ kệ, formaldehyde còn xuất hiện ở vải bọc ghế, thảm trải sàn, tấm ốp cửa hay tay vịn cầu thang. Trong quá trình sử dụng, khí formaldehyde từ các vật liệu này sẽ thoát ra từ từ vào không khí. Quá trình này gọi là hiện tượng bay hơi chậm - có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, đặc biệt với những sản phẩm còn mới.

Giải pháp: Người tiêu dùng nên ưu tiên chọn nội thất có chứng nhận phát thải thấp. Nếu mua đồ mới nghi ngờ chứa formaldehyde, nên để ở nơi thoáng khí trong thời gian đầu. Đồ gỗ tự nhiên nguyên khối có thể là lựa chọn an toàn hơn. Trong mọi trường hợp, cần duy trì thông gió tốt trong nhà.

Formaldehyde ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe

Mỹ phẩm

Một số sản phẩm làm đẹp có thể là nguồn phát thải formaldehyde. Thuốc duỗi tóc là một ví dụ. Formaldehyde có khả năng tạo liên kết hóa học với các acid amin cấu thành sợi tóc, giúp giữ tóc thẳng khi có tác động nhiệt từ máy duỗi. Tuy nhiên, dưới nhiệt độ cao, chất này cũng dễ bay hơi, chuyển sang dạng khí và phát tán vào không khí.

Ngoài formaldehyde, người tiêu dùng cũng cần lưu ý đến formalin và methylene glycol. Đây là những dạng khác nhau của formaldehyde, thường tồn tại dưới dạng dung dịch. Khi sản phẩm được làm nóng trong quá trình sử dụng, các chất này có thể giải phóng formaldehyde dưới dạng khí và phát tán vào không khí.

Giải pháp: Khi lựa chọn mỹ phẩm, đặc biệt là các sản phẩm sử dụng kèm thiết bị tạo nhiệt, người dùng nên tìm hiểu kỹ thành phần và hạn chế sử dụng trong không gian kín. Việc thao tác ở nơi thông thoáng giúp giảm nguy cơ hít phải formaldehyde phát tán vào không khí.

Bếp gas, nến thơm và các nguồn sinh nhiệt

Formaldehyde là sản phẩm phụ sinh ra trong quá trình đốt cháy. Các hoạt động quen thuộc như nấu ăn bằng bếp gas, đốt nến hay hút thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử, đều có thể phát sinh formaldehyde trong không khí.

Theo ghi nhận của nhóm phóng viên ProPublica tại bang New York và New Jersey (Mỹ), nồng độ formaldehyde tăng đáng kể trong các không gian vừa nấu ăn bằng gas, vừa đốt nến, nhất là ở những ngôi nhà có hệ thống thông gió kém. Môi trường kín khiến khí độc tích tụ nhanh và kéo dài.

Giải pháp: Khi nấu ăn bằng gas, cần mở cửa sổ hoặc bật máy hút mùi. Hạn chế đốt nến, đốt nhang trong phòng kín. Nếu có điều kiện, nên sử dụng bếp điện và trang bị thêm máy lọc không khí để giảm phát thải.

Quần áo

Trong ngành dệt may, formaldehyde thường được sử dụng trong khâu xử lý vải để chống nhăn, chống mốc và giữ phom dáng. Vì vậy, theo ProPublica, những sản phẩm được quảng cáo là “giữ dáng” hoặc “ít nhăn” có nguy cơ chứa lượng formaldehyde cao hơn so với quần áo thông thường.

Formaldehyde có thể gây kích ứng da, đặc biệt ở những người có làn da nhạy cảm hoặc đang mắc các bệnh da liễu.

Giải pháp: Nên ưu tiên quần áo làm từ sợi tự nhiên như bông, len hoặc lanh, vì các chất liệu này ít phải xử lý hóa chất để chống nhăn và giữ phom dáng so với vải tổng hợp như polyester. Trước khi mặc, quần áo mới nên được giặt kỹ để loại bỏ phần hóa chất còn bám trên bề mặt vải. Đây là thói quen đơn giản nhưng hiệu quả giúp hạn chế phơi nhiễm formaldehyde qua da.