Vì sao bạn lại có cảm giác cô đơn, lạc lõng giữa mùa lễ?

Lễ tết là dịp sum vầy, nhưng những người xa nhà, mất người thân, hoặc không có bạn bè thường cảm thấy cô đơn hơn bao giờ hết

Đối với nhiều người, kỳ nghỉ cuối năm là khoảng thời gian được mong chờ nhất trong năm. Nhưng thực tế cho thấy, không phải ai cũng cảm nhận được niềm vui trọn vẹn trong không khí lễ hội. Những ngày tưởng chừng rộn ràng đôi khi lại trở thành giai đoạn của suy tư, lo âu, mệt mỏi tinh thần và cảm giác trống trải kéo dài.

Hiện tượng buồn bã hoặc sa sút tinh thần trong dịp lễ không phải là hiếm. Ngay cả những người vốn yêu thích các dịp lễ hội cũng có thể trải qua cảm giác này. Áp lực từ việc chuẩn bị, các cuộc gặp gỡ xã hội dày đặc, chi tiêu tài chính, cùng với những kỳ vọng “phải vui” vô hình có thể khiến nhiều người kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần.

Ai dễ bị buồn bã trong mùa lễ hội?

Về nguyên tắc, bất kỳ ai cũng có thể rơi vào trạng thái buồn bã trong dịp lễ. Tuy nhiên, những người có tiền sử rối loạn tâm thần, lo âu hoặc trầm cảm thường có nguy cơ cao hơn. Theo Liên minh Quốc gia về Bệnh Tâm thần Mỹ (NAMI), có tới 64% người mắc bệnh tâm thần từ trước cho biết tình trạng của họ trở nên trầm trọng hơn trong mùa lễ hội.

Ngoài ra, những người sống một mình, phải xa gia đình, gặp khó khăn tài chính, hoặc đang trải qua mất mát, đổ vỡ trong năm qua cũng dễ bị tổn thương hơn về mặt cảm xúc khi bước vào thời điểm cuối năm.

Dấu hiệu thường gặp

Biểu hiện phổ biến nhất của trầm cảm mùa lễ hội là cảm giác buồn bã dai dẳng hoặc tái diễn, xuất hiện trong thời gian diễn ra các kỳ nghỉ. Mức độ và thời gian kéo dài có thể khác nhau ở mỗi người. Một số trường hợp chỉ cảm thấy uể oải thoáng qua, nhưng cũng có người mất dần hứng thú với các hoạt động quen thuộc.

Các dấu hiệu thường gặp bao gồm thay đổi khẩu vị hoặc cân nặng, rối loạn giấc ngủ, tâm trạng chán nản hoặc dễ cáu gắt, khó tập trung, cảm giác tội lỗi hoặc vô giá trị, mệt mỏi kéo dài, lo âu, bồn chồn và giảm hứng thú với những việc từng mang lại niềm vui.

Trong một số trường hợp, buồn bã mùa lễ hội có thể trùng lặp với rối loạn cảm xúc theo mùa (Seasonal Affective Disorder – SAD), một dạng trầm cảm có tính chu kỳ theo mùa, thường xuất hiện vào cuối Thu và mùa Đông-Xuân.

Phân biệt trầm cảm mùa lễ hội và rối loạn cảm xúc theo mùa

Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa hai tình trạng này nằm ở thời gian và mức độ nghiêm trọng. Trầm cảm mùa lễ hội thường khởi phát vào khoảng tháng 11 hoặc 12 và thuyên giảm sau khi kỳ nghỉ kết thúc. Các triệu chứng thường ở mức nhẹ đến trung bình.

Ngược lại, rối loạn cảm xúc theo mùa có thể kéo dài nhiều tháng, chiếm tới khoảng 40% thời gian trong năm, và mức độ nghiêm trọng hơn, thậm chí gây suy giảm đáng kể khả năng sinh hoạt và làm việc.

Nếu cảm giác buồn bã, lo âu vẫn tiếp diễn sau kỳ nghỉ, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để được đánh giá chính xác.

Vì sao mùa lễ hội dễ khiến tinh thần sa sút?

Có nhiều yếu tố góp phần gây ra trầm cảm trong dịp lễ. Thiếu ngủ do lịch sinh hoạt đảo lộn, ăn uống quá mức và sử dụng rượu bia nhiều hơn bình thường có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng. Bên cạnh đó, áp lực tài chính, đặc biệt trong bối cảnh chi tiêu cho quà cáp và các hoạt động lễ hội, cũng là nguyên nhân phổ biến.

Cảm giác cô đơn khi không thể sum họp cùng gia đình, hoặc những kỳ vọng không thực tế do sự thương mại hóa của các ngày lễ, có thể khiến nhiều người thất vọng. Cuối năm cũng là thời điểm con người nhìn lại chặng đường đã qua, dễ nảy sinh cảm giác tiếc nuối, thất bại hoặc tự trách bản thân.

Trẻ em cũng không nằm ngoài ảnh hưởng này. Những thay đổi trong sinh hoạt, di chuyển, các buổi tụ họp đông người và áp lực từ kỳ vọng của người lớn có thể khiến trẻ trở nên cáu kỉnh, buồn bã hoặc thu mình hơn.

Làm gì để vượt qua nỗi buồn mùa lễ hội?

Trong đa số trường hợp, trầm cảm mùa lễ hội không cần điều trị bằng thuốc. Thay đổi lối sống và tăng cường hỗ trợ xã hội thường mang lại hiệu quả tích cực. Việc duy trì vận động thể chất đều đặn, kể cả những hoạt động nhẹ như đi bộ hằng ngày, đã được chứng minh giúp cải thiện tâm trạng.

Hạn chế rượu bia, đồ uống có cồn như một cách đối phó cảm xúc cũng rất quan trọng. Đồng thời, việc duy trì kết nối xã hội, dù chỉ bằng những cuộc trò chuyện đơn giản, có thể giúp giảm cảm giác cô lập.

Học cách nói “không” với những yêu cầu vượt quá khả năng, dành thời gian cho bản thân để nghỉ ngơi và thư giãn, cũng như đặt ra những kỳ vọng thực tế cho mùa lễ hội là những bước cần thiết để bảo vệ sức khỏe tinh thần.

Các kỳ nghỉ không cần phải hoàn hảo mới có ý nghĩa. Đôi khi, việc chấp nhận sự thay đổi, trân trọng những khoảnh khắc giản dị và cho phép bản thân không vui như mong đợi lại chính là cách giúp mùa lễ hội trở nên nhẹ nhàng hơn.

 

Trầm cảm làm tăng nguy cơ mất trí nhớ?

Trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh động kinh?

Vitamin D có thể giúp ngừa trầm cảm theo mùa

Đang uống thuốc chống trầm cảm, không nên động tới rượu