Trung Quốc phát hiện virus mới ở dơi có thể lây sang người như COVID-19

Một cá thể dơi có thể mang virus lây sang người - Ảnh: SCMP.

Theo Reuters, nghiên cứu được dẫn dắt bởi chuyên gia virus học Shi Zhengli, người được mệnh danh là "người dơi" nhờ những đóng góp nổi bật trong nghiên cứu về virus corona ở loài này, tại Viện virus học Vũ Hán. Công trình này được thực hiện tại Phòng thí nghiệm Quảng Châu, phối hợp với Viện Hàn lâm khoa học Quảng Châu, Đại học Vũ Hán và Viện virus học Vũ Hán.

Virus mới, được đặt tên là HKU5-CoV-2, thuộc nhánh của chủng HKU5, vốn được phát hiện lần đầu trên dơi Nhật Bản tại Hong Kong. Nó nằm trong nhóm Merbecovirus, nhóm virus bao gồm cả tác nhân gây Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS).

Điều đáng chú ý là các nhà khoa học phát hiện ra virus này có khả năng gắn kết với thụ thể ACE2, cơ chế tương tự như SARS-CoV-2, virus gây ra đại dịch COVID-19. Trong bài báo công bố trên tạp chí khoa học Cell, nhóm nghiên cứu viết: "Chúng tôi đã phát hiện và phân lập một dòng virus HKU5-CoV mới (dòng 2), có thể sử dụng không chỉ thụ thể ACE2 của dơi mà còn của con người và nhiều loài động vật có vú khác", theo SCMP.

Tại các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm, HKU5-CoV-2 đã lây nhiễm các tế bào người có nồng độ ACE2 cao trong ống nghiệm, trong các mô phỏng cơ quan hô hấp và đường ruột của người. Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu cũng xác định được các kháng thể đơn dòng và thuốc kháng virus nhắm vào virus ở dơi.

Điều này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lây lan từ dơi sang người, thông qua đường truyền trực tiếp hoặc qua vật chủ trung gian. Đặc biệt, khả năng liên kết với nhiều loài động vật khác càng làm tăng nguy cơ lây lan rộng rãi.

Tuy nhiên, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng, nguy cơ bùng phát dịch từ virus này hiện vẫn ở mức thấp. Dù virus HKU5-CoV-2 có mức độ thích nghi với thụ thể ACE2 ở người cao hơn so với biến thể trước đó, hiệu quả lây nhiễm của nó vẫn thấp hơn nhiều so với SARS-CoV-2.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nhóm Merbecovirus hiện bao gồm 4 loại virus riêng biệt: virus MERS, hai loại tìm thấy trên dơi và một loại phát hiện trên nhím. Trong đó, virus HKU5-CoV-2 được đánh giá có khả năng lây nhiễm giữa nhiều loài, nhưng mức độ tương tác hiệu quả với tế bào người vẫn còn hạn chế.

Khi được hỏi về những lo ngại do báo cáo về một đại dịch khác do loại virus mới này gây ra, Tiến sĩ Michael Osterholm, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota (Mỹ), gọi phản ứng đối với nghiên cứu này là "thổi phồng". Ông cũng cho biết, người dân toàn cầu đã có khả năng miễn dịch cao hơn với các loại virus SARS tương tự so với năm 2019, điều này có thể làm giảm nguy cơ xảy ra đại dịch.

Nghiên cứu cũng lưu ý rằng, loại virus này có ái lực liên kết với ACE2 của con người kém hơn đáng kể so với SARS-CoV-2 và các yếu tố không tối ưu khác đối với khả năng thích nghi của con người cho thấy "không nên phóng đại nguy cơ xuất hiện ở quần thể người", theo SCMP.

Phát hiện mới của Shi Zhengli tiếp tục làm dấy lên cuộc tranh luận về nguồn gốc của COVID-19. Viện virus học Vũ Hán, nơi bà Shi từng làm việc, đã bị đặt vào trung tâm của các giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm, dù đến nay chưa có bằng chứng kết luận về nguồn gốc thực sự của virus SARS-CoV-2. Một số nghiên cứu cho rằng, virus có thể đã xuất phát từ dơi và lây sang người qua một vật chủ trung gian.

Bà Shi Zhengli đã nhiều lần bác bỏ cáo buộc rằng phòng thí nghiệm của bà liên quan đến sự bùng phát đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, phát hiện về một loại virus mới có khả năng xâm nhập tế bào người theo cách tương tự COVID-19 càng làm gia tăng sự quan tâm của giới khoa học và cộng đồng quốc tế đối với các nghiên cứu virus học tại Trung Quốc.

 

Mùa cúm ở Mỹ: Bất thường, vượt mức đại dịch COVID-19

Đại dịch COVID-19 tại Việt Nam: Hơn 92% số ca mắc khỏi bệnh

WHO thông tin về bệnh viêm phổi do virus HMPV đang lây lan ở Trung Quốc

Trung Quốc đang phải đối mặt với một đợt bùng phát dịch bệnh hô hấp mới?