Công tác xã hội trong cơ sở khám, chữa bệnh: Xác lập khung pháp lý rõ ràng

Toàn cảnh buổi Hội nghị - Ảnh: Hiệp Nguyễn/Sức Khỏe+.

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị Tập huấn triển khai Thông tư số 51/2024/TT-BYT ngày 31/12/2024 quy định về thực hiện công tác xã hội trong cơ sở khám, chữa bệnh do Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) tổ chức ngày 26/8 tại Hà Nội.

Hội nghị tập huấn nhằm mục tiêu phổ biến đầy đủ, chính xác các nội dung của Thông tư số 51/2024/TT-BYT đến các cơ quan, đơn vị y tế trên toàn quốc. Các đại biểu còn được giải đáp các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thông qua các tham luận từ các địa phương đơn vị, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ công tác xã hội.

Trong những năm qua, công tác xã hội trong ngành y tế đã từng bước được hình thành, phát triển và ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng trong hỗ trợ người bệnh và thân nhân của họ trong suốt quá trình khám, chữa bệnh. Từ việc tư vấn, hỗ trợ tâm lý, truyền thông giáo dục sức khỏe, kết nối nguồn lực xã hội… công tác xã hội đã góp phần tích cực trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và sự hài lòng của người bệnh.

Đặc biệt, việc Chính phủ phê duyệt Nghị định 110/2024 về Công tác xã hội đã tạo hành lang pháp lý quan trọng để phát triển hơn nữa công tác xã hội và nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ nhân viên xã hội. Nghị định này cũng định hướng tăng cường nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở vật chất và mở rộng các dịch vụ công tác xã hội.

Bên cạnh đó, Thông tư 03/2023 đã quy định rõ vị trí và tỷ lệ nhân viên công tác xã hội trong các cơ sở y tế, tạo nền tảng pháp lý để mở rộng mô hình và hoạt động công tác xã hội trong bệnh viện.

Chính phủ và Bộ Y tế rất quan tâm đến lĩnh vực công tác xã hội trong y tế. Hội Công tác xã hội ngành y tế Việt Nam vừa được thành lập là hiện thực hóa chủ trương đó.

Tại Đại hội Công tác xã hội ngành y tế Việt Nam lần thứ I diễn ra ngày 25/8 vừa qua, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã đánh giá và ghi nhận, công tác xã hội trong y tế không chỉ dừng lại ở những nghĩa cử thiện nguyện hay sự hỗ trợ tài chính tức thời. Đó là một nghề, một khoa học, một chuyên môn mang tính nhân văn sâu sắc, góp phần hoàn thiện bức tranh toàn diện của hệ thống y tế hiện đại.

"Nếu y học điều trị và dự phòng chăm lo cho thể chất, thì công tác xã hội chính là “mạch nguồn nhân ái” nuôi dưỡng tinh thần, là “nhịp cầu” kết nối trái tim – trí tuệ – cộng đồng. Chính công tác xã hội đã giúp người bệnh và gia đình không đơn độc trên hành trình chống chọi với bệnh tật, mà được sẻ chia, đồng hành, tiếp thêm sức mạnh để vượt qua khó khăn. Nói cách khác, công tác xã hội đã làm cho nền y học không chỉ là chữa bệnh, mà còn là chữa lành cả thể xác lẫn tâm hồn” - Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Phát biểu khai mạc tại Hội nghị Tập huấn, TS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cũng cho biết, bên cạnh những thành tựu đạt được, thực tiễn triển khai tại các cơ sở y tế cho thấy còn nhiều khó khăn, bất cập: Đó là sự thiếu đồng đều về nhân lực và chất lượng dịch vụ giữa các cấp chuyên môn; là việc chưa có cơ chế tài chính bền vững để bảo đảm duy trì và phát triển hoạt động; là hành lang pháp lý còn cần tiếp tục hoàn thiện để nghề công tác xã hội được khẳng định rõ vị thế; là sự phối hợp giữa y tế, giáo dục, lao động - xã hội và các tổ chức đoàn thể, xã hội dân sự vẫn chưa thật sự chặt chẽ, đồng bộ.

Đặc biệt, trong bối cảnh yêu cầu của người bệnh và xã hội ngày càng cao, công tác xã hội phải vừa đáp ứng tính chuyên nghiệp, vừa giữ được bản chất nhân văn, sáng tạo và thích ứng với chuyển đổi số, hội nhập quốc tế.

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, ngày 31/12/2024, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 51/2024/TT-BYT quy định về thực hiện công tác xã hội trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh (thay thế Thông tư số 43/2015/TT-BYT ngày 26/11/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế).

Thông tư số 51/2024/TT-BYT là bước hoàn thiện quan trọng về mặt thể chế, nhằm tạo điều kiện để công tác xã hội trong y tế được triển khai bài bản, chuyên nghiệp, hiệu quả và nhân văn hơn nữa trong thời gian tới, tiếp cận mô hình công tác xã hội tại các nước tiên tiến.

Thông tư số 51/2024/TT-BYT được xây dựng với định hướng: Xác lập khung pháp lý rõ ràng cho công tác xã hội trong cơ sở khám, chữa bệnh; Nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện, nhất là với nhóm yếu thế; Đa dạng hóa và chuyên nghiệp hóa các dịch vụ hỗ trợ người bệnh; Hỗ trợ kịp thời và phù hợp hơn theo nhu cầu cá nhân; Tránh hỗ trợ trùng lặp, không phù hợp; tối ưu nguồn lực; Thiết lập quy trình can thiệp khoa học, liên tục.

Bên cạnh đó, Thông tư góp phần tạo tính bền vững và chuyên nghiệp trong hoạt động công tác xã hội; Đảm bảo áp dụng rộng rãi, có kiểm tra, đánh giá hiệu quả và phân cấp trách nhiệm rõ ràng trên toàn hệ thống.

Trong nhiều năm qua, Tổ chức UNICEF cũng đã và đang hợp tác chặt chẽ cùng Bộ Y tế trong việc phát triển công tác xã hội chuyên nghiệp trong lĩnh vực y tế.

Tại Hội nghị Tập huấn, bà Lê Hồng Loan, Trưởng Chương trình Bảo vệ Trẻ em, Tổ chức UNICEF Việt Nam đã gửi lời chúc mừng tới Bộ Y tế, Cục Quản Lý Khám chữa bệnh, các sở y tế và các bệnh viện vì những tiến bộ to lớn trong những năm qua trong việc phát triển công tác xã hội trong hệ thống y tế tại Việt Nam.

Bà Loan cũng chia sẻ 3 khuyến nghị chính để thúc đẩy phát triển công tác xã hội trong y tế:

- Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ và chất lương dịch vụ CTXH: Bộ Y tế cần ban hành tiêu chuẩn nghề nghiệp của nhân viên công tác xã hội trong ngành y tế, phát triển chương trình đào tạo chất lượng, đặc biệt về công tác xã hội lâm sàng, công tác xã hội với bảo vệ phụ nữ và trẻ em. Ban hành tiêu trí chất lượng dịch vụ công tác xã hội trong ngành y tế nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ và can thiệp.

- Tăng cường vai trò ngành y tế trong phòng chống bạo lực trẻ em và phụ nữ: Ban hành hướng dẫn thành lập nhóm bảo vệ phụ nữ và trẻ em đa ngành trong bệnh viện; quy trình đánh giá liên ngành các ca xâm hại trẻ em; quy định về cơ chế tài chính và  mở rộng dịch vụ y tế và hỗ trợ cho phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực trong các cơ sở khám chữa bệnh; nghiên cứu đề xuất lồng ghép nội dung phòng, chống bạo lực vào Chương trình Mục tiêu quốc gia về Y tế, Dân số và Phát triển đến năm 2030. 

- Phát triển công tác xã hội tại cộng đồng: Quy định vai trò nhân viên xã hội trong các trạm y tế xã để hỗ trợ cộng đồng một cách toàn diện, trong các chương trình chăm sóc sức khỏe dự phòng, sức khỏe bà mẹ và trẻ em, phòng chống dịch bệnh, sức khỏe tâm thần, phòng chống bạo lực phụ nữ trẻ em và chương trinh bảo trợ xã hội.

"UNICEF cam kết tiếp tục đồng hành, hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế để góp phần xây dựng một hệ thống y tế công bằng, lấy người dân làm trung tâm, trong đó công tác xã hội đóng vai trò không thể thiếu" - bà Lê Hồng Loan, đại diện Tổ chức UNICEF Việt Nam nhấn mạnh.

 

Bộ Y tế: Hướng dẫn mới về phòng và kiểm soát lây nhiễm COVID-19

Bộ Y tế khuyến cáo phòng chống bệnh thương hàn sau mưa bão

Hiệp hội Tư vấn nâng cao sức khỏe Việt Nam: Hướng tới một xã hội khỏe!

Trẻ em lên tiếng về thuốc lá: Đã đến lúc xã hội hành động