Dị ứng hạt quả hạch: Mối nguy tiềm ẩn trong thực phẩm

Hạt cây nằm trong số những loại thực phẩm gây dị ứng phổ biến nhất

Những loại hạt dễ gây dị ứng

Quả hạch là một loại quả, trong đó, phần mềm ở bên ngoài sẽ bao bọc một hạch ở bên trong. Hạch ở trong sẽ gồm có 1 lớp vỏ đã cứng và lớp còn lại chính là hạt giống hoặc nhân ở trong cùng. Chính phần nhân hạt giàu chất béo đó được con người khai thác làm thực phẩm như hạnh nhân, óc chó, hạt dẻ cười, hạt điều… Nhóm này còn được gọi là hạt cây, phân biệt với hạt của cây thân thảo như hạt đậu, lạc.

Hạt cây là một trong 9 tác nhân gây dị ứng thực phẩm phổ biến nhất. Dị ứng với nhóm hạt này thường kéo dài suốt đời và khó có thể khỏi hẳn. Người bị dị ứng hạt cây cũng có nguy cơ phản ứng chéo với nhiều loại hạt khác cùng nhóm.

Triệu chứng dị ứng các loại hạt có mức độ từ nhẹ đến nặng. Ban đầu người bệnh có thể bị phát ban, nghẹt mũi, chảy nước mũi, ngứa họng. Nghiêm trọng hơn là tình trạng tiêu chảy, khó thở do sưng tấy, thậm chí gây ra tình trạng hen suyễn dị ứng. Nặng nhất là sốc phản vệ có thể dẫn đến tử vong nếu người bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. 

Người bị dị ứng cần tránh các loại hạt cây và những thực phẩm có thành phần từ hạt như: Hạnh nhân, hạt hạch Brazil, hạt điều, hạt phỉ, hồ đào, hạt dẻ cười, óc chó, hạt argan, hạt dẻ, hạt macadamia, hạt thông. Mặc dù hạt thông và hạt macadamia về mặt thực vật học được xếp vào nhóm hạt giống, nhiều chuyên gia dị ứng vẫn khuyến nghị nên tránh sử dụng. Người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa dị ứng để có hướng dẫn cụ thể.

Hạt quả hạch không chỉ có mặt trong các loại hạt nguyên chất, mà còn xuất hiện trong nhiều sản phẩm chế biến như: Ngũ cốc ăn sáng, bánh quy, kẹo, chocolate, thanh năng lượng, cà phê hòa tan, kem, nước xốt ướp, thực phẩm chức năng, thịt nguội như mortadella, hỗn hợp hạt ăn vặt.

Vì vậy, người bị dị ứng hạt quả hạch cần hết sức thận trọng và luôn kiểm tra kỹ thành phần trước khi sử dụng.

Các thành phần làm từ hạt cần cân nhắc

Chiết xuất và hương liệu từ hạt

Nhiều công thức món ăn, đồ uống sử dụng chiết xuất tự nhiên như tinh dầu hạnh nhân nguyên chất hay tinh dầu hạt phỉ. Đồ ngọt, bánh kẹo còn sử dụng các nguyên liệu như marzipan (hạnh nhân nghiền nhuyễn làm nhân bánh), kẹo hạnh phúc nougat, mứt Nutella và bột hạt.  

Người có cơ địa dị ứng hạt nên kiểm tra thật kỹ trước khi sử dụng.  

Dầu chiết xuất từ hạt

Một số sản phẩm dạng dầu cũng có chứa protein từ hạt, chẳng hạn dầu hạnh nhân hoặc dầu argan. Những thành phần này phổ biến trong dầu gội, dầu xả, mỹ phẩm, kem dưỡng da hoặc xà phòng. Do không được đưa trực tiếp vào cơ thể qua đường ăn uống, nhiều trường hợp có thể an toàn. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ dị ứng trước khi dùng.

Phản ứng chéo giữa các loại hạt quả hạch

Các loại hạt quả hạch có cấu trúc khá tương đồng và chia sẻ nhiều loại protein giống nhau, kể cả với phấn hoa cây cối. Điều này giải thích vì sao trong xét nghiệm dị ứng, nhiều loại hạt thường cho kết quả dương tính cùng lúc. Do đó người bệnh nên quản lý chế độ ăn uống theo tư vấn cụ thể của bác sĩ.

 

Người bị dị ứng hạt quả hạch nên mang theo mình ít nhất 2 bút tiêm epinephrine. Việc làm này đề phòng khi một bút bị lỗi, hoặc khi phản ứng quay lại cần thêm liều thứ hai.

Sau khi sử dụng epinephrine, phải đến cơ sở y tế ngay lập tức, vì có thể xuất hiện cơn dị ứng tái phát mạnh hơn sau 2–4 giờ, thậm chí muộn đến 8 giờ. Bệnh nhân nên được theo dõi y tế ít nhất 4–6 giờ.

Tránh tuyệt đối các loại hạt quả hạch và sản phẩm có chứa nguyên liệu liên quan. Nguy cơ nhiễm chéo có thể xảy ra khi dùng chung dụng cụ chế biến, chẳng hạn dao, thớt hay máy cắt thịt nguội. Ngay cả việc nhặt hạt ra khỏi món ăn (ví dụ salad) cũng không đảm bảo an toàn. Người bị dị ứng cần được phục vụ bằng món ăn riêng, đĩa sạch. Hãy chủ động hỏi kỹ và từ chối món ăn nghi ngờ chứa hạt hạch.

 

Dị ứng đậu phộng có liên quan đến đột biến gene

Podcast: Viêm mũi dị ứng có lây qua tiếp xúc không?

Mẹ ăn bơ trong thai kỳ giảm nguy cơ mắc bệnh dị ứng ở trẻ sơ sinh?

Dấu hiệu trẻ dị ứng thực phẩm cha mẹ không nên chủ quan