Sự thật về trào lưu sử dụng sữa non để bồi bổ sức khỏe

Sữa non trở thành xu hướng bổ sung sức khỏe đang được ưa chuộng toàn cầu

Từ sữa non đến thực phẩm bổ sung    

Sữa non (colostrum) là dạng sữa đầu tiên được tiết ra ở động vật có vú, bao gồm cả con người. Sữa non đặc hơn và hơi ngả vàng, giàu protein cũng như các yếu tố miễn dịch hơn nhiều.

Sữa non không chỉ là sữa bột dành cho trẻ sơ sinh. Thực phẩm bổ sung chứa sữa non hiện có mặt ở khắp nơi, từ dạng viên, kẹo dẻo, bột cho đến dạng lỏng. Một số thương hiệu còn bổ sung collagen hoặc các thành phần khác để tăng công dụng.

Sự phát triển của thị trường sữa non cũng chưa có dấu hiệu chậm lại. Dự kiến trong 5 năm tới, thị trường này sẽ đạt giá trị 2,4 tỷ USD.

Công dụng của sữa non thường xoay quanh việc cải thiện sức khỏe đường ruột, tăng miễn dịch, hỗ trợ vận động, phục hồi cơ bắp, cải thiện nhận thức, chăm sóc da và tóc, thúc đẩy trao đổi chất và tăng sức sống. Câu hỏi đặt ra là: Liệu những lời quảng cáo trên có cơ sở khoa học hay không?

Vì sao mọi người dùng sữa non?

Theo chuyên gia dinh dưỡng Dawn Jackson Blatner, tác giả của hai cuốn sách bán chạy về dinh dưỡng tại Mỹ, nói đến sữa non, không thể không nhắc tới lợi ích miễn dịch và sức khỏe đường ruột. Đây là 2 lĩnh vực được nghiên cứu rõ ràng ở trẻ sơ sinh khi bú sữa non từ mẹ. Tuy nhiên, trên mạng xã hội, bạn sẽ bắt gặp rất nhiều lời quảng cáo có cánh, thậm chí là thổi phồng.

Sữa non vô cùng quan trọng đối với trẻ sơ sinh và động vật mới chào đời. Nhưng với người trưởng thành, hiện các nghiên cứu về sữa non dạng bổ sung vẫn còn hạn chế. Một số kết quả ban đầu cho thấy tiềm năng, nhưng dữ liệu còn ít và chưa đồng nhất.

Tăng miễn dịch

Sữa non chứa nhiều kháng thể như immunoglobulin, protein đặc biệt đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch của cơ thể. Vì thế thực phẩm bổ sung chứa sữa non thường được quảng cáo là giúp củng cố hoặc tăng sức đề kháng.

Một nghiên cứu đối chứng giả dược năm 2023 trên tạp chí Dưỡng chất (Nutrient) ghi nhận mức các chất viêm ở người cao tuổi giảm rõ rệt sau 12 tuần uống sữa tách béo bổ sung sữa non 2 lần/ngày.

Tuy nhiên, nghiên cứu 2024 trên chuyên san Miễn dịch học của tạp chí Frontiers cho thấy, vận động viên chuyên nghiệp bổ sung sữa non làm tăng kháng thể IgA trong nước bọt nhưng không cải thiện các chỉ dấu miễn dịch trong máu.

Do đó cần nhiều nghiên cứu lớn, chất lượng hơn để khẳng định sữa non thật sự tăng miễn dịch.

Cải thiện sức khỏe đường ruột

Một số người tin rằng sữa non có thể hỗ trợ phục hồi lớp niêm mạc ruột. Một số ý kiến khác cho rằng sữa non có thể giảm tiêu chảy và cải thiện triệu chứng ở các bệnh như viêm ruột (IBD).

Tuy nhiên phần lớn nghiên cứu về công dụng của sữa non với hệ tiêu hóa mới chỉ dừng ở thử nghiệm trên động vật hoặc trong ống nghiệm. Sữa non có thể hữu ích với một số nhóm đặc thù (như vận động viên), nhưng chưa đủ mạnh để khuyến nghị cho các vấn đề đường ruột nói chung.

Hiệu suất vận động  

Vì sữa non giúp thúc đẩy sự phát triển của trẻ sơ sinh, nhiều người suy đoán rằng các yếu tố tăng trưởng trong đó có thể hỗ trợ phục hồi cơ và phát triển cơ ở người trưởng thành.

Tuy nhiên các nghiên cứu chưa thể đưa ra bằng chứng thuyết phục rằng bổ sung sữa non giúp tăng cơ hay phục hồi đáng kể ở người lớn.

Sức khỏe tổng quát

Sữa non giàu dưỡng chất như protein, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất. Nhiều lời quảng cáo cho rằng sữa non có thể tăng năng lượng, đem lại sức khỏe toàn diện. Tuy nhiên với người trưởng thành, sữa non không có tác dụng vượt trội hơn một chế độ ăn cân bằng.

Làm đẹp

Sữa non chứa nhiều dưỡng chất liên quan đến sức khỏe da và tóc như acid amin, yếu tố tăng trưởng, kẽm, đồng, vitamin C và E. Cùng với các yếu tố tăng trưởng, sữa non được giới thiệu là có thể giảm nếp nhăn, cấp ẩm và giúp tóc - da - móng khỏe hơn.

Tuy nhiên chưa có bằng chứng lâm sàng đủ mạnh để kết luận sữa non giúp chậm lão hóa hay cải thiện rõ rệt vẻ ngoài.

Cách sử dụng thực phẩm bổ sung hiệu quả, an toàn

Khi dùng đúng liều và đúng cách, thực phẩm bổ sung sữa non nhìn chung an toàn với đa số người trưởng thành khỏe mạnh. Tuy vậy, chưa có nghiên cứu dài hạn về độ an toàn hoặc hiệu quả của các sản phẩm này, và hiện không có khuyến nghị liều chuẩn. Tác dụng phụ thường gặp khi dùng sữa non gồm buồn nôn hoặc đầy hơi.

Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp. Sữa non là sản phẩm từ sữa, nên không dùng được cho người bị dị ứng sữa. Người không dung nạp lactose cũng có thể gặp vấn đề, tùy vào mức độ nhạy cảm.  

Sữa non có khả năng làm tăng IGF-1, hormone hỗ trợ tăng trưởng và phục hồi cơ. IGF-1 nằm trong danh sách chất cấm của Cơ quan Chống Doping Thế giới (WADA), vì vậy vận động viên được khuyến cáo không sử dụng.

Những người suy giảm miễn dịch, đang dùng thuốc kê đơn, mang thai hoặc cho con bú nên trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng sữa non dạng bổ sung.

Thực phẩm bổ sung sữa non cũng không được quản lý chặt chẽ, nên người tiêu dùng cần chọn thương hiệu được kiểm định độc lập về độ tinh khiết và hàm lượng.

Đơn cử, tại nước ta, liên quan đến đường dây sản xuất sữa giả tại Công ty cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma, Công ty cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group, có nhiều thực phẩm bổ sung và sản phẩm dinh dưỡng mang mác “sữa non”, “COLOS”. Điều này đánh trúng vào tâm lý của những đối tượng cần bổ sung dưỡng chất như trẻ nhỏ, bà bầu. Tuy nhiên Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định chỉ tiêu chất lượng của một số chất chính chỉ đạt dưới 70% so với mức công bố, được xác định là hàng giả.

 

Sữa non có tốt hơn collagen không?

Sữa non và collagen đều là sản phẩm có nguồn gốc động vật nhưng hoàn toàn khác nhau về thành phần và cơ chế tác dụng.

Với các lợi ích liên quan đến làm đẹp, đặc biệt là da và khớp, collagen hiện có nhiều nghiên cứu đáng tin cậy hơn. Trong khi đó, công dụng hứa hẹn nhất của sữa non lại nghiêng về hỗ trợ miễn dịch, chứ không phải làm đẹp.

Sữa non có giúp mọc tóc không?

Mặc dù sữa non được thiết kế tự nhiên để hỗ trợ sự phát triển của trẻ sơ sinh và động vật non, không có bằng chứng mạnh mẽ nào cho thấy bổ sung sữa non giúp mọc tóc ở người lớn.

 

4 cách cải thiện tình trạng buồn ngủ khi dùng thực phẩm bổ sung magne

Dạng thực phẩm bổ sung creatine nào mang lại hiệu quả cao?

Sữa non là gì? Ưu, nhược điểm của sữa non mẹ cần nắm chắc

Vắt trữ sữa non có gây sinh non?