Tác hại của khói thuốc có thể truyền từ đời ông sang đời cháu

Khói thuốc có thể gây ra tác hại sức khỏe cho nhiều thế hệ - Ảnh: Jessica Dowse/Flickr

Nghiên cứu mới cho thấy đời cha phải hít khói thuốc thụ động từ thời thơ ấu thì đời con có thể chịu ảnh hưởng về sức khỏe lá phổi, có nguy cơ cao mắc các bệnh hô hấp mạn tính.

Công trình được đăng trên tạp chí Thorax, do các nhà khoa học thuộc Đại học Melbourne (Australia) thực hiện. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng phép đo hô hấp ký (spirometry) để đánh giá chức năng phổi của hơn 8.000 trẻ em trong Nghiên cứu Sức khỏe Dài hạn ở Tasmania.

Trước đó, y văn từng cho thấy việc người cha hít khói thuốc thụ động khi còn nhỏ có liên quan đến nguy cơ con cái mắc hen phế quản trước năm 7 tuổi. Tuy nhiên, chưa rõ liệu tác hại này có kéo dài đến tuổi trung niên và xa hơn hay không.

Để làm sáng tỏ, các nhà nghiên cứu đã theo dõi, khảo sát chi tiết sức khỏe hô hấp của hai thế hệ ở nhiều giai đoạn: 13, 18, 43, 50 và 53 tuổi. Họ tập trung vào hai chỉ số quan trọng phản ánh chức năng phổi là FEV₁ (thể tích khí thở ra gắng sức trong giây đầu tiên) và FVC (dung tích sống gắng sức).

Trong số gần 7.250 phụ huynh còn sống và liên lạc được vào năm 2010, có khoảng 5.000 người được hỏi lại về việc cha mẹ họ có hút thuốc trong giai đoạn dưới 5 tuổi hoặc trước 15 tuổi hay không. Đợt đánh giá cuối cùng ghi nhận 890 cặp cha - con, với dữ liệu người cha từng phơi nhiễm khói thuốc thụ động trước tuổi dậy thì và chức năng phổi của con cái họ đến năm 53 tuổi.

Kết quả cho thấy: Hơn 2/3 các ông bố và hơn một nửa số con cái từng phải hít khói thuốc thụ động từ nhỏ. Ở thế hệ con cái, có khoảng một nửa hút thuốc chủ động khi đến tuổi trung niên, và hơn 5% đã mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) được chẩn đoán qua hô hấp ký.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng khi người cha tiếp xúc với khói thuốc thụ động từ nhỏ, nguy cơ con cái có chức năng phổi “dưới mức trung bình” trong suốt cuộc đời sẽ cao hơn 50%.

Tuy nhiên, đây là một nghiên cứu quan sát nên chưa thể khẳng định quan hệ nhân quả tuyệt đối. Các tác giả cũng thừa nhận hạn chế khi thiếu dữ liệu về chức năng phổi và yếu tố di truyền của người cha, cũng như nguy cơ phân loại sai khi định nghĩa trẻ phơi nhiễm khói thuốc thụ động là có ít nhất một phụ huynh hút thuốc 6 ngày/tuần.

Dù vậy, giai đoạn trước tuổi dậy thì, đặc biệt ở bé trai, là thời điểm rất nhạy cảm. Phơi nhiễm chất độc hại khi đó có thể làm thay đổi biểu hiện gene và cơ chế sửa chữa tế bào, những biến đổi có khả năng di truyền cho thế hệ sau.

Nhóm tác giả nhận định, đây là nghiên cứu đầu tiên khảo sát và đưa ra bằng chứng cho thấy phơi nhiễm khói thuốc thụ động ở người cha trước tuổi dậy thì có liên quan đến suy giảm chức năng phổi ở thế hệ con cái khi trưởng thành.

Điều này nhấn mạnh những tác hại liên thế hệ của khói thuốc, đồng thời kêu gọi các ông bố hãy chủ động chấm dứt vòng luẩn quẩn này bằng cách tránh xa thuốc lá.

 

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2

Trẻ em lên tiếng về thuốc lá: Đã đến lúc xã hội hành động

Mẹ hút thuốc lá, con dễ bị béo phì trong tương lai

Cơ thể thay đổi thế nào sau khi bỏ thuốc lá?