Mới đây, Tổ chức Khí tượng Thế giới cho biết, dự kiến nhiệt độ trái đất sẽ đạt được kỷ lục mới, vượt qua kỷ lục mà thế giới đã đạt được năm 2023. Còn các nhà khoa học thuộc cơ quan thời tiết của Liên hợp quốc thì cho rằng: Với việc trái đất đang ở mức nhiệt cao nhất trong hơn 100.000 năm qua thì những năm nóng kỷ lục hơn nữa xuất hiện là điều không thể tránh khỏi.

Tổ chức Khí tượng Thế giới cho biết trong 5 năm tới, có gần 90% khả năng Trái đất sẽ lập thêm một kỷ lục nữa về năm nóng nhất, vượt qua mức nhiệt thiêu đốt từng trải qua vào năm 2023. Theo đó, có khả năng, trong vòng 5 năm tới, nhiệt độ trung bình toàn cầu sẽ tăng 1,5 độ C hay 2,7 độ F, cao hơn so với thời kỳ đầu của thời đại công nghiệp. Đó là mục tiêu về mức độ nóng lên mà các quốc gia đặt ra theo Thỏa thuận Paris 2015.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, António Guterres, phát biểu: “Mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu trong thời gian dài ở mức 1,5 độ C đang bị treo lơ lửng”. Tổng Thư ký kêu gọi hành động khẩn cấp trong một số lĩnh vực, bao gồm cắt giảm lượng khí thải carbon dioxide và sử dụng năng lượng tái tạo, tài trợ cho các nước nghèo cho các kế hoạch khí hậu của họ và kiểm soát nhiên liệu hóa thạch.

Về chủ đề cuối cùng, ông Guterres nhắc lại những lời khuyến khích trước đây về việc chấm dứt trợ cấp cho người nộp thuế đối với dầu khí. Nhưng ông cũng chuyển sự chú ý sang một mục tiêu mới: Ông kêu gọi các chính phủ cấm quảng cáo của các công ty sử dụng nhiên liệu hóa thạch, so sánh các nhà sản xuất dầu và than với ngành công nghiệp thuốc lá - vốn đang phải hạn chế quảng cáo trên toàn thế giới. Và ông kêu gọi các phương tiện truyền thông và các công ty công nghệ ngừng hiển thị quảng cáo của họ.

“Nhiên liệu hóa thạch không chỉ đầu độc hành tinh của chúng ta, chúng độc hại đối với thương hiệu của bạn. Tôi kêu gọi các công ty này ngừng đóng vai trò là kẻ gây ra sự hủy diệt hành tinh.”, ông Guterres nói, đề cập đến các cơ quan quảng cáo và quan hệ công chúng.

Một số ấn phẩm như tờ Guardian, đã ngừng nhận các quảng cáo nhiên liệu hóa thạch. Còn New York Times chấp nhận quảng cáo từ các công ty dầu khí với một số hạn chế, bao gồm cấm tài trợ cho bản tin khí hậu và các sự kiện khí hậu. The Times cũng không cho phép các công ty nhiên liệu hóa thạch mua các vị trí quảng cáo trên các tập riêng lẻ của podcast “The Daily”.

Chuỗi thời tiết ấm áp kỷ lục trên Trái đất bắt đầu vào giữa năm ngoái và không hề giảm bớt khi một mùa hè khác đang đến.

Tháng trước là tháng 5 ấm áp nhất hành tinh trong lịch sử, theo Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus của Liên minh Châu Âu (European Union’s Copernicus Climate Change Service). Đây là tháng thứ 12 liên tiếp nhiệt độ trung bình trên toàn thế giới vượt quá mọi kỷ lục trước đây về thời điểm trong năm. Theo Copernicus, trong khoảng thời gian 12 tháng đó, nhiệt độ trung bình tăng 1,63 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Theo Thỏa thuận Paris, mục tiêu 1,5 độ là mục tiêu “dài hạn”. Về mặt kỹ thuật, theo bà Ko Barrett - Phó Tổng Thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới, “Những vi phạm tạm thời không có nghĩa là mục tiêu 1,5 bị mất vĩnh viễn”. Tuy nhiên, điều mà hiện nay có vẻ rõ ràng là những “vi phạm” như vậy sẽ ngày càng phổ biến hơn.

Ảnh hưởng của sự ấm lên bất thường đã được cảm nhận trên toàn cầu. Ở Ấn Độ và các khu vực khác ở Nam Á, nhiệt độ đã tăng lên hơn 110 độ F trong những tuần gần đây, đẩy nhiều người đến bờ vực nguy hiểm. Hàng triệu người Mỹ ở California, Nevada và Arizona đang trải qua đợt nắng nóng gay gắt đầu tiên trong mùa này trong tuần đầu tháng 6 này.

Lũ lụt gần đây ở Brazil đã gây ra cái chết và sự tàn phá trên diện rộng, đồng thời có thể trở thành thảm họa gây thiệt hại nặng nề nhất lịch sử nước này. Các nhà khoa học cho biết trong tuần này rằng những trận mưa xối xả kéo dài nhiều ngày gây ra lũ lụt có khả năng tăng gấp đôi do năng lượng nhiệt bổ sung vào bầu khí quyển do hoạt động của con người gây ra.

Trên khắp các đại dương trên thế giới, các rạn san hô đang phải hứng chịu hiện tượng tẩy trắng trên diện rộng nhất từng được quan sát thấy, phần lớn là do nước quá nóng. Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia dự đoán mùa bão Đại Tây Dương năm nay sẽ có đặc biệt nhiều bão, với 17 đến 25 cơn bão nhiệt đới được đặt tên. Nhiệt độ đại dương kỷ lục, vốn cung cấp nhiên liệu nhiệt động lực học cho các cơn bão hình thành và mạnh lên, là một yếu tố chính.

Khi hiện tượng nóng lên toàn cầu tiếp tục diễn ra, “chuỗi tháng nóng nhất này sẽ được coi là tương đối lạnh,” Carlo Buontempo, Giám đốc Copernicus cho biết. Ông cho biết, bằng cách nhanh chóng cắt giảm lượng khí thải nhà kính, Trái đất có thể hạ nhiệt trở lại nhiệt độ như ngày nay vào cuối thế kỷ này. Tuy nhiên, vẫn còn lý do để tin rằng, có những số biện pháp “cứu trợ thời tiết” tạm thời đang được thực hiện.

Mới đây, Quỹ Bảo vệ môi trường (Environmental Defense Fund - EDF) cho biết sẽ chi hàng triệu đô la để nghiên cứu và đánh giá tác động của việc phản chiếu ánh sáng mặt trời vào không gian khi hiện tượng nóng lên toàn cầu ngày càng trầm trọng. Đây được cho là ý tưởng nghiên cứu cách làm mát hành tinh một cách nhân tạo cấp tiến, thu hút được sự chú ý của cộng đồng.

Theo trưởng nhóm khoa học Lisa Dilling thuộc EDF, người đang điều hành dự án, cho biết nhóm hy vọng sẽ bắt đầu cấp các khoản tài trợ vào mùa thu này. Bà cho biết nghiên cứu sẽ tập trung vào việc ước tính những tác động ở các khu vực khác nhau trên thế giới nếu các chính phủ triển khai công nghệ làm mát nhân tạo.

Các nhà nghiên cứu đã chế tạo một cỗ máy có thể đẩy các hạt muối biển cực nhỏ vào không khí và bắt đầu thử nghiệm nó trên boong của một tàu sân bay đã ngừng hoạt động ở Alameda. Mục tiêu của họ là xem những sol khí đó hoạt động như thế nào trong các điều kiện khí quyển khác nhau. Ý tưởng là trong tương lai, các phiên bản của thiết bị có thể được sử dụng để phun các hạt vào đám mây, khiến chúng phản chiếu nhiều ánh sáng mặt trời hơn vào không gian để tạm thời giảm bớt sự nóng lên toàn cầu.

Nhóm nghiên cứu cũng đang cố gắng tìm hiểu những tác động khác mà những hành động này có thể gây ra. Ví dụ, liệu việc phản chiếu nhiều ánh sáng mặt trời hơn có làm thay đổi mô hình lượng mưa hoặc thay đổi mô hình lưu thông đại dương, có ảnh hưởng đến sự sống trên đất liền và dưới biển không? Và nếu vậy thì làm thế nào?

Tuy nhiên, dự định nghiên cứu này đã bị phản đối bởi nhiều tổ chức môi trường và các nhà khoa học. Và nguy cơ xảy ra những hậu quả không lường trước được chỉ là một phần nguyên nhân thúc đẩy sự phản đối. Những người phản đối cũng nói rằng nếu chỉ nói về địa kỹ thuật năng lượng mặt trời sẽ tạo ra ấn tượng nguy hiểm rằng đã có sẵn các biện pháp khắc phục nhanh chóng cho vấn đề biến đổi khí hậu.

Một tổ chức phi lợi nhuận môi trường lớn khác, Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên, cho biết, hiện họ không tán đồng phương pháp địa kỹ thuật năng lượng mặt trời “do những bất ổn liên quan đến các tác dụng bất lợi”.

Ngay cả các thành viên khác của Quỹ Bảo vệ môi trường cũng nhấn mạnh đến những rủi ro có thể gặp phải.

Sự bất an với nghiên cứu địa kỹ thuật mặt trời cũng đã bùng lên trong dư luận. Ví như, các quan chức của Alameda đã ra lệnh cho các nhà nghiên cứu dừng thí nghiệm với lý do có thể gây ra những rủi ro về sức khỏe và môi trường.