Empty
Empty

Tiến sĩ Ashraf Elsayegh cho biết, ngôi nhà của ông là một trong những ngôi nhà bị cháy đầu tiên trong vụ hỏa hoạn thiêu rụi Palisades. Lúc cháy xảy ra, ông đang đứng ở sân sau nhà mình trên đỉnh đồi Pacific Palisades và phát hiện một đám cháy dữ dội đang lan sang từ nhà hàng xóm. Ông vội gọi người nhà mình và các nhà xung quanh, dìu người lớn tuổi lên xe và chạy khỏi đám cháy mà không kịp mang theo gì.

Đưa gia đình tới nơi an toàn, ông không có thời gian nghỉ ngơi mà lập tức quay trở lại thăm khám cho nạn nhân của vụ cháy tại Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, California. Trong lúc đó, điện thoại của ông liên tục nhận được tin nhắn từ hàng xóm và bạn bè tìm kiếm lời khuyên chuyên môn.

“Máy lọc không khí loại nào tốt?, Dùng khẩu trang N-95 có đủ không?, Con gái tôi bị hen suyễn, tôi có nên thuê một nơi xa hơn không?... là những câu hỏi tôi nhận được hàng ngày. Phải tới hơn 40 cuộc điện thoại mỗi ngày cùng hàng loạt câu hỏi như vậy.”, Tiến sĩ Elsayegh nhớ lại. Chính vì thế, khi giám đốc bệnh viện hỏi tới, ông đã đề nghị mở một phòng khám chuyên về các vấn đề về phổi, và được ủng hộ. Và 3 tuần sau vụ cháy, phòng khám chữa cháy đô thị chuyên về các vấn đề về phổi của bệnh viện đã bắt đầu tiếp nhận bệnh nhân.

Bệnh nhân đến rất đông, mỗi người mang theo một loạt triệu chứng và lo lắng khác nhau. Phòng khám đã đóng vai trò là một chỉ báo sớm về các loại vấn đề sức khỏe phát triển ở những người tiếp xúc với đám cháy, từ khó thở mới phát hiện ở người khỏe mạnh đến các triệu chứng trầm trọng hơn ở bệnh nhân hen suyễn, COPD và các bệnh phổi khác.

Empty
Empty

Theo Tiến sĩ Elsayegh, tác động của hỏa hoạn đô thị đến sức khỏe khác với cháy rừng, và khi cả một cộng đồng bị cháy nhanh chóng, giải phóng các chất độc không thể định lượng theo những hướng bất ngờ trong một khoảng thời gian không thể xác định, sẽ có những tác động lâu dài đến sức khỏe mà chưa một chuyên gia nào có thể tính toán đầy đủ.

Tiến sĩ Elsayegh cho biết, ông và các đồng nghiệp đã, đang và sẽ hỗ trợ bệnh nhân tại Palisades và các cộng đồng lân cận trong nhiều tháng, nhiều năm tới, bởi ông lo ngại rằng, các thành viên đội dọn dẹp và những người khác bị phơi nhiễm mạn tính có thể bắt đầu có dấu hiệu của các bệnh phổi nghiêm trọng, như bệnh bụi phổi amiăng và bệnh bụi phổi silic, và thậm chí cả ung thư như ung thư trung biểu mô.

Một mối lo ngại lâu dài khác là xơ phổi, một căn bệnh tiến triển trong đó sẹo làm dày và cứng mô phổi, khiến oxy khó di chuyển vào máu. Tiến sĩ Elsayegh mô tả phổi bị xơ giống như "một quả bóng cứng đờ ở cửa hàng đồ chơi", nó khiến mặt bạn đỏ bừng khi bạn cố gắng hít vào, nhưng nó lại không chịu phồng lên.

Đầu tháng 2, Tiến sĩ Elsayegh kéo ghế ngồi cạnh Dana Michels - một luật sư an ninh mạng và là bà mẹ khỏe mạnh của ba đứa con, người đã đến kiểm tra thiệt hại tại nhà mình và giờ không thể ngừng ho. “Phổi cô không có chút không khí nào vào cả. Cô không thở.”, TS. Elsayegh vừa nghe phổi của cô Michels qua ống nghe vừa yêu cầu kiểm tra hơi thở và sử dụng máy khí dung. Một sinh viên khoa phổi xin nghe thử, rồi ngước nhìn bác sĩ Elsayegh với vẻ mặt bối rối. "Em chẳng nghe thấy gì cả," cậu sinh viên nói. Tiến sĩ Elsayegh gật đầu.

Căn nhà mới bị thiêu rụi ở Palisades là thành quả sau nhiều năm phải ở nhà thuê của vợ chồng bà Michels. Giờ đây, khi căn nhà đã bị thiêu rụi và gia đình bà phải ở trong 2 căn hộ thuê, trong lúc tìm trường mới, giấy tờ bảo hiểm mới và đơn thuốc mới để kiểm soát chứng thở khò khè.

Empty

Một bệnh nhân khác - Andrew Orci, đang phải đối mặt với những ảnh hưởng của sẹo phổi, hậu quả của việc điều trị ung thư hơn một thập kỷ trước. Gia đình ông Orci đang phải sống trong một căn hộ Airbnb ở West Hollywood, đủ xa để tránh được các đám bụi, nhưng TS. Elsayegh giải thích rằng ông vẫn cần phải cảnh giác với tình trạng khó thở nghiêm trọng trong những tháng tới. Phổi của ông rất yếu, và việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm từ những ngôi nhà cháy có thể làm tình trạng của ông trở nên tồi tệ hơn đáng kể.

Làn sóng bệnh nhân mới trong tháng Ba và tháng Tư cho thấy khói độc từ đám cháy đã lan ra ngày càng xa khu Palisades, ảnh hưởng đến cả những người không ở gần đám cháy. Một người ở Brentwood - cách đó khoảng 5 dặm (khoảng 8km), nói với Tiến sĩ Elsayegh rằng chứng giãn phế quản của ông - một tình trạng liên quan đến việc dư thừa chất nhầy trong đường thở, đã trở nên tồi tệ hơn khi những chiếc xe tải chở theo rất nhiều chất thải từ Palisades bắt đầu chạy qua khu phố của ông.

Bà Barbara Effros, 67 tuổi, đã bị viêm phế quản mạn tính khi gió từ vùng cháy rừng mang bụi đến tận bệ cửa sổ nhà bà ở Culver City - cách đó khoảng 9 dặm (khoảng 15km) về phía đông nam. Giờ đây, bà Effros, người thường đi bộ ba dặm mỗi ngày, khó có thể đi từ cửa đến quầy tiếp nhận bệnh nhân của bệnh viện. Bà nói, “Tôi có cảm giác như có một cái ống hút tắc trong cổ họng vậy. Giống như tôi hút cả bao thuốc hay đang đứng ở độ có nghìn mét.)

Empty
Empty

Suy nghĩ của Tiến sĩ Elsayegh về hậu quả về phổi của vụ cháy Palisades không phải đến từ việc thiêu rụi hơn 5.000 tòa nhà ở Nam California mà đến từ hai tòa tháp biểu tượng cách đó 3.000 dặm.

Ngày 11 tháng 9 năm 2001, Tiến sĩ Elsayegh là bác sĩ nội trú tại Thành phố New York. Ông nhớ lại cảnh bệnh viện của mình phải gấp rút chuyển tất cả bệnh nhân ra khỏi thành phố và dành chỗ cho những người bị thương từ vụ sụp đổ của tòa tháp Trung tâm Thương mại Thế giới, nhưng các khu điều trị của không kín người như họ dự tính.

Chỉ vài tháng sau vụ tấn công, khi cuộc sống của người dân gần hai tòa tháp sụp đổ đã ổn định trở lại thì rất nhiều bệnh nhân bắt đầu đến bệnh viện của ông, phàn nàn về tình trạng khó thở. Có cả cư dân quanh tòa tháp và cả những người tham gia khắc phục hậu quả.

Jen Croft - người theo dõi chất lượng không khí ở khu vực Los Angeles sau các vụ cháy với Chương trình ứng phó chất lượng không khí cháy rừng liên ngành, cho biết sự tàn phá ngày 11 tháng 9 không phải là sự so sánh hoàn hảo, xét đến các vật liệu, dấu chân và nguồn nhiệt khác nhau, nhưng một số yếu tố hậu quả sẽ tương tự nhau.

Và quả thực, Tiến sĩ Elsayegh hiện đang bắt đầu thấy số bệnh nhân đến phòng khám tăng lên, bao gồm cả lính cứu hỏa, những người đang phàn nàn về tình trạng hen suyễn và các triệu chứng khác ngày càng nặng hơn.

Trong một thời gian, những dấu vết mới của thảm họa hiện hữu khắp nơi mà bác sĩ Elsayegh nhìn thấy. Trợ lý y tế của ông tại phòng khám lên cơn hen suyễn, gọi điện báo ốm. Bác sĩ Elsayegh cần gọi điện đến các hiệu thuốc và nhắc nhở họ liên hệ với bệnh nhân thay vì gửi thuốc theo toa đến địa chỉ nhà đã lưu trữ, vì nhiều nơi đã bị cháy rụi.

Sau thảm họa, các bác sĩ như Tiến sĩ Elsayegh đóng vai trò trung gian giữa chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần. Tỷ lệ tự tử thường tăng vọt sau thảm họa thiên nhiên, cũng như các trường hợp lo âu, trầm cảm và căng thẳng sau chấn thương, vì vậy Tiến sĩ Elsayegh thường nói chuyện với các bệnh nhân phổi của mình về chấn thương.

Empty

Cô Luciana Brafman - một nhà hoạt động môi trường và nhà sản xuất phim, đã đến gặp bác sĩ Elsayegh vì cô bị nhiễm trùng đường hô hấp nghiêm trọng sau khi lái xe vào Palisades mà chỉ đeo khẩu trang y tế. Nhưng trong phòng chờ, dường như cô nhìn thấy những ảnh hưởng rộng lớn hơn của cuộc khủng hoảng. Cô Brafman mô tả dự án phim đang thực hiện của mình về những trận lũ lụt gần đây ở Brazil và cách nó đan xen với nỗi lo sợ về ảnh hưởng của đám cháy Palisades đối với sinh vật biển gần đó. Cuối cùng, cô phải dùng thuốc để ngủ nhưng vẫn bị ám ảnh bởi cùng một giấc mơ đêm: ôm con trai và chạy tìm chỗ trú ẩn.

Vào cuối một ngày dài làm việc tại phòng khám, Bác sĩ Elsayegh ngồi trò chuyện với Susan Kanowith-Klein, một cụ bà 80 tuổi, vẫn khỏe mạnh về thể chất - dù có tiền sử bệnh phổi, nhưng kiệt quệ về tinh thần. Ngôi nhà của bà Kanowith-Klein ở Palisades đã vượt qua được đám cháy, nhưng bà vẫn tự hỏi liệu kết quả kiểm tra chất lượng không khí có chính xác không, liệu muội than độc hại có khiến bà phải di dời không, và sâu thẳm trong lòng, liệu cộng đồng của bà có bao giờ trở lại như xưa hay không.

Empty
Empty
Mời quý vị độc giả đọc tin hàng ngày về chủ đề sức khỏe tại suckhoecong.vn trong chuyên mục Sức khỏe môi trường