Hút thuốc lá và bệnh tim mạch: Mối liên hệ chết người

Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tim mạch

Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hương - Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) chia sẻ, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trưởng thành cao thứ 3 ở Đông Nam Á (ASEAN) và có khoảng 40.000 người tử vong mỗi năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dự báo đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên tới 70.000 người nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả không được thực hiện.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ, những người hút thuốc có nhiều khả năng bị đau tim hoặc đột quỵ ở tuổi trung niên cao hơn những người không hút thuốc và không có dấu hiệu mắc bệnh Tim mạch nào trước đó. Nghiên cứu cho thấy những người hút thuốc cũng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch sớm hơn 5 năm so với những người không hút thuốc, dẫn đến giảm tuổi thọ đáng kể.

Hút thuốc ở bất kỳ mức độ nào đều có thể gây ra tổn thương cho tim và mạch máu. Hút thuốc thậm chí còn gây nguy cơ lớn hơn cho một số nhóm đối tượng, đặc biệt đối với những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai và những người mắc bệnh đái tháo đường.

Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, gây ra các hiện tượng và bệnh lý nguy hiểm sau:

Xơ vữa động mạch: Xơ vữa động mạch được đặc trưng bởi sự xơ cứng lại của động mạch do tích tụ mảng bám – một chất sáp được tạo thành từ cholesterol, calci, chất béo, mô sẹo và các vật liệu khác. Mảng bám này ức chế lưu lượng máu, khiến máu khó đến được các bộ phận khác của cơ thể. Khói thuốc lá làm tăng tình trạng viêm, thúc đẩy sự tích tụ cholesterol và mảng bám trong lòng động mạch khiến tình trạng xơ vữa động mạch thêm trầm trọng. Nếu không được điều trị, tình trạng xơ vữa động mạch có thể dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm khác như thuyên tắc động mạch, đau tim và đột quỵ. 

Rối loạn nhịp tim: Rối loạn nhịp tim là một tình trạng đặc trưng bởi nhịp tim không đều. Sử dụng thuốc lá gây tình trạng xơ hóa tim hoặc sẹo cơ tim. Điều này có thể dẫn đến nhịp tim nhanh hoặc không đều. Nicotine  có trong thuốc lá cũng có khả năng làm tăng nhịp tim.

Bệnh mạch vành: Bệnh mạch vành xảy ra khi các động mạch vành ở tim không đủ khả năng để cung cấp đủ nhu cầu oxy cho cơ tim. Điều này gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim với biểu hiện là cơn đau thắt ngực, khó thở. Hút thuốc có thể dẫn đến bệnh mạch vành do tăng huyết áp và xơ vữa động mạch. Ngoài ra, các hóa chất trong thuốc lá có thể làm đặc máu, hình thành các cục máu đông gây tắc nghẽn động mạch vành. 

Đột quỵ: Hút thuốc thúc đẩy sự hình thành cục máu đông và mảng bám trong mạch máu. Khi cục máu đông này di chuyển đến não sẽ gây tắc nghẽn mạch máu dẫn đến nguy cơ đột quỵ.

Đau tim: Hút thuốc tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông này di chuyển đến tim và cản trở lưu thông máu sẽ gây ra hiện tượng nhồi máu cơ tim. Cơ tim bắt đầu xấu đi khi không có đủ máu giàu oxy. Nguy cơ đau tim ở người hút thuốc cao gấp đôi so với người không hút thuốc.

Bệnh động mạch ngoại biên: Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên (Peripheral Artery Disease - PAD). Đây là tình trạng xơ vữa động mạch ở các chi gây thiếu máu cục bộ. Hay nói cách khác, bệnh xảy ra khi mảng bám tích tụ trong các động mạch khiến các mạch máu cung cấp máu cho các cơ quan như cánh tay, bàn tay, chân và bàn chân trở nên quá hẹp. Điều này có thể ức chế việc cung cấp máu giàu oxy đến tứ chi. Những người bị PAD có nguy cơ cao mắc bệnh mạch vành, đau tim và đột quỵ.

Đặc biệt, cần lưu ý là hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc một cách thụ động) cũng có thể gây tổn thương tim và mạch máu tương tự như những người hút thuốc lá.

Phòng ngừa và giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với tim mạch

Một trong những cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch là tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, hoặc tốt hơn hết là đừng bao giờ bắt đầu thói quen hút thuốc.

Nếu bạn đang hút thuốc lá, việc cần làm là hãy nhanh chóng từ bỏ. Cho dù bạn đã hút thuốc bao nhiêu hay bao lâu, việc bỏ thuốc vẫn sẽ có lợi, giúp làm giảm nguy cơ mắc và tử vong do bệnh tim mạch. 

 

Tại sao sỏi mật khó phát hiện, khó điều trị và dễ tái phát?

Tại sao sống trong gia đình nhiều thế hệ lại mang đến lợi ích toàn diện cho sức khỏe?

Tại sao bạn cần chú ý đến sức khỏe của xương khi bắt đầu có tuổi?

"Thủ phạm" gây tiếng vo ve trong tai và cách cải thiện bằng thảo dược