Hạn chế thực phẩm siêu chế biến và cách giúp trẻ ăn uống lành mạnh hơn

Rèn luyện thói quen ăn uống lành mạnh cho trẻ

Tác hại của thực phẩm siêu chế biến đối với sức khỏe trẻ em

Một số phương pháp chế biến thực phẩm trước khi đưa đến người tiêu dùng là cần thiết và có lợi, ví dụ như tiệt trùng sữa để diệt khuẩn. Tuy nhiên, các thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là nhóm thực phẩm siêu chế biến (là các sản phẩm được xử lý bằng kỹ thuật công nghiệp để tăng hương vị, kết cấu và thời gian sử dụng. Những sản phẩm này thường chứa nhiều đường, muối, chất béo, chất tạo màu, tạo mùi và chất bảo quản nhân tạo) lại có những tác động không tốt đối với sức khỏe, đặc biệt là với trẻ em. Những tác hại cụ thể gồm:

- Thiếu hụt chất dinh dưỡng: Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm siêu chế biến khiến trẻ dần từ chối các loại thực phẩm lành mạnh như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thịt nạc - vốn là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện. Trong khi thực phẩm siêu chế biến rất ít hoặc không có giá trị dinh dưỡng.

- Tăng nguy cơ béo phì: Loại thực phẩm này dễ khiến trẻ ăn quá mức do khó kiểm soát khẩu phần, dẫn đến tình trạng tích lũy mỡ thừa - nguyên nhân dẫn đến béo phì.

- Tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính: Duy trì thói quen tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến trong thời gian dài, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch, đái tháo đường type 2 và một số loại ung thư.

6 cách giúp trẻ ăn uống lành mạnh hơn

1. Ăn cùng gia đình

Việc ăn cùng với trẻ là cơ hội để phụ huynh làm gương trong thói quen ăn uống. Hãy tạo không khí vui vẻ trong lúc ăn, chia sẻ bữa cơm giống nhau và tạm rời xa thiết bị điện tử để mọi người tập trung vào việc thưởng thức món ăn.

2. Giới thiệu món mới một cách khéo léo

Theo nghiên cứu, trẻ cần tiếp xúc với món ăn mới từ 8-10 lần trước khi chấp nhận ăn. Vì vậy, đừng nản lòng nếu trẻ từ chối lúc đầu. Hãy kiên trì đưa món đó lên bàn ăn thường xuyên, khuyến khích trẻ nếm thử nhưng không ép buộc.

Không nên dùng món tráng miệng làm phần thưởng cho việc ăn món lành mạnh, vì cách này khiến trẻ càng ưa chuộng đồ ngọt hơn. Thay vào đó, hãy để trẻ tiếp xúc với món mới khi đang đói, tốt nhất là hạn chế ăn vặt ít nhất 1-2 giờ trước bữa chính.

3. Đa dạng hóa món ăn 

Trẻ thường dễ chấp nhận món mới nếu được chế biến từ món ăn quen thuộc. Chẳng hạn, có thể thay thịt trong cháo bằng đậu xanh ninh nhừ, việc băm nhỏ rau củ rồi nấu cùng canh hoặc cơm rang cũng giúp tăng hàm lượng dinh dưỡng mà không khiến trẻ khó ăn.

4. Làm món ăn trở nên thú vị

Trẻ dễ bị thu hút bởi món ăn có màu sắc và hình dạng sinh động. Việc trình bày bữa ăn bắt mắt sẽ kích thích trẻ ăn ngon miệng hơn, nhất là với rau củ và thực phẩm lành mạnh.

Thay đổi không gian ăn uống, chẳng hạn như tổ chức bữa ăn ngoài trời, cũng là cách đơn giản để trẻ thấy bữa ăn trở nên thú vị.

5. Dạy trẻ về thực phẩm 

Giúp trẻ hiểu về nguồn gốc, tác dụng của thực phẩm sẽ góp phần hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.

- Hãy khuyến khích trẻ trồng rau, trồng cây gia vị để biết thực phẩm sạch đến từ đâu. Trẻ nhỏ có thể tham gia thu hoạch, còn trẻ lớn hơn có thể tự gieo hạt, tưới nước và chăm cây mỗi ngày.

- Thường xuyên đưa trẻ đi chợ, siêu thị để các em được quan sát, tìm hiểu và làm quen với các loại thực phẩm.

- Khi trò chuyện với trẻ nhỏ, hãy dùng những câu đơn giản, gần gũi theo kiểu “nạp năng lượng”, như: “bánh mì nguyên cám giúp con có sức chơi cả buổi chiều!”

- Với trẻ lớn hơn, có thể chia sẻ những thông tin thú vị như: “Trong cá có một loại chất béo tên là omega-3, giúp não mình hoạt động tốt hơn.”

6. Cho trẻ tham gia vào quá trình nấu ăn

Hãy để trẻ chọn công thức và tham gia các công đoạn nấu ăn phù hợp với độ tuổi như trộn bột, thái rau. Khi trẻ trực tiếp tham gia nấu nướng, chúng có xu hướng tự hào về thành quả và sẵn lòng thử món ăn hơn.

Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen ăn uống không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Các nghiên cứu cho thấy cần khoảng 2 tháng để hình thành một thói quen mới. Vì vậy, đừng nản lòng nếu ban đầu trẻ phản ứng hoặc tỏ ra không hợp tác. Sự kiên trì, nhẹ nhàng và đều đặn từng bước sẽ giúp trẻ dần chuyển từ sở thích đồ ăn chế biến sẵn sang lối ăn uống lành mạnh.

 

Podcast: Ăn uống thế nào để tăng huyết sắc tố?

Chọn thực phẩm chế biến sẵn thế nào để giảm thiểu tác hại với sức khỏe?

Thành phần nên tránh khi mua thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ