Không phải cứ nhịn ăn thì sẽ giảm được cân!

Nhịn ăn là một phương pháp phổ biến dành cho người muốn giảm cân

Khi nhịn ăn không còn là “một công thức chung”

Trong vài năm trở lại đây, nhịn ăn không chỉ là chủ đề trên mạng xã hội mà còn được nhiều nhà khoa học quan tâm. Cách ăn này buộc cơ thể chuyển từ việc sử dụng glucose sang đốt cháy chất béo, tạo ra các phân tử ketone. Đây là nguồn năng lượng thay thế giúp duy trì hoạt động của não và cơ bắp khi thiếu carbohydrate.

Theo TS. Helena Neudorf, tác giả chính của nghiên cứu, nhịn ăn có thể cải thiện sức khỏe nhờ thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giảm tình trạng viêm mạn tính liên quan trực tiếp tới nhiều bệnh như đái tháo đường type 2, bệnh tim mạch hay thoái hóa thần kinh. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Liệu nhịn ăn có mang lại hiệu quả tương tự ở mọi cơ thể, từ người gầy đến người béo phì?

Để trả lời, nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Phòng ngừa và Quản lý Bệnh mạn tính của Đại học Bang Indiana (UBCO) đã tuyển chọn những người tham gia thuộc 2 nhóm: người gầy và người béo phì. Tất cả được yêu cầu nhịn ăn trong vòng 48 giờ.

Trong suốt quá trình này, các nhà khoa học lấy mẫu máu trước, trong và sau nhịn ăn để phân tích nhiều chỉ số: nồng độ hormone, các chất chuyển hóa, tốc độ trao đổi chất, mức độ viêm và hoạt động của tế bào T. Đây là tế bào bạch cầu đóng vai trò bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng nhưng đồng thời cũng có thể kích hoạt viêm mạn tính.

Phát hiện quan trọng nhất là những người béo phì có số lượng tế bào T gây viêm cao hơn đáng kể so với nhóm gầy, và đặc biệt, những tín hiệu viêm này vẫn tồn tại ngay cả sau 2 ngày nhịn ăn. Ngược lại, nhóm người gầy cho thấy sự thích nghi tốt hơn: tế bào miễn dịch của họ chuyển sang đốt cháy nhiều chất béo hơn và mức độ viêm giảm đi rõ rệt.

Ngoài ra, ở nhóm béo phì, mức ketone tăng thấp hơn so với nhóm gầy. Các phản ứng sinh học quan trọng liên quan đến điều hòa miễn dịch, như sự gắn kết của ketone với protein hoặc acid amin, cũng diễn ra yếu ớt hơn.

TS. Neudorf nhận định: “Những người gầy có sự chuyển dịch mạnh mẽ sang trạng thái chống viêm, trong khi ở người béo phì, phản ứng này yếu hơn nhiều. Điều này cho thấy nhịn ăn không phát huy tác dụng đồng đều ở tất cả cơ thể.”

Liệu nhịn ăn có phù hợp với mọi vóc dáng?

Theo TS. Hashim Islam, đồng tác giả nghiên cứu, kết quả này không có nghĩa nhịn ăn là vô ích đối với người béo phì, mà đúng hơn là tác động của nó phức tạp hơn chúng ta nghĩ. Béo phì dường như làm giảm một số lợi ích chuyển hóa và miễn dịch mà nhịn ăn thường mang lại.

Ông nhấn mạnh: “Những người béo phì có thể phản ứng khác với nhịn ăn so với người gầy, nhưng chúng tôi chưa thể khẳng định đây là điều tốt hay xấu. Nghiên cứu này mở ra câu hỏi lớn về mối quan hệ giữa dinh dưỡng, hệ miễn dịch và quá trình trao đổi chất, từ đó định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo.”

Cần ghi nhớ, nhịn ăn không phải là “chiếc chìa khóa vạn năng”. Trong khi nhiều người có thể trải nghiệm sự cải thiện sức khỏe từ giảm cân, giảm viêm đến tăng cường chức năng miễn dịch thì với người béo phì, phản ứng sinh học có thể hạn chế hơn.

Kết quả nghiên cứu cũng nhắc nhở rằng các phương pháp ăn kiêng phổ biến cần được cá nhân hóa, thay vì áp dụng đồng loạt. Yếu tố di truyền, tình trạng sức khỏe hiện tại, lối sống và chỉ số khối cơ thể (BMI) đều có thể ảnh hưởng đến cách một người phản ứng với nhịn ăn.

Nghiên cứu này vừa công bố trên tạp chí khoa học iScience và mới chỉ là bước khởi đầu. Nhóm tác giả khẳng định sẽ cần nhiều nghiên cứu hơn, với thời gian nhịn ăn dài hơn hoặc các chế độ ăn khác nhau, để xác định rõ nhịn ăn có thể được sử dụng như một công cụ điều trị cho người béo phì hay không.

 

Nhịn ăn gián đoạn: Kẻ thù hay đồng minh của chị em ở tuổi sinh sản?

giảm cân bền vững nhờ nhịn ăn gián đoạn 3 ngày/tuần

Mẹ bỉm sữa có nên nhịn ăn gián đoạn?

Nhịn ăn gián đoạn giúp kiểm soát đường huyết