Nắng nóng có thể làm tăng tốc độ già hoá

Nhiệt độ cao có thể đẩy nhanh quá trình lão hoá

Vừa qua, một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Biến đổi khí hậu tự nhiên (Nature Climate Change) đã phân tích dữ liệu y tế của gần 25.000 người tại Đài Loan trong suốt 15 năm, từ 2008 đến 2022. Trong thời gian này, khu vực trải qua 30 đợt nắng nóng kéo dài nhiều ngày. Các nhà khoa học đã tính toán “tuổi sinh học” của từng người tham gia bằng cách sử dụng một loạt xét nghiệm y tế, bao gồm đánh giá chức năng gan, phổi, thận, huyết áp và mức độ viêm trong cơ thể. Sau đó, họ so sánh dữ liệu này với nhiệt độ thực tế mà mỗi người có khả năng tiếp xúc, dựa trên địa chỉ cư trú của họ trong hai năm liền trước thời điểm kiểm tra sức khỏe.

Kết quả cho thấy, số lần tiếp xúc với các đợt nóng khắc nghiệt có liên hệ trực tiếp đến tốc độ lão hóa. Cứ mỗi khi nhiệt độ tích lũy tăng thêm 1,3°C, tuổi sinh học của một người có thể “già đi” thêm từ 8 đến 12 ngày. Những người làm việc lao động chân tay và cư dân nông thôn là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, do họ phải đối mặt với nhiệt độ ngoài trời nhiều hơn và ít có điều kiện tiếp cận các biện pháp bảo vệ như điều hòa.

TS. Cui Guo, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà dịch tễ học môi trường tại Đại học Hồng Kông, nhận định: “Con số vài ngày nghe có vẻ nhỏ, nhưng khi tính trên toàn bộ dân số và trong thời gian dài, tác động này có thể trở thành gánh nặng đáng kể cho sức khỏe cộng đồng.”

Phát hiện này càng đáng lo ngại trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang làm cho các hiện tượng thời tiết cực đoan trở nên phổ biến hơn. Năm 2024 đã được ghi nhận là năm nóng nhất trong lịch sử, phá vỡ kỷ lục chỉ mới thiết lập vào năm 2023. Theo báo cáo của tổ chức nghiên cứu về khí hậu Climate Central, 88% trong số 247 thành phố lớn tại Mỹ chứng kiến sự gia tăng số ngày nắng nóng cực độ kể từ năm 1970. Điều này cho thấy sự nóng lên toàn cầu không chỉ là một khái niệm xa vời, mà đang hiện hữu trong đời sống hàng ngày của con người.

Các mô hình khí hậu cũng đưa ra dự báo đáng báo động: Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) ước tính có tới 70% khả năng nhiệt độ trung bình toàn cầu trong giai đoạn 2025–2029 sẽ vượt mức 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Ngưỡng này vốn được coi là “giới hạn an toàn” nhằm tránh những tác động nguy hiểm nhất của biến đổi khí hậu. Nếu kịch bản này xảy ra, các đợt nắng nóng khắc nghiệt sẽ trở thành tình trạng thường trực, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tuổi thọ của hàng triệu người.

Không chỉ làm tăng tốc độ lão hóa, nắng nóng kéo dài còn liên quan đến nhiều rủi ro sức khỏe khác. Cơ thể có thể mất cân bằng điện giải, dẫn đến chuột rút, kiệt sức hoặc thậm chí sốc nhiệt. Nhiệt độ cao cũng làm trầm trọng thêm bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và làm tăng tỷ lệ tử vong ở nhóm người cao tuổi, trẻ nhỏ hoặc những người có bệnh nền.

Trước thực trạng này, các chuyên gia y tế khuyến nghị cần triển khai đồng thời 2 hướng giải pháp. Thứ nhất là các biện pháp thích ứng ở cấp độ cá nhân và cộng đồng, như tăng cường che chắn, sử dụng máy làm mát, bố trí thời gian làm việc hợp lý để tránh tiếp xúc trực tiếp với nắng nóng vào giờ cao điểm. Thứ hai là những chiến lược dài hạn nhằm giảm phát thải khí nhà kính, từ đó làm chậm lại xu hướng nóng lên toàn cầu.

Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa nhiệt độ cực cao và quá trình lão hóa giúp chúng ta nhận thức rằng biến đổi khí hậu không chỉ là vấn đề môi trường, mà còn là thách thức lớn đối với sức khỏe nhân loại. Mỗi đợt nắng nóng không chỉ làm cơ thể mệt mỏi tức thời, mà còn âm thầm thúc đẩy sự lão hóa bên trong từng tế bào. Điều này khiến cuộc chiến chống biến đổi khí hậu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, bởi bảo vệ hành tinh cũng chính là bảo vệ tuổi thọ và sức khỏe của chính con người.

 

Biến đổi khí hậu đang tác động đến Thiên đường nghỉ dưỡng Châu Âu thế nào?

Biến đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào tới sức khoẻ đường ruột?

Biến đổi khí hậu làm tăng hàm lượng arsen trong gạo

Năm nắng nóng nguy hiểm và hành động cần giảm thiểu biến đổi khí hậu