Với nguyên liệu ngon và kỹ thuật gói bánh, luộc bánh điêu luyện, cho nên hàng chục năm nay, bánh chưng Tranh Khúc giữ thị phần lớn ở Hà Nội.
Mấy ngày nay, các hộ gia đình ở làng Tranh Khúc (Thanh Trì, Hà Nội) bắt đầu lấy lá dong về chất đầy sân để chuẩn bị gói bánh chưng phục vụ dịp Tết.
Lá dong chủ yếu được lấy từ Thanh Hoá, Hà Giang. Công đoạn rửa lá khá quan trọng và mất nhiều thời gian. Sau khi rửa sạch, lau khô, lá dong được cắt sống để khi gói không bị gẫy, bánh sẽ vuông vắn và đẹp mắt
Ông Nguyễn Văn Bảy (60 tuổi) vừa thoăn thoắt gói bánh vừa kể: "Nghề làm bánh trong làng đã có từ lâu lắm rồi, ngay từ khi tôi còn nhỏ đã thấy người dân trong làng làm bánh chưng. Từ già đến trẻ trong làng đều biết gói bánh, đời này truyền đời khác, dần dà làng Tranh Khúc thành nghề truyền thống về làm bánh chưng"
"Năm nay giá nguyên liệu như gạo, thịt, đậu xanh... đều tăng ít nhiều, nhưng nhà chị đổ buôn nên giá bánh vẫn như mọi năm. Làm nghề này chỉ được cái thoải mái giờ giấc, lấy công làm lãi, muốn nghỉ lúc nào thì nghỉ thôi" - chị Phạm Thị Lan Hương vừa làm nhân bánh vừa nói.
Theo chị Hương, muốn làm bánh chưng ngon thì quan trọng nhất là khâu tạo nguyên liệu. Nhân đậu được sử dụng làm bánh là nhân đậu chín (đậu xanh, nấu chín rồi đánh nhuyễn) để nhân bánh dẻo ngậy chứ không ngái như gói bằng đậu sống.
Gạo làm bánh chưng phải là nếp cái hoa vàng, nếp nhung được mua từ Hải Hậu, Nam Định; Đậu xanh phải là hạt to, chắc mẩy; lá dong bánh tẻ, màu xanh mướt
Thịt lợn nuôi bằng bỗng rượu, thơm và thường lựa phần thịt vai, thịt mông; Gia vị là nước mắm cốt truyền thống và hạt tiêu. Hơn nữa, muốn chiếc bánh chưng ngon, vừa miệng thì người làm bánh phải tính toán được lượng gạo, đậu, thịt làm sao cho cân đối
Điều đặc biệt ở làng Tranh Khúc là người dân không bao giờ dùng khuôn để gói bánh. Mỗi bánh thường được gói bởi 6 - 7 lá dong. Khi gói phải thao tác nhanh, nếu không gạo sẽ rơi ra ngoài. Dù chỉ gói bằng tay mà hàng trăm chiếc bánh vẫn vuông và đều như nhau
Lạt gói bánh chưng là loại lạt giang, mỏng, mềm và dẻo dai. Mỗi một chiếc bánh cần khoảng 2 - 4 chiếc lạt tuỳ người muốn buộc hình chữ thập (2 lạt) hay hình vuông (4 lạt) trên bánh
Mỗi chiếc bánh chưng có trọng lượng từ 1,2 - 1,5 kg. Giá bánh khoảng 30 nghìn đến 50 nghìn đồng/cái, tùy loại to, nhỏ. Bánh được gói bằng tay, nhưng chắc chắn, vuông vắn, sắc cạnh và đều tăm tắp
Sau khi gói và buộc bánh xong, bánh chưng được cho vào nồi luộc bánh trong khoảng 10 tiếng thì bánh chín. Trước đây, người làng Tranh luộc bánh bằng nồi đun than, củi, bây giờ đều chuyển sang nồi đun bằng điện và hơi nước, đỡ vất vả, ô nhiễm hơn
Những chiếc bánh sau khi luộc chín được xếp lên giá và chuẩn bị đóng gói ép chân không kỹ càng để chuyển lên Thủ đô và các tỉnh lân cận để phục Tết cổ truyền cho người dân.