GS.TS Phan Trọng Lân giải đáp biện pháp ứng phó với biến thể SARS-CoV-2

Chủ động ngăn ngừa sự lây lan virus bằng cách hạn chế các sự kiện siêu lây nhiễm, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách

Tác động của các biến thể đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 trong nước

Trao đổi với báo chí, GS.TS Phan Trọng Lân – Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM cho biết, một số biến thể đáng quan ngại (VOCs) như biến thể B.1.1.7 (phát hiện lần đầu ở Anh), biến thể B.1.351 (ở Nam Phi) và biến thể B.1.617 (ở Ấn Độ) đều đã được ghi nhận ở Việt Nam.

Trong đó, biến thể B.1.1.7 và biến thể B.1.351 được phát hiện vào tháng 10/2020 ở những công dân về nước từ Anh. Biến thể B.1.617 (còn được gọi là "biến chủng kép") được ghi nhận từ các ổ dịch Yên Bái, Hà Nam.

GS.TS Phan Trọng Lân – Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM - Ảnh: MOH

Theo GS.TS Phan Trọng Lân, sự xuất hiện của các biến thể SARS-CoV-2 làm cho công tác dự phòng và kiểm soát dịch COVID-19 càng đòi hỏi ở mức cao hơn nữa. Các tác động của biến thể SARS-CoV-2 chủ yếu trên 5 phương diện là: Khả năng lây lan, độ nặng của bệnh, công tác xét nghiệm, tránh miễn dịch, và điều trị.

Do vậy, nếu chúng ta không kịp thời ngăn chặn các đợt bùng phát thì dịch có khả năng lây lan theo cấp số nhân. Số ca mắc tăng lên nhiều sẽ gây quá tải cho hệ thống y tế, từ đó dẫn đến tăng số ca tử vong.

Đến thời điểm hiện tại, kỹ thuật xét nghiệm Realtime RT-PCR phát hiện SARS-CoV-2 không bị ảnh hưởng nhiều trước sự xuất hiện các biến thể mới. Ngoài ra, theo WHO, những biến đổi hoặc đột biến của virus SARS-CoV-2 sẽ không làm cho vaccine phòng COVID-19 mất hoàn toàn tác dụng.

Tuy nhiên, các đột biến của SARS-CoV-2 vẫn đang xảy ra thường xuyên, liên tục nên vẫn có khả năng ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm trong tương lai và tác dụng của vaccine. Do đó, việc giám sát các đột biến của virus cũng như tác động của các biến thể mới đối với hiệu quả bảo vệ của vaccine cần được tiếp tục theo dõi, cập nhật và đánh giá.

Chủ động ứng phó với các biến thể SARS-CoV-2

Kết quả giải trình tự gene 11/5: 7/8 mẫu thuộc chủng biến thể Ấn Độ

Vaccine Pfizer và Moderna có hiệu quả cao với virus biến thể ở Ấn Độ

Thêm Đà Nẵng, Điện Biên đã xuất hiện chủng virus đang hoành hành ở Ấn Độ

COVID-19 tăng vọt ở Singapore, phát hiện biến thể "siêu lây nhiễm" ở Malaysia

Nên đọc

Giải thích về khái niệm “siêu lây nhiễm”, GS.TS Phan Trọng Lân cho biết, virus SARS-CoV 2 lan rộng cần dựa vào “sự kiện siêu lây nhiễm”, tức các hoạt động tạo điều kiện thuận lợi cho virus lây lan (chứ không phải do 1 cá nhân mang lượng lớn virus).

Những hành vi nguy cơ cao trong các bữa tiệc, sự kiện như: Giao lưu đi lại nhiều, tụ tập đông người; Ở lại lâu trong các môi trường, không gian kín, kém thông khí, nói to… làm gia tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2. Ngăn chặn các “sự kiện siêu lây nhiễm” như vậy giúp dịch COVID-19 khó có cơ hội bùng phát.

Theo GS.TS Phan Trọng Lân, để dự phòng và kiểm soát bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp, cần tập trung vào 3 mắt xích: Một là nguồn lây nhiễm, hai là đường lây truyền, ba là người cảm nhiễm.

Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM nhấn mạnh: “Dù các biến thể hiện nay lây lan nhanh, cách ly vẫn là biện pháp hiệu quả nhất để giảm, cắt đứt đường lây của SARS-CoV2. Việc cách ly, giảm sự lây lan virus là từ đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, cách ly kiểm dịch, cách ly y tế cho đến giãn cách xã hội.”

Đối với việc bảo vệ người cảm nhiễm bằng vaccine, hiện nay, Chính phủ, Bộ Y tế đang nỗ lực để có vaccine phòng COVID-19 cho người dân và nhanh chóng triển khai tiêm chủng. Khi tỷ lệ bao phủ vaccine cao, người được tiêm sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh nặng, đồng thời SARS-CoV2 giảm khả năng lây lan và phát sinh các biến thể mới.

Đối với nguồn lây nhiễm, GS.TS Phan Trọng Lân cho hay: “Thực tế cho thấy, nếu giải quyết được triệt để F0 và F1 trong vòng 24 giờ thì sẽ giúp hạn chế tối đa cơ hội lây lan thứ cấp tiếp theo.” Nước ta đã kiểm soát chặt chẽ các ca nhập cảnh theo đường chính ngạch. Thách thức hiện tại là kiểm soát việc nhập cảnh trái phép cũng như đảm bảo người dân (F1, F2 được cách ly tập trung, cách ly tại nhà) tuân thủ cách ly y tế.

Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM khẳng định, nếu người dân thực hiện nghiêm Thông điệp 5K (Đeo Khẩu trang – Khử khuẩn – Giữ khoảng cách an toàn – Không tập trung – Khai báo y tế), cho dù là biến thể nào của SARS-CoV-2 cũng khó có khả năng lây lan.