Xét nghiệm mẫu tóc giúp phát hiện sớm những rối loạn tâm thần ở trẻ

Xét nghiệm mẫu tóc được cho là có thể phát hiện chính xác nồng độ hormone cortisol trong nhiều ngày.

“Dấu vết” căng thẳng lưu trên tóc

Theo đó, nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Căng thẳng và Sức khoẻ (Stress and Health). Cụ thể, các nhà khoa học tại Đại học Waterloo (Canada) đã theo dõi 244 trẻ em mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, viêm khớp và xơ nang trong suốt 4 năm. Họ sử dụng mẫu tóc để đo nồng độ cortisol được giải phóng khi cơ thể trải qua căng thẳng.

Khác với xét nghiệm máu hay nước bọt chỉ cho biết mức cortisol tại một thời điểm nhất định, xét nghiệm tóc cho phép đánh giá tình trạng căng thẳng kéo dài nhiều tháng. Điều này giúp các nhà nghiên cứu có cái nhìn tổng thể hơn về gánh nặng tinh thần mà trẻ phải chịu đựng trong quá trình sống chung với bệnh tật.

Kết quả cho thấy hơn 2/3 số trẻ có mức cortisol cao một cách liên tục trong suốt thời gian nghiên cứu. Nhóm này có nguy cơ cao hơn phát triển các triệu chứng lo âu, trầm cảm hoặc gặp vấn đề về hành vi so với trẻ có mức cortisol giảm dần theo thời gian. Ngược lại, những trẻ có nồng độ hormone căng thẳng giảm ổn định ít gặp rối loạn cảm xúc và hành vi hơn.

Thách thức cảm xúc khi sống chung với bệnh mạn tính

Theo tác giả chính của nghiên cứu Emma Littler, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Khoa học Y tế Công cộng đồng cho biết, sống chung với bệnh mạn tính đồng nghĩa với việc trẻ phải đối diện nhiều thử thách hằng ngày: từ uống thuốc đúng giờ, bỏ lỡ giờ học, đến hạn chế tham gia các hoạt động với bạn bè. Những yếu tố này có thể gây tổn thương nghiêm trọng về mặt tinh thần, khiến trẻ dễ rơi vào trạng thái căng thẳng mạn tính.

Căng thẳng kéo dài ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến cảm xúc, mà còn làm suy giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng kết quả học tập, thậm chí gia tăng nguy cơ hành vi tiêu cực. Nghiên cứu cũng cho thấy căng thẳng mạn tính có liên quan đến chất lượng cuộc sống kém và nguy cơ có ý định tự tử ở trẻ mắc bệnh mạn tính.

Công cụ dự báo sớm, hỗ trợ can thiệp kịp thời

GS. Mark Ferro, đồng tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh rằng việc nhận diện sớm trẻ có mức căng thẳng cao là rất quan trọng. “Nếu chúng ta xác định được các yếu tố rủi ro này sớm, bác sĩ và gia đình có thể triển khai những biện pháp hỗ trợ tâm lý hoặc can thiệp hành vi trước khi tình trạng lo âu hay trầm cảm trở nên nghiêm trọng,” ông nói.

Điểm đáng chú ý là xét nghiệm tóc được xem là phương pháp không xâm lấn, dễ thu thập và có thể áp dụng nhiều lần để theo dõi tiến triển. Trong tương lai, công cụ này có thể được dùng để đánh giá hiệu quả của các biện pháp điều trị hoặc hỗ trợ tâm lý, xem chúng có thực sự giúp giảm căng thẳng cho trẻ hay không.

Gánh nặng sức khỏe tâm thần ở trẻ em

Theo số liệu của nhóm nghiên cứu, gần 40% trẻ em Canada đang sống chung với ít nhất một bệnh mạn tính. Đây là nhóm trẻ có nguy cơ cao hơn về rối loạn tâm thần, ý định tự tử và nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhiều hơn so với trẻ khỏe mạnh. Việc bổ sung một công cụ theo dõi đơn giản như xét nghiệm tóc có thể trở thành bước tiến quan trọng trong quản lý sức khỏe toàn diện cho nhóm trẻ này.

Trong một nghiên cứu liên quan, các nhà khoa học cũng phát hiện một số dấu ấn sinh học trong máu có thể giúp dự đoán liệu tình trạng sức khỏe tâm thần của trẻ sẽ cải thiện hay xấu đi theo thời gian. Điều này mở ra triển vọng về những phương pháp theo dõi kết hợp, giúp xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng trẻ.

Bên cạnh đó, phát hiện này cũng là lời nhắc nhở cho phụ huynh và bác sĩ rằng sức khỏe tinh thần của trẻ mắc bệnh mạn tính cần được quan tâm song song với điều trị y khoa. Việc theo dõi dấu hiệu căng thẳng không chỉ giúp phòng ngừa các vấn đề tâm thần mà còn góp phần nâng cao chất lượng sống, hỗ trợ trẻ hòa nhập học đường và duy trì sự phát triển toàn diện.

 

Điểm giống và khác giữa ADHD và rối loạn lo âu

Mẹ bầu thiếu vitamin D, con sinh ra có nguy cơ mắc ADHD

Dầu cá omega-3 có thể giúp cải thiện sự chú ý ở trẻ ADHD

Tác dụng phụ không đáng có của 7 loại thuốc điều trị ADHD thường gặp