Không nên ăn gì để ngừa ung thư đại tràng?

Ung thư đại tràng (ung thư ruột kết) có thể được phòng tránh bởi chế độ sinh hoạt lành mạnh.

Theo TS. Jeremy Kortmansky, Giám đốc lâm sàng Khoa Ung thư Tiêu hóa tại Trung tâm Ung thư Yale (Mỹ), thực phẩm gây viêm có thể kích hoạt các cytokine tiền viêm là một loại protein liên quan đến sự hình thành khối u. Trong khi đó, chế độ ăn thiếu lành mạnh khiến hệ vi sinh vật đường ruột mất cân bằng, tạo môi trường thuận lợi cho tế bào ung thư phát triển. Dưới đây là 5 loại thực phẩm được các chuyên gia khuyến nghị để ngăn ngừa nguy cơ ung thư đại tràng.

1. Thịt đỏ

Thịt bò, heo, cừu và bê đều được xem là nhóm thực phẩm làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư đại tràng. Nhiều nghiên cứu ghi nhận rằng chỉ cần ăn khoảng 100 gram thịt đỏ mỗi ngày, nguy cơ mắc bệnh có thể tăng tới 16%. Nguyên nhân là do sắt heme đặc trưng trong thịt đỏ có khả năng thúc đẩy hình thành các chất N-nitroso gây ung thư.

TS. Suneel Kamath, chuyên khoa ung thư tiêu hóa tại Hệ thống Y tế Cleveland (Mỹ), cho biết chế độ ăn nhiều thịt đỏ làm mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, khiến vi khuẩn có hại phát triển mạnh. Tình trạng này làm tổn thương niêm mạc ruột và dễ dẫn đến sự xuất hiện của tế bào bất thường.

2. Thịt chế biến sẵn

Từ năm 2015, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã xếp thịt chế biến như xúc xích, thịt xông khói, giăm bông hay thịt nguội vào nhóm “chất gây ung thư ở người”. Những sản phẩm này thường chứa nitrat và nitrit, là tiền chất của hợp chất N-nitroso độc hại với ruột kết. Ngoài ra, quá trình ướp muối, lên men hay hun khói cũng sản sinh các hóa chất có thể gây đột biến DNA. Chỉ cần ăn khoảng 50 gram thịt chế biến mỗi ngày, nguy cơ ung thư đại – trực tràng có thể tăng thêm 22%.

TS. Kortmansky cho biết ông gần như không dùng loại thực phẩm này vì chúng không chỉ gây viêm mà còn làm suy yếu vi khuẩn có lợi trong ruột.

3. Thịt nướng ở nhiệt độ cao

Cách chế biến thịt ảnh hưởng lớn đến mức độ nguy hại. Khi thịt được nướng hoặc chiên ở nhiệt độ cao, các amin dị vòng (HCA) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) sẽ hình thành. Những hợp chất này có thể làm hỏng DNA và thúc đẩy sự phát triển của khối u.

Dù phần lớn bằng chứng đến từ nghiên cứu trên động vật, các chuyên gia vẫn khuyến cáo hạn chế ăn thịt cháy xém hoặc nướng trực tiếp trên than. Theo TS. Kamath, bản thân thịt đỏ đã là vấn đề chính, còn cách nấu chỉ làm rủi ro tăng thêm. Ông khuyên nên thay thế bằng cá hoặc thịt gia cầm nấu chín nhẹ để đảm bảo an toàn hơn cho đường ruột.

4. Kẹo và đồ uống có đường

Lượng đường cao trong bánh kẹo, nước ngọt hay đồ uống có gas có thể gián tiếp làm tăng nguy cơ ung thư. Những thực phẩm này cung cấp năng lượng “rỗng” nhưng không tạo cảm giác no, khiến lượng calo nạp vào cơ thể tăng cao. Theo TS. Kortmansky, đồ uống có đường góp phần gây béo phì, làm gia tăng nguy cơ ung thư đại tràng.

Béo phì dẫn đến kháng insulin và tăng nồng độ yếu tố tăng trưởng insulin (IGF) trong máu, thúc đẩy sự phân chia tế bào bất thường. Các bác sĩ khuyến nghị nên giảm tối đa đường bổ sung, thay bằng hoa quả tươi, sữa chua ít béo hoặc các loại hạt để cung cấp năng lượng lành mạnh.

5. Rượu bia

Rượu không phải là thực phẩm, nhưng lại đứng đầu danh sách những thứ nên tránh. Mỗi ly đồ uống có cồn có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng lên 6%, và mức tăng này có thể lên tới 52% nếu uống 4 ly mỗi ngày. Khi vào cơ thể, rượu được chuyển hóa thành acetaldehyde, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm gây ung thư loại 1. Chất này có thể làm tổn hại DNA, gây đột biến tế bào và phá vỡ cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột.

Ăn gì để bảo vệ đường ruột?

Để giảm nguy cơ ung thư đại tràng, các chuyên gia khuyến khích tuân thủ chế độ ăn Địa Trung Hải giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá và dầu olive. Chế độ này ít thịt đỏ, hạn chế thực phẩm chế biến, đồng thời giúp duy trì hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh. Một số nghiên cứu cho thấy, người theo chế độ ăn Địa Trung Hải có thể giảm nguy cơ ung thư đại tràng tới 17%.

Ngoài ra, nên bổ sung rau họ cải (bông cải xanh, súp lơ, bắp cải), thực phẩm giàu chất xơ và các sản phẩm sữa lên men như sữa chua hoặc phô mai. Với người có nguy cơ cao, việc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là cần thiết để xây dựng chế độ ăn phù hợp, bảo vệ sức khỏe đường ruột và phòng ngừa ung thư hiệu quả.

 

Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể bị Ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng - Phát hiện sớm, tỉ lệ khỏi bệnh cao

Bổ sung thừa sắt, coi chừng nguy cơ Ung thư đại tràng

Sàng lọc Ung thư đại tràng bằng xét nghiệm máu